28 Ekim 2022

Kişi İsimleri

     Anıtkaya'da halen kullanılmakta olan kişi adlarını topla; yalnız başka yerlerde söylendiğinden farklı, sadece Anıtkaya ağzına has özelliği bulunanlar olsun... deselerdi aşağıdaki gibi bir liste ortaya çıkardı galiba...

    Alessan: Ali İhsan
    Aletdin: Alaaddin
    Alosman/Alos: Ali Osman
    Âmet/Âmat: Ahmet
    Apban: Abdurrahman
    Apdılla: Abdullah
    Apdıraman: Abdurrahman
    Apil: Abdullah
    Atnen: Adnan
    Ayşa/Âşa/Eşe: Ayşe
    Ayvaz: İvaz
    Batdiyar: Bahtiyar
    Bediriye: Bedriye
    Bekdeş:Bektaş
    Cafar: Cafer
    Camal: Cemal
    Calal: Celal
    Dâvıt: Davut
    Ellez: İlyas
    Emeti: Ümmetullah
    Ercep: Recep
    Erduğan: Erdoğan
    Essan: İhsan
    Etem: Ethem
    Eyip: Eyyub
    Eziz: Aziz
    Fadik/Fatı: Fatma
    Fâretdin: Fahrettin
    Fâri: Fahri
    Fâti: Fatih
    Ferat: Ferhat
    Fêzi: Feyzi
    Fêzulla: Feyzullah
    Gadir: Kadir
    Gadiriye: Kadriye
    Güssün: Gülsüm
    Hâretdin: Hayrettin
    Hâriye: Hayriye
    Hatca: Hatice
    Hebbe: Habibe
    Hekmet: Hikmet
    Heliban/Haliban/Helibram: Halil İbrahim
    Iraybe/İrebiye: Rabia
    Irayke: Raika
    Irayme: Rahime
    Iraz/Iraziye: Raziye
    Irmızan: Ramazan
    Irzâ: Rıza
    Ismeyil: İsmail
    İban/İbiram/İbram: İbrahim
    İbili: İbrahim
    İbiş: İbrahim
    İdiriz: İdris
    İrefiye: Refiye
    İsmân: İsmihan
    Leslân: Neslihan
    Mâmıt/Mâmut: Mahmut
    Mâmura: Mahmure
    Mârem: Muharrem
    Mêlüt: Mevlüt
    Mêmet: Mehmet
    Mendires: Menderes
    Meryan: Meryem
    Mırat: Murat
    Mısdan: Mestan
    Mısdıfa/Mısdık: Mustafa
    Mıtdin: Muhittin
    Mossine: Muhsine
    Müzef: Muzaffere
    Nôretdin: Nurettin
    Nôri: Nuri
    Nutfi: Lütfi
    Sâlek: Salih
    Sayde: Saide
    Sâyit: Said
    Sêdi: Seydi
    Sêfetdin: Seyfettin
    Sêfi: Seyfi
    Seletdin: Selahattin
    Sülêman: Süleyman
    Süzen: Suzan
    Şâyip: Şuayip
    Şerban: Şehriban
    Şerif/Şerfe: Şerife
    Tassin: Tahsin
    Tâyir: Tahir
    Têfik: Tevfik
    Tefite: Tevfike
    Telet: Talat
    Ummân: Ümmühan
    Ülvüye/Ülfiye: Ulviye
    Ümmet: Himmet
    Ümmü: Ümmetullah
    Ürüsdem: Rüstem
    Üseyin: Hüseyin
    Vayit: Vahit
    Vêsel: Veysel
    Yakıp: Yakup
    Yonuz: Yunus
    Zebâtdin: Sebahattin
    Zekeriye: Zekeriya
    Zênel: Zeynel
    Zênep: Zeynep
    Zêrâ: Zehra

    Bu isimlerin çoğunun Türkçe olmadığı görülüyor. Türkçe olarak Erdoğan, İsmihan, Mestan, Gülsüm ve Bektaş isimleri var; diğerleri yabancı kökenli. Böylece söyleyiş değişikliğinin sebebi anlaşılıyor. Kendi dil ve gırtlak yapısına uygun biçime getirmek için söyleyiş değiştiriliyor. İsim de kendine has bir hale bürünüyor.

    Bu isimlerin halen kullanılmakta olduğunu söyledik; ama çocuklara ad olarak verilmeyenler de arada bulunuyor. Mesela Emeti, Ümmü, Bektaş ismine bugün Anıtkaya'da rastlayamazsınız. Burada yer vermemizin sebebi sülale isimlerinde de olsa kullanılıyor olmaları. Ümmünün Seydi'nin çocukları hala hayatta, Emetinin Dikhasan çocukları da öyle. Esnanın dedesi, Kölgecinin ninesinin-dedesi adı Bekdeş...

    Bugün kullanılmayan isimlerden biri de İbiş... İbrahim'in Eğret'te söylenişi biçiminde değişmiş ve başlı başına isim olmuş. Lakin günümüzde İbişler sülalesinde yaşıyor, bir çocuğun adında değil... Bu durumda olan isimler azınlakta tabi... Çoğuna hala canlı kanlı, cıvıl cıvıl isimler olarak kendine özgü telaffuzuyla Anıtkaya'da seslenilmekte...


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder