Arzımanoğlu Küçük Mehmet
16 Yaşında evin reisi olarak, kaydın tutulduğu 1831 yılında büyük ihtimal evliydi... Bir de orta boylu biri olarak tasvir edilmiş, o halde kendisine 'Küçükmehmet' denilmesinin sebebi boyu olamaz... 1815 Yılında doğduğunda dedesi Arzımanoğlu Mehmet de hayattaydı, iki Mehmet'i karıştırmamak için buna 'Küçükmehmet' dediler ve küçükken takılan bu lakap ölene kadar peşini bırakmadı... Küçükmehmet denmesine en mantıklı açıklama bu gibi duruyor...
Bütün bu bilgileri Arzımanoğlu Mehmet'in mirasının paylaştırıldığı mahkeme kararından öğreniyoruz. 1865 tarihli tereke kaydında kendisinden "Küçük Mehmet ibn-i Elhac Mustafa bin Mehmet" diye söz ediliyor. Mehmet'in oğlu Hacı Mustafa, onun da oğlu Küçük Mehmet, 1865'te vefat ediyor. Buna göre elli yaşında ölmüş oluyor.
Terekesinden biraz söz edersek; hemen her terekede olan ıvır zıvır ve hububattan başka, miras olarak bıraktığı hayvan varlığını söyleyelim: 5 kısrak, 2 buzağılı inek, 1 inek, 1 tosun, 1 düğe, 2 kancık eşek, 2 bir yaşında eşek, 1 çift koşum camızı, 3 öküz, 1 kancık camız, 1 camız düğesi, 5 kovan arı, 155 ana koyun, 32 erkek toklu, 35 ana keçi, 10 erkek-kancık oğlak, 4 koç... Küçük baş hayvanlar için bir 1 koyun ağılı olduğu da yazılmış... Ayrıca başka terekelerde rastlanmayan 2 takım urba da zikredilmeye değer... Bütün bunlardan, Küçükmehmetin varlıklı biri olduğu söylenebilir.
Başa dönelim... Küçük Mehmet'in iki hanımı vardı: Mehmet kızı Hatice ve Abdullah kızı Fatma... Hatice Hanımın Çolömerlerden olduğuna dair bir söylenti var. Sanırım Selimler kastediliyor, çünkü o vakit henüz Çolömerler yoktu... Selimoğlu Hacı Ali'nin erken ölen Mehmet adında bir oğlu vardı, bu söylentiye göre Hatice onun kızı olmalı... Diğer eşi Fatma hakkında bilgi yoksa da onun Arzımanoğlu Abdullah kızı olduğu tahmin edilebilir.
Çocuklarının hepsi de Hatice Hanımdan... Üçü kız üçü oğlan, altı çocuğun altısı da Hatice'nin çocukları... Yaş sırasına göre isimleri; Şerife, Mustafa, Ahmet, Satı, Murat ve Emine'dir... 1835 Doğumlu büyük kızı Şerife, Eğret'e yeni gelen Arapselim eşi oldu. Ortanca kızı, 1859 doğumlu Satı ise Deliveyis kardeşi Mustafa eşi oldu. (Deliveyis, Çapar Mehmet Dadak ile Hamdi Hocanın dedesi olur.)... Küçük kızı Emine 1864 yılında doğdu. Emine Hanım da Daldalların Ömerçavuş eşi oldu. Kipilmahmutun analığı, Haytanın kayınvalidesidir...
1. HACI MUSTAFA
Küçükmehmet, 1848 yılında doğan büyük oğluna babası Mustafa'nın adını verdi... Arzımanoğlu Mustafa da babası Küçükmehmet gibi iki hanımla evliydi. İlk eşi Hatice Hanım, Selimoğlu Ahmet kardeşiydi. Daha somut bir tarif gerekirse, Hatice Hanım Paşagızıların Egekemal ve Egehasanın dedelerinin kardeşi olur. Mustafa'nın anasının da Selimlerden olduğunu unutmayalım...
İkinci eşini, ilk eşi Hatice'den üç kızı doğduktan sonra aldı. 1876'da Dudu, 1878'de Fadime ve 1890'da Hatice doğmuştu. Küçük kızına bu ismi vermesinin sebebi annesinin adı da Hatice olmasıdır... İkinci eşi ise Arzımanoğlu İdris'ten dul kalan Havva Hanımdır... Havva Hanımın yanında tay gelen Fatma, ileride emmioğlusu Davılcıarif eşi olacaktır...
