26 Aralık 2021

Küpeliler - Urganlılar

    

    Bilinen en uzak kökende 'Küpeliler' diye bahsedilmişler. Günümüzde bu lakap az çok biliniyor. Resmi belgelerde ise 'Berberoğlu' kaydı var; bu adla kaydedilenler genellikle yakın geçmişte Eğret'e berber olarak gelenler... Çoğunlukla Kütahya tarafından gelmişler; Takgaslar ve Aşşağılılar bunlara en güzel örnek. Emirdağ/Afyon tarafından gelenlere örnek olarak da Afyonlu Ali Usta gösterilebilir. Bunların ortak özelliği ise hepsinin de Öncül soyadını almış olmaları...

    Köy halkı arasında 'Urgancılar' ve 'Urganlılar' tabiri birlikte kullanılıyor. Anıtkaya ağzına daha yatkın olarak 'Urgannılâ' biçimi yaygın. Kendisine bu lakap yakıştırılan kişiden bahsederken de 'Urgannı' diyorlar.


    Küpelilerin hikayesine gelelim... Berberoğlu Mehmet Ali'nin ana baba adı Hüseyin/Hafize olarak kaydedilmiş. Tabi kayıt sırasında ikisi de rahmetli oldukları için haklarında bir şey bilinmiyor. Mehmet Ali'nin doğum tarihi bile 1843 olduğuna göre onların 1904'te ölmüş bulunmaları gayet normal. Zaten yakında Mehmet Ali de ölecek... İsimlerinden yola çıkarak kimlerden olduklarını ararken, Hüseyin/Hafize çocuğu olarak karşımıza Eminlerden başkası çıkmıyor. Buna rağmen Mehmet Ali'nin Eminlerden olduğunu söylemek için elde yeterli veri yok. Hem öyle olsaydı niye 'Berberoğlu' diye kaydedilsin ki? Aslen Osmanköylü olduklarını düşünmek daha mantıklı...

    Mehmet Ali'den devam edeceğiz... Büyük Gadem Ali'nin ilk eşi Havva Hanımdan tek kızı olan Ümmühan ile evlenmiş. Ümmühan/Ümmü Hanım aslında Gademlerin Körahmetin ninesidir. Burayı izah etmek lazım...

    Ümmühan'ı önce Danaoğlu Mehmet'e vermişlerdi. İbrahim adında bir oğlu oldu, kocası vefat edince Berberoğlu Mehmet Ali'ye geldi. İbrahim, Körahmetin babasıdır... 

    Berberoğlu ile Ümmühan Hanımın İbrahim ve Ali adında iki oğulları oluyor. 1881'de İbrahim, 1884'te ise Ali doğmuş. Arada ve öncesinde ölen kalan kardeşleri vardıysa bilinmiyor. Urganlılara İbrahim'den gidilecek...

    1881 Yılında doğan Küpelilerin İbrahim, önce Eyüplerin Derviş Halil kızı Ayşe ile evlendi. Bu evlilik yoluyla; Çorcalıoğlu Mehmet (Sakallının dedesi), Gobakoğlu İbrahim (Çerçimehmetin babası), Söylemezoğlu İbrahim (Dıkmanın dedesi) ve Türkmenoğlu Ahmet (Aliefenin babası) ile bacanak oldular...

    1902 Yılında bir oğlu olduktan hemen sonra Ayşe Hanım vefat etti. Oğlanın adını Mehmet koydular. (Mehmet'in doğum tarihinde bir yanlışlık olduğu kesin. Çünkü 1899 tarihli bir mahkeme kaydında Ayşe Hanımın vefat ettiği belirtilmiş; verese olarak da annesi Satı, eşi İbrahim ve oğlu Mehmet gösterilmişler.)... Berberoğlu İbrahim, bundan sonra veya daha öncesinde Garamusalar/Gödeşlerin Mustafa kızı Ümmü/Emeti ile evlendi. Bu evlilik sayesinde de Bükürlerin Hüseyin ve Ayanoğlu Hüseyin (Kölgecinin babası) ile bacanak oldular...

    Emeti Hanımdan da Hatice, Mustafa ve Hüseyin adlarında dört çocuğu daha oldu. 1903 Yılında doğan Hatice çocuk yaşta vefat etti. Mustafa 1909, Hüseyin ise 1913 yılında dünyaya geldi. 1914'te bir kızı daha olunca tekrar Hatice adını verdi. Bu ikinci Hatice de 1935 yılında bekar olarak vefat edecektir... 

    Bir yandan doğumlar olurken diğer yandan da ölümler durmuyordu. Evin büyükleri Mehmet Ali Dede ile Ümmühan Nine de birbiri ardına göçüp gittiler. Küpelilerin İbrahim Cihan Harbinden dönememiş, hangi cephede şehit olduğu bilinmiyor... Emeti Hanım ise, 1961 yılının Ağustos ayında vefat ettiğinde 75 yaşındaydı... Sağlığında çok 'cassur' bir kadınmış. İleşberlikte kadın işi kabul edilen yolmada literatüre geçecek kadar ustaymış. Çıkım çıkarken 'Guyruk da guyruk, Emetinin yağlı guyruk' diye çalışkanlığını methederlermiş... Şimdi sırasıyla bu evin oğullarına, üç erkek kardeşin macerasına  bakalım...

    KÜÇÜK MEHMET

    Küpelilerin İbrahim'in Ayşe Hanımdan tek oğlu Mehmet 1902 yılında doğdu. Boyundan dolayı ta baştan ona 'Küçük Mehmet' denilmeye başlandı. Daldalların Süleyman'ın kızı Hayriye ile evlendi. Hayriye Hanım, Bakkalsüleymanın Halası olur...  Küçükmehmet Hayriye Hanım ile evlenince; Çatalların Topçu ve  Naymelerin İbrahim ile de bacanak oldu...

    Küçük Mehmet'in oğlu yok; iki kızı oldu. Büyük kızı Ümmühan, Sağırların Hamza'nın ilk eşi oldu; Ramazan Sancak'ın anasıdır, 1950'de vefat etti... Küçük kızı Ayşe ise Patlakların Çete Mehmet Patlar'ın eşi oldu, 2008'de vefat etti... 

    Küçükmehmet 1945'te öldükten sonra Hayriye Hanım yalnız kaldı. Kızları da gelin oldu gittilerdi çünkü. Bu dönemde nasıl olduysa, kardeşi Dayı lakaplı Gödenlerin Mehmet ile araları açılıyor. Biraz da küslüğü uzatmışlar galiba. Yörüğoğluların Aliefe nasihat etmiş buna; 'Bak Hayriye, Dayıynan aranı iyi dut. Valla akraba deye bana filan güvenme, saba başına bişey gelcek olursa sana Dayıdan başka bakan çeken olmaz!'... Ondan sonra kardeşiyle barışan Hayriye Hanım 1970'te vefat etti...

    URGANLI

    İbrahim Emeti Hanımdan 1909'da doğan büyük oğluna Mustafa adını koydu. Vakti gelince onu Alemdaroğlu İbrahim (Garadelinin abisi)nin küçük kızı Zehra ile evlendirdi. (Ablası Abide ile bu iki yetime Küpeliler dendiği ve bu lakabın aslında bu iki kardeşe ait olduğunu söyleyenler de var.)

    Evin büyükleri; nine dede, ana baba ve abi Küçükmehmet ölünce büyük olarak Mustafa kaldı... Üç kız, üç de oğulları oldu; bunların en büyüğü 1937, küçüğü ise 1949 doğumlu olduğunu düşünerek bahsedilen zaman dilimini kıyaslayın... Kızlarından Huriye'yi Hacıapdıramanların Halil (Keleş)'e; Hatice'yi Seydilerin Veysel (Yavuz)a; Halime'yi de Daldalların Gociban (İbrahim Honça)ya verdi...

    Mustafa'nın oğulları ise İbrahim, Mehmet Emin ve Adem'dir. Büyük oğlu İbrahim 1941 yılında doğdu. Uzun yıllar Afyon'da Kahvehanede çalıştığını anlatırdı. O dönemde Afyonlu Emine ile evlendi. İlk oğlu doğduktan sonra Anıtkaya'ya döndü, hayvancılık yapmaya başladı. Büyükbaş hayvan kurbancılığı Onunla başladı denebilir. O yıllarda hiç bir bayram yemeğine yetişemezdi... 

    Üç oğlu ve iki kızı oldu; Mustafa, Yılmaz, Alparslan, Kerime ve Selime... Büyük kızı Kerime, Paşanınömerin Ahmet Yaman eşi; küçük Selime de Kelhasanınalinin Mevlüt oğlu Hasan İnanır eşidir... Büyük oğlu Mustafa 1971 yılında doğdu. Anıtkaya dışından Hediye ile evlendi; İbrahim ve Emine adında bir oğluyla bir kızı oldu. Emine Gecegonduların İbrahim oğlu Beytullah Omak eşidir... Ortanca oğlu Yılmaz ise Afyon'dan teyzesinin torunu Kadriye ile evlendi. Bir oğlu üç kızı oldu. Kızlarının büyüğü Emine, Garagaş Emmisinin küçük oğlu Veysel eşidir... Küçük oğlu Alparslan Urfalı bir hanımla evlendi ve oraya yerleşti...

    Urganlınıniban yahut diğer lakabıyla Evizo 1999 yılında vefat etti... Eşi Emine Hanım ise 2021'de öldü...

    Mehmet Emin Patlaklardan Fadik ile evlendi. Hakkıların Kahvecisüleyman ve Şeherlioğlunun Ahmet ile bacanak oldular. Mustafa, Zehra ve İbrahim adlarında üç çocuğu oldu. Zehra, Şeherlioğluların Mehmet Kırdar'a, yani teyzesioğluna vardı... Mustafa, Dandırlı Gülay ile evlendi. Mehmet Emin ve Fadik adlarında bir kızı ile bir oğlu var... İbrahim, teyzeoğlusu Metin Yırgal kızı Medine ile evlendi. Bahar, Yağmur ve Damla olmak üzere üç kızı var... Mehmet Emin 2012, Melahat Hanım ise 2021 yılında vefat ettiler; çocukları Anıtkaya'da oturuyor...

     ... Ve Urganlının küçük oğlu Adem 1949 yılında doğdu. 'Garagaş' lakabıyla tnınır. Takgasların Mahmut kızı Şerife ile evlendi. Takgasların Resul Öncül, Güdüğizzetineminin Abdullah Sağlam ve Galgancıların Osman Aytar ile bacanak oldular...  Zehra, Mustafa, Harun, Veysel ve Mübeccel isimlerinde iki kızıyla üç oğlu var. Zehra, Arabınmuhittinin Şükrü Zenger eşidir... Mustafa, Dandırlı Fadime ile evlendi. Üç çocuğu var, Afyon'da oturuyor... Ortanca oğlu Harun da Anıtkaya dışından evlendi; iki çocuğu var ve Afyon'da oturuyor... Küçük oğlu Veysel ise, emmioğlusu Yılmaz'ın kızı Emine ile evli; Adem adında bir oğlu var ve Anıtkaya'da oturuyorlar...

    Çocuklarının hikayesini anlattığımız Küpelilerin Berberoğlu Mustafa'nın Urganlıya dönüşme olayı ilginçtir... Herkes gibi ileşberlik ve hayvancılıkla uğraşan Mustafa, beygir koşarken terbiye kayışı bulamadığı için urgan bağladı. Dinlediğime göre, bu vaziyette Onu ilk gören Bükürünali, 'Ne o len Urganlı' diye takılmış; böylece adı 'Urganlı' olarak kalmış... Yokluk, ona yeni bir isim koymuştu. Urganlının ölümü de trajik oldu. 1974'te Damda koç vurması sonucu aldığı darbeden kurtulamadı... Eşi Zehra Hanım çok sonra, 2011'de vefat etti...

    Urganlının üç oğlunun üçü de büyük oğullarına babalarının adını verdi: Mustafa...  Hepsi de 'Urgannının Mısdık' diye biliniyor.

   TEKE

    Berberoğlu İbrahim'in (ikinci hanımından) küçük oğlu 1913 yılında doğdu. Adını Hüseyin koymasının sebebi kendi dedesinin adı olmasıdır... Hüseyin'e kısaca 'Teke' diyorlardı. Bükürlerin kızı Satı (Teyzesinin kızı) ile evlendi, çocuğu olmadı. Sağırisa zaten bacanağı oluyordu. Onun küçük oğlu Hasan'ı evlat edindi. 

    Sağırisanın Hasan, artık bundan sonra hep 'Tekenin Hasan' diye bilinecektir... Sağırların Kelapdıllanın Hasan Sancak kızı Muhsine ile evlendi. İki oğlu var, büyüğünün adı Hüseyin; küçüğünün adı ise Emirhan...

    Satı Hanım 1990 yılında, Tekehüseyin 1991 yılında olmak üzere karı koca arka arkaya vefat ettiler...

    ***

  Berberoğlu Mehmet Ali'nin çocukları, diğer Berberoğlular; Takgaslar, Aşşağılılar, Berber Ali usta gibi Soyadı uygulamasında ÖNCÜL soyismini almışlar...



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder