Eğret'in Algısı Vergisi 1

     Şeriyye Sicillerinin sadece basit mahkeme kayıtları olmadığını; sosyal, adli, mali, idari olayların kaydının da tutulduğunu; yerine göre mahkeme kararı, yerine göre vergi dairesi kayıtları, tapu işlemleri, alım satım işleri, vilayet sekreterliği, belediye, noter kayıtları gibi de değerlendirilebileceği anlaşılıyor. 

    Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar) Şeriyye Sicillerinin okunup yayınlananlarından bazılarında gördüğüm Eğret'in ödediği vergiler dikkatimi çekti. Bunları bir araya getirdim. Ortaya çıkan tablonun ilk bölümü şöyle: 

Yıl	Miktar	Açıklama
1132 (1720)	16 guruş/ 2 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1132 (1720)	43 guruş	Zahire ve baha vergisi
1133 (1721)	14 guruş / 2 para	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1133 (1721)	26 guruş / 3 para	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1133 (1721)	19 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1133 (1721)	30 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1134 (1722)	16 guruş / 5 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1134 (1722)	32 kile	Karahisar Naibi Ahmet Efendi’nin masraf ve kahve akçesi, Eğret Voyvodasından
1134 (1722)	57 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1135 (1723)	Hane 1 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1135 (1723)	12 guruş / 8 sümün	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye ilk taksit
1135 (1723)	9 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye 2. taksit
1135 (1723)	23 guruş / 3 sümün	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye ilk taksit
1135 (1723)	23 guruş / 2 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1135 (1723)	24,5 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye 2. taksit
1135 (1723)	11 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye 3. taksit
1136 (1724)	Hane 1 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1136 (1724)	Hane 0,5	Eğret-i Sagir’in piyade hanesidir (Eğret’ten yoklanır)
1138 (1725)	35 guruş	Deve ve katır vergisi
1139 (1726)	43 guruş / 4 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1139 (1726)	40 guruş / 5 para	Deve ve katır vergisi
1139 (1726)	17 guruş	Deve ve katır vergisi
1139 (1726)	19 guruş / 8,5 para	Deve ve katır vergisi
1139 (1726)	35 guruş / 9 para	Zahire ve baha vergisi
1139 (1726)	39 guruş / 5 sümün	Zahire ve baha vergisi
1140 (1727)	Hane 1 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1140 (1727)	Hane 0,5	Eğret Susuzu’nun piyade hanesidir (Eğret’ten yoklanır)
1140 (1727)	5 guruş	Çavuşoğlu Mahallesi Avarız ve Çeşme Vakfı, Eğretli Ali
1140 (1727)	10 guruş	Hacı Mahmut Mahallesi Avarız Vakfı, Eğretli Satı oğlu Salih
1140 (1727)	29 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1140 (1727)	15,5 guruş	Menzil vergisi
1140 (1728)	20,5 guruş / 2,5 sümün	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1140 (1728)	19 guruş / 3 sümün	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1141 (1728)	44 guruş / 10 sümün	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1141 (1728)	15 guruş / 5,5 para	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1141 (1728)	11 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye 2. taksit
1141 (1729)	37 guruş / 2 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1142 (1729)	26 guruş / 8,5 para	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1142 (1729)	29 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1142 (1729)	20 guruş / 9 para	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1144 (1731)	Hane 1,5 / Nefer 7 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1144 (1731)	50,5 guruş / 10 akçe	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1144 (1731)	43 guruş / 5 para	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1145 (1732)	48,5 guruş  / 54 akçe	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1145 (1732)	18,5 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1145 (1732)	18,5 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye ikinci taksit
1145 (1732)	37 guruş / 4,5 sümün	Deve ve katır vergisi
1146 (1733)	Hane 1,5 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1146 (1733)	60 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1146 (1733)	135 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye ve seferiye
1146 (1733)	22 guruş / 8 sümün	Menzil vergisi
1147 (1734)	Hane 1,5 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1147 (1734)	46,5 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1147 (1734)	53 guruş / 3 sümün	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye ve seferiye
1147 (1734)	33 guruş	Deve ve katır vergisi
1148 (1735)	Hane 1,5 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1148 (1735)	35,5 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1148 (1735)	16,5 guruş	Menzil vergisi
1149 (1736)	Hane 1 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1149 (1736)	41 guruş / 1 sümün	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye
1149 (1736)	53 guruş / 37 akçe	Deve ve katır vergisi
1149 (1736)	25 guruş / 7 sümün	Zahire ve baha vergisi
1149 (1736)	22 guruş / 8 sümün	Menzil vergisi
1150 (1737)	Hane 1 / Nefer 8 / Piyade 3	Avarız, nefer ve piyade haneleri
1150 (1737)	68 guruş	Karahisar-ı Sahib Valisine verilen imdad-ı hazeriye ve seferiye
1150 (1737)	28,5 guruş / 6 para	Deve ve katır vergisi
1151 (1738)	82 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye ve seferiye
1151 (1738)	45 guruş / 6 akçe	Zahire ve baha vergisi
1151 (1738)	182 guruş	Zahire ve baha vergisi
1154 (1741)	76 guruş	Anadolu Valisine verilen imdad-ı hazeriye ve seferiye
1154 (1741)	55 guruş	İmdad-ı seferiye
1154 (1741)	76 guruş	Kazanın ödeyeceği 4853,5 kuruştan Eğret’in payı

        Şeriyye Sicillerindeki Eğret ile ilgili mali kayıtların tamamını listeledim. Bunlar sadece vergiler değil. Eğret'te dağıtılan sadakalardan Eğretlilerin yaptığı bağışlara kadar parasal her türlü kayıt var. Ağırlık vergilerde tabi. Taradığım Siciller ise  243, 535, 537, 538, 542, 543, 545, 557, 561, 564 numaralı  Karahisar-ı Sahib Şeriyye Sicilleridir. 

        Diğer köylerle birlikte Eğret'in ödediği vergiler çok çeşitli. Savaş vergisi, barış vergisi, deve ve katır vergisi, menzil vergisi, zahire ve baha vergisi ile temel vergi avarız vergisi. Bunların dışında vilayet masraflarının tamamı Afyon merkez mahalle ve köylerinin tamamına bölüştürülerek bir vergi alınıyor ve bu Masraf defterine kaydediliyor. Masraf defterinde bu vergiler köylere dağıtılmadan önce masrafların ayrıntılı dökümü yapılmış. Eğret'e dair yapılan bu masrafları da tabloya aldım. Buna bir örnek 1722 yılında var. Karahisar Naibi'nin kahve masrafı 32 kile olarak Eğret Voyvodasına yazılmış. 

        Burada avarız hanelerinden bahsetmek gerekebilir. Avarız, temel vergidir. Tablodaki avarız haneleri ise ödenecek vergi birimini ifade eden bir kavram. Hane, gerçek aileyi kasteden değildir, 5-20 arasında değişen gerçek hane bir avarız hanesini oluşturur. Kadılar tarafından belirlenen avarız hane sayıları bugünkü anlamıyla bir vergi oranı olarak düşünülebilir. Eğret'in hane sayısı bazen 1, bazen de 1,5 olarak belirlenmiş. Ama bir hanenin kaç gerçek haneden oluştuğuna dair ipucu yok. Nefer ve piyade sayıları ise savaş zamanında köyden karşılanacak asker sayısını gösteriyor. Askere ihtiyaç duyulmadığı zamanlarda ise parasal karşılığı tahsil ediliyormuş. Avarız haneleri kaydedilirken 1724 yılında Küçük Eğret yarım hane belirtilmiş. Küçük Eğret'in neresi olduğuna dair bir tahminim yok. Yine Eğret Susuzu diye bir köy 1727'de yarım hane olarak yazılmış. Şimdiki Susuz Osmaniye'nin yerindeki bir yerleşim olabilir.