İkinci eşi Havva Hanımdan iki oğlu oldu; 1904 yılında Halil İbrahim ve 1908'de Halil... Oğlanlara geçmeden önce ablalarına geri dönelim; çünkü onların üçü de daha oğlan kardeşleri doğmadan gelin olmuşlardı. Büyük kızı Dudu, Ayanoğlu Osman eşi oldu; Hacıahmetlerin Sarışükrünün anası, Tuna Hüseyin Kayır'ın da ninesidir... Ortanca kızı Fatma, Hassönlerin Hacı Hasan (Hacı Efe) eşi oldu; Çilmahmutun anasıdır... Küçük kızı Hatice ise Hacellerden Mustafa eşi oldu; Hatice ile Mustafa hala-dayı çocuklarıdır, çünkü Mustafa, Satı Halasının oğludur. Eşi vefat edince abisi Hacının İbramın yanına geldi ve 1940 yılında orada vefat etti...
Hacının İbram
Bu arada Küçükmehmetin oğlu Mustafa Hacca gittikten sonra 'Hacı Mustafa' değil, kısaca 'Hacı' diye anılır olmuştu. Zaten sülaleye de Arzımanoğlular yerine Hacılar diyorlardı. Herkes Hacıydı çünkü... Dipdede, Hacı Mehmet; dede, Hacı Mustafa; baba, Küçükmehmet de Hacıydı... Sonradan küçük kardeşi de Hacı Murat olacak...
Hacının küçük oğlu Halil, 1908 yılında doğdu. Bunu 20. yüzyıl başı nüfus kayıtlarından öğreniyoruz. Ne yazık ki Halil hakkında bugüne ulaşabilen başka bir bilgi bulunmuyor. Küçükken öldüğü anlaşılıyor.
Büyük oğlu Halil İbrahim, kısaca İbrahim olarak bilinecek, ama kendisinden hep 'Hacının İbram' diye bahsedilecektir... Hacının İbram, Veyisler/Daldalların Hasan kızı Rabia ile evlendi. Jandarma Çavuşu Aydınlı Deli Mehmet ile bacanak oldular, çünkü O da Rabia'nın kardeşi Hatice ile evlenmişti... Neticede Hacının İbram ile Rabia Hanımın çocukları olmadı. Bu arada Rabia'nın kardeşi Hatice vefat edince öksüz kalan Ömer'i (Öksüz Ömer Acar) baktılar büyüttüler, hatta everdiler...
Yıllar geçti, eşi Rabia Hanım vefat etti. Yalnız kalan Hacının İbram tekrar evlenmek istediyse de olmadı... Günahı boynuna, buna karınkardeşi Fatma'nın mani olduğu söyleniyor. Güya kardeşi öldüğünde malı mülkü eşi ve olursa çocuğuna kalırmış...
2. AHMET
Küçükmehmetin ortanca oğlu Ahmet, 1856 yılında doğdu. Babası öldüğünde 7 yaşındaydı. Ayanoğlu Ömer kızı Rahime (kütüke Halime) ile evlendi. Rahime Hanım, Patlak İbram ve Çete Mehmet'in halaları olur. Ayrıca Hacıların Ahmet bu evlilikle; Çatalların İbrahim, Tongulların Hasan ve İdirizlerin Hamsinci Mustafa ile bacanak oldular.
Küçükmehmetin bu ortanca oğlu Ahmet 1934 yılında vefat etti. Eşi Rahime ise, kendisinden sekiz yıl sonra 1942'de öldü. Şerife'den başka çocukları olmadığı için bu defter de kapandı...
3. HACI MURAT
Arzımanoğlu Küçükmehmetin en küçük oğlu 1860 yılında doğdu. Ona anasının babası (yani dedesi) adı olan Murat ismini koydular. Hacca gittikten sonra kendisine 'Hacı Murat', ailesine de 'Hacımuratlar' denilecektir.
Hacımurat, Hacapdıramanlardan Ayşe ile evlendi. Tekelioğlu Hüseyin (yani Bilallerin dedesi) ile bacanak olurlar.
Üçü oğlan ikisi kız, beş çocukları oldu. İsimleri; Emine, Mehmet, Şükrü, Osman, Hatice'dir... Büyük kızı, 1889 doğumlu Emine önce Hacıların Arzımanoğlu Mustafa'ya vardı. (Bu Mustafa, Kelsaleğin emmisidir.) Mustafa Cihan Harbinde kalınca Emine Hanım, Mardakların Hasan'a varacak ve ileride Hatcamehmetin anası olacaktır... Küçük kızı Hatice 1897 yılında doğdu. O da Ayanoğlu Ahmet, yani Garahmet eşi olacaktır. Hatırlanacağı üzere Hacı Mustafa'nın kızı Dudu da Ayanoğlu Osman'a varmıştı. Yani iki emmi kızı elti oldular...
Hacımuratın 1896 doğumlu küçük oğlu Osman çok büyük bir ihtimalle 1. Dünya Savaşı şehitlerinden. Cihan harbi için "her evden en az bir şehit" dedikleri kadar var. Hele Çanakkale en yakın cephe olduğundan kayıtdışı bir sürü de gönüllü gidiyor. Ayrıca diğer cephelerdekileri de katarsak Eğret'ten 200'den fazla Cihan Harbi şehidi var. Osman da onlardan biri sanırım...
1909 yılının Eğret Muhtarı olduğuna dair bir belgede Hacımuratın adı geçiyor. Kaç yıl bu görevi sürdürdü bilinmiyor; ama Muhtarlığı sırasında, sonradan yerine şimdiki Kuran Kursu yapılmış olan Hacıların Odayı Muhtar Odası olarak kullandığı hala anlatılıyor... Şimdi Hacı Murat'ın diğer iki oğluna bakalım...
Sağır Mehmet
Hacımuratın büyük oğlu 1891 yılında doğdu. Dedesi Küçükmehmetin adını koydular, ama ona hep 'Sağır Mehmet' diyecekler...
Sağırmehmetin üç evliliği var. Önce Ayanoğlu Hasan (Galgancılar) kızı Fadik ile evlendi. Fadik Hanımın annesi Garahmetlerden Ayanoğlu Halil kardeşi. Sağırmehmetin bir kardeşi ve bir emmi kızı da Ayanoğlu Halil çocuklarına gelin gitmiş; öncesinde Ahmet Emmisi Patlaklardan Rahime Hanım ile evlenmişti. Kısacası, Fadik Hanım ile evliliğinde Ayanoğulları ortak bağı söz konusudur... Fakat Fadik Hanımdan Sağırmehmetin hiç çocuğu olmadı...
İkinci evliliğini Selimoğlu Ahmet kızı Ayşe ile yaptı. Ayşe Hanım Melezin kardeşi, Keçimehmetin halasıdır. Sağırmehmetin Hatice Ninesi Selimlerden olduğunu unutmayalım... Ayrıca bu evliliğiyle Eyüplerin Ahmetçavuş ve Çatalların Cemal (Boduoğlu babası) ile bacanak oldular. Çatallarla yine Ayanoğulları paydasında bir bağ zaten söz konusuydu... Bu akrabalıkların ötesinde Sağırmehmetin altı çocuğu da Ayşe Hanımdandır...
Ayşe Hanım ile Sağırmehmetin üçü kız üçü oğlan, altı çocuğu oldu. Bunların isimleri; Fadime, Hacer, Ayşe, Murat, Osman ve İbrahim'dir... Ayşe Hanım 1945 Yılında vefat ettikten sonra Sağırmehmet üçüncü kez evlendi. Yalnız bu evliliği merhum eşinin küçük kardeşi Sendir (Fadime) ile oldu. Öksüz çocukların bakımıyla ilgili olduğu düşünülen bu evlilikten çocuk yok. Sendir Hanım da 1988 yılında vefat etti...
Altı çocuğa tekrar dönecek olursak; 1908 yılında doğan büyük kızı Fadime, önce Tekelilerin Kadir'e vardı; ayrıldılar. Sonra Garacanın eşi oldu, ondan da ayrıldılar. Babasının evinde 1992'de vefat etti... Ortanca kızı Hacer, Hatiplerin Deliahmet eşidir... Küçük kızı Ayşe ise Takgasların Mehmet Hoca eşi oldu...
Tülümurat önce Delimamın Ali kızı Nazik ile evlendi, Halil adında bir oğlu olduktan sonra Nazik Hanım ile boşandılar. İkinci olarak Arapların Bezekinin kızı Ayşe ile evlendi. Ayşe Hanım, yanında eski eşi Cavaların Mehmet'ten Hatice isimli kızı tay olarak gelmişti.
Yaşları kemale erince karı koca çocuklarını başgöz ettiler... Halil-Hatice çifti Afyon'a yerleşti ve orada bir kız üç oğulları oldu. Kızları Satı 1991 yılında vefat etti. Üç oğlunun büyüğü Murat, Gödeşlerin Ramazan kızı Sebile ile evlendi; Ahmet Enes, Feride ve Halil İbrahim adlarında üç çocuğu var... Ortanca oğlu Gökhan İsçehisarlı Fadime ile evlendi; Haticenur, Ayşenur, Fatmanur ve Elif Miray adlarında dört kