Söylemezoğlu - Kırtişoğlu

   

    Söylemezoğlu Mehmet 1883'te öldüğünde, adı kayıtlara 'Söylemezoğlu Mehmet ibni Salih bin Abdullah' olarak yazılmıştı. Bundan anlaşıldığına göre babasının adı Salih, dedesininki ise Abdullah idi. Her ne kadar resmiyette Abdullah olsa da halk arasında dedesi hep Apil olarak bilindi ve çağrıldı.

    Babasına Eğret'te 'Kel Salih' diyorlardı, hakkında başkaca bir bilgimiz yok. 1831 Kayıtlarındaki sıralamaya bakılırsa Kelsalihin yüzyıl başlarında Eğret'e geldiği düşünülebilir... Bu esnada kendisi vefat etmiş, oğlu Mehmet hane reisi olarak deftere kaydedilmiş bulunuyor. 1811 Yılında doğduğu belirtilen Mehmet, orta boylu ve bıyıkları yeni terleyen biri diye tarif edilmiş. Kendisinden başka haneye kayıtlı kimse bulunmuyor...

    1883 Yılında yetmişinin üzerinde öldüğünde ise geride dört evlat ve Kelsalihoğlundan Söylemezoğluna dönüşmüş bir sülale adı bıraktı... Çocuklarının adları; Havva, Salih, Ümmühan ve İbrahim'dir... 

    Havva en büyükleri. Tanzimat'tan da önce 1835'te doğdu, Terlemezoğlu Süleyman ile evlendi. Yani Terlemez Hocanın ninesi oluyor...

    Söylemezoğlu Mehmet'in yaş sırasına göre üçüncü çocuğu Ümmühan'dır; 1866'da doğdu. Vakti geldiğinde Türkmenoğlu Yörük Halil ile evlendirildi. Şu durumda Yumrukların Halil dedesi ile Terlemezoğlu Süleyman bacanak oluyor... İki bacanağın iki kaynına, Söylemezoğlu Mehmet'in oğlanlara geçelim...

    1. Söylemezoğlu Süllü

    Büyük oğlunun adı Salih, yani Eğret'e gelen ilk dede Kelsalihin adı... 'Söylemezoğlu Süllü' diyorlardı. Doğum tarihini bilemiyoruz, çünkü 1904 kayıtları tutulduğu sırada hayatta değildi. Zaten kendisinden de 1889 yılında ölen eşi için düzenlenmiş verese belgesinden haberdar oluyoruz...

    Buna göre Söylemezoğlu Salih'in hikayesi şöyle devam etmiş: Yusuf kızı Fatma Hatun ile evlendi. Fatma Hanım Hacımahmutların kızı; ama anası da Çatallardan... Ayrıca Fatma Hanımla evlenince Kinislioğlu Mehmet (Kumpirhasanın babası) ile bacanak oldular...

    Oğlu yok, iki kızından büyük olanı Neslihan 1873'te; küçük olan Ayşe ise 1879'da doğdu. Dedeleri Mehmet öldüğünde dört ve on yaşlarındaydılar. Sonra 1889'da kızların anneleri Fatma Hanım vefat etti... 

    Salih, büyük kızı Neslihan'ı Veyislerden Böbüdedenin oğlu Hasan Hüseyin ile evlendirdi. Neslihan'ın üç kızı da Hamzaların Süleyman Kaya, Daldalların Sarasan Hasan Dadak ve Böbülerin Ömer Kabadayı eşi olacaklardır...

    Küçük kızı Ayşe'yi ise İdirizlerin Osman'a verdi. Sonradan kendisine 'Goca Osman'  denilecek olan Osman İdis'in ilk eşidir... 

    Kızlarını everdikten sonra Söylemezoğlu Salih/Süllü vefat etti. Vefat tarih tam olarak bilinemiyor; ama 1904'ten önce olduğu kesin...

 

    2. Söylemezoğlu İbrahim

    Kelsalihoğlu Mehmet'in küçük oğlu İbrahim'e gelince... 1867 Doğumlu Söylemezoğlu İbrahim, Havva ile evlendi. Havva Hanım Eyüplerden Derviş Halil'in kızıdır.... 

    Dervişhalilin oğlu yok, beş kızı var. Bu durumda Söylemezoğlu İbrahim'in bacanaklarını zikredelim; Küpelilerin İbrahim; önce Çorcalıoğlu Mehmet, sonra Tongulların Hasan;  Hatiboğlu İbrahim ve Türkmenoğlu Ahmet...

    İbrahim ile Havva'nın dört çocukları oldu: Ali Osman, Mehmet, Abdurrahman, Satı...

    Büyük oğul Ali Osman 1887'de doğdu. Çatalçeşme'den gelen Musluların Ayşe ile evlendi ve Satı, Mehmet, Abdullah adlarında üç çocuğu oldu. 1911 yılında şehit olduktan sonra hanımı ve çocuklarının akıbeti hakkında bilgi yok. Ancak Ayşe Hanımın çocuklarının da sonradan vefat ettiği, kendisinin tekrar Çatalçeşme'ye dönüp Köprülü'ye kocaya vardığı, sonradan Afyon'a taşındıklarına dair küçük bir bilgi var...

    Söylemezoğlu İbrahim'in ortanca oğlu Mehmet 1895 doğumlu. Onbaşıoğlu/İdirizlerden Hasan kızı Ayşe ile evlendi. Ayşe Hanımın anası da Aliciklerdendir... Evlendiklerinden kısa süre sonra Mehmet cepheye gidip Çanakkale şehitleri arasında yerini aldı. Genç eşi Ayşe'yi, o sırada eşini kaybeden İdirizler'in Osman'a verdiler... Gocaosman hatırlanacaktır; hani Mehmet'in Süllü emmisinin kızını almıştı... Söylemezoğlu Süllünün kızı vefat edince, Söylemezoğlu Mehmet'ten dul kalan öteki Ayşe ile evlenmiş oldu... Ayşe Hanım ileride 'Zağar Ayşa' olarak bilinecektir...

    Söylemezoğlunun 1904'te doğan kızı Satı, ileride Yumrukların Çolak Ali ile evlenecektir. Söylemezoğlu İbrahim'in Satı'nın doğumu ile 1910 arasında bir vakit vefat ettiği anlaşılıyor. Çünkü oğlu Ali Osman'ın vereseleri arasında onun ismi yok... Fakat eşi Havva Hanım uzun yıllar daha yaşayacak ve 1941 yılında vefat edecektir... Şimdi hayatta kalan tek oğullarından devam edelim, çünkü Söylemezleri bugüne O taşıyacak...

    Kırtişoğlu Apil:

    İbrahim'in küçük oğlu Apil 1901 yılında doğdu. Kayıtlarda adı Abdurrahman olarak geçse de herkes Apil diye biliyor. Bundan sonra Söylemezoğlu sülale adı yerine, Kırtişoğlu Apil ifadesi kullanılıyor. 

    Apdıramanların Mustafa kızı Şemsi ile evlendi. Şemsi hanım Yeniali ile Kelhasının ablalarıdır... Bu evliliğinden bir oğluyla bir kızı oldu... Sonra geçinemiyorlar bunlar, geçimsizlik 1927 yılında mahkemeye intikal ediyor; Kırtiş, anası evine kaçak gitti diye dava ediyor, Şemsi Hanım küçük çocuğuna (o vakit sadece kızı var) geçinemiyorum diye nafaka talep ediyor. Hasılı 1930 gibi ayrılıyorlar... 

    Oğlu Mehmet'e 'Gıbış' dediler.  Kızı Havva ise Sakallı Mehmet (Aydın) ile evlendi... Sakallı Derviş Mehmet ile Havva Hanımın nineleri kardeştir... Son dönemlerinde  Şemsi Hanım Köse Ali Osman Varlı ile evlenecek ve 1978 yılında orada vefat edecektir...

    Kırtişin evinin yanındaki leylek yuvası 'Kırtişin Leylek' diye ünlendi. 

Uzun bir direk üzerine yapılmış bu yuvanın sakini leylek ailesi uzun yıllar yuvanın sahibi oldu. 

Yavru iken bacağına takılan boncuktan anlaşılmış ki bu leylek her bahar gelir yuvaya konup yumurtlar, yavrusunu çıkarır, sonra da güzün daha Güneye çeker gidermiş. 

Başka bir leyleğin buraya konmasına izin vermez hatta yuvanın yanına yaklaşmasına bile tahammül edemez, hiç bir yabancıyı barındırmazmış. 

Kaç kere yabancı leylekleri döverken gözlenmiş. 

Bu yüzden geçimsiz, saldırgan insanları tanımlamada 'Kırtişin leylek gibi' sözü kullanılıp deyimleşmiş... 

Aynı çevrede bir kaç kere yer değiştiren bu leylek yuvası, en son Terlemezlerin Odanın yanına taşınmıştı. 

Şimdilerde galiba yuva var, ama leylek yok...

    Gıbış

    Kırtişin Apilin en büyük oğlu Gıbış Mehmet 1929 yılında doğdu, Paşaoğlu Ahmet kızı Emine ile evlendi. Emine Hanım, Gırgır (Ahmet Yaman)ın ablasıdır. İki kız iki oğlan, dört çocukları oldu; Nafize, Ratibe, Apil ve Ali Osman...

    1970'lerde İzmir'e taşındılar ve oraya yerleştiler. Kızları Nafize, amcaoğlusu Apil Özen eşi; Ratibe de Galgancıların Mehmet oğlu Ahmet Aytar eşi oldular...

    Gıbışın büyük oğlu Apil, Körüslerden Akömerin Veysel kızı Vildan ile evlendi. İki kız bir oğulları var; Gökçen, Gözde ve Mehmet... Üçü de Anıtkaya dışından evlendiler ve İzmir'de oturuyorlar...

    Küçük oğlu Ali Osman da Anıtkaya dışından evlendi. Mehmet ve Serkan adını verdiği iki oğlu da Anıtkaya dışından evlendiler ve İzmir'de yerleşikler... Kırtişin Gıbış, 2017 yılında vefat etti...

  Şemsi Hanımdan olan çocuklarını anlattıktan sonra Kırtişin Apil'in macerasına devam edelim... İkinci olarak Hacımahmutların kızı Satı Hanım ile evlendi. Ondan da dört oğlu dünyaya geldi İbrahim, İbrahim, Ali Osman ve Mevlüt... İki İbrahim'in doğum tarihleri günü gününe aynı, ikiz olmalılar ve birinin adı Halil İbrahim filandır herhalde... Zaten birisi dokuz yaşına gelince vefat ediyor, böylece problem kalmıyor. Diğer oğlu 1936 doğumlu Ali Osman da birinci yaşını doldurduğu sıralarda tazeyken ölüyor... Geriye bir İbrahim ile Mevlüt kaldı... Onları ayrıntılı inceleyeceğiz, bu arada Kırtişin Apil'in hayatı 1940 yılında sona eriyor... Bu sırada Mevlüt üç, İbrahim ise dokuz yaşındalar...

 

    Gociban

    Dedesi Söylemezoğlu İbrahim'in adını alan büyük oğlu 1931 yılında doğdu. 'Goca İban' derlerdi, iri cüsseli oluşundan dolayı kendisine bu lakap takılmıştı. Muhtarlık ve Belediyelik dönemlerinde hep Eğret/Anıtkaya'nın yönetim kademelerinde bulundu. Koruma'nın başına geçtiği dönemler oldu. Hayatı boyunca Köyün önde gelenlerinden sayıldı...

    Arapların Bezeki Mustafa kızı Rabia ile evlendi. Kantinin Osman, Karacahmetli Serseri Ahmet, Gavuureyübün Celil ve Tülümurat ile bacanak oldular... Üç oğlan bir kız, dört çocukları oldu. Dört kardeşin en küçüğü Şerife, Bezekinin Ali oğlu Ali Osman eşi oldu, yani hala-dayı çocukları olarak evlendiler...

    Gocibanın büyük oğlunun adı Hasan... Bali Mehmet kızı Zehra ile evlendi. Yalnız 1960'lı yıllardaki düğünden önce talihsiz bir kaza yaşandı... Köyün tek arabası olan Şoförhalibramın arabayla Afyon'a düğün alışverişine gidilirken, Zencirliguyu'da araba şarampole devrildi. Çok sayıda kişi burada yaralandı...  Hasan ile Zehra Hanımın; Ahmet ve Azime adını verdikleri iki çocukları oldu. Azime Anıtkaya dışına gelin oldu. Ahmet ise Yetimlerin Necati kızı Sabire ile evlendi. Onun da iki çocuğu var, Hasan Furkan ve Kerime...

    Ortanca oğluna babasının adı olan Apil ismini koydu ve onu, kardeşi Gıbışın kızı Nafize ile everdi. Böylece Apil ile Nafize, emmi çocukları olarak yuvasını kurmuş oldu. Onların çocukları da İbrahim, Emine ve Hicran'dır. Kızlar Emine ve Hicran Anıtkaya dışına gelin oldular. Dedesi Gociban ve onun da dedesi Söylemezoğlunun ismini alan İbrahim de Anıtkaya dışından evlendi. Bir kız bir oğlan çocuğu da İbrahim'de var, İzmir'de yaşıyorlar...

    Gociban, küçük oğluna Mahmut adını koydu; ne de olsa anası Hacımahmutlardandı... Mahmut, Mihrioğlu Mehmet kızı Habibe ile evlendi. Üç oğulları oldu, büyüğüne Mehmet adını verdiler ki bu isim hem Mihrioğlunun hem de Söylemezoğlunun adını hatırlatır. Anıtkaya dışından evlenen Mehmet'in Mahmut Eren, Mustafa ve Habibe olmak üzere üç çocuğu var... Mahmut ile Habibe Hanımın ikinci oğlu Mustafa çok yaşamamış, küçük yaşta vefat etmiş... Ondan sonra doğan küçük oğullarına büyük dedenin adı olan Apil/Abdil ismini koymuşlar. Halasının kızı ile evlenen Apil'in Mahmut ve İbrahim adında iki oğlu var... Hepsi İzmir'e yerleşikler...

    Kırtişinapilin Gociban 2008 yılında, eşi Rabia Hanım ise 2010 yılında vefat ettiler...

    Dıkma

    Gocibanın küçüğü Mevlüt 1937 yılında doğdu. Kelsaleğin kızı Münevvere ile evlendikten sonra onun evine yerleşti. Bundan sonra lakabı 'Dıkma' oldu ve hep bu şekilde anıldı. 

    Dıkmanın iki oğlu iki kızı var; Mehmet, Havva, Ahmet ve Elveda... Büyük kızı Havva Daldallardan İsmail Honça, küçük kızı Elveda Kelarzımanın Garip oğlu Mehmet Ali Azbay eşi oldular...

    Büyük oğlu Mehmet'e bir zaman sonra 'Şef' dediler. Böbülerin Salih kızı Fatma ile evlendi. Beygirlinin Demirciömer, Hacariflerin Bekçifahrettin ve Mılıklarlı Köfteciyaşar ile bacanak oldular... Dilek, Feride ve Emre olmak üzere üç çocukları oldu...

    Küçük oğlunun adı ise Ahmet... O da Kelhasanın Ali kızı Hatice ile evlendi, Abdullah ve Münevvere adında iki çocukları var...

    Dıkmanın karısı Münevvere Hanım 2011 yılında vefat etti; kendisi ise 2023 yılında...

    ***

    1940 Yılında Kırtişin Apil vefat ettikten sonra, ikinci eşi Hacımahmutların Satı Hanım, Tonguloğlu Bokluahmete vardı. Daha doğrusu Ahmet'i içgüveyisi aldı... Ahmet İde onun evinde 1968 yılında vefat etti. Onun ölümünden sonra da Satı Hanım daha uzun yıllar yaşadı ve 1998 yılında vefat etti...

    Apil > Kel Salih> Söylemezoğlu Mehmet > Söylemezoğlu İbrahim > Kırtişoğlu Apil zincirindeki isim halkaları günümüzde de sürdürülüyor. Soyadı Kanunu uygulamasından itibaren bu isimlerin sonuna ÖZEN soyadı eklendi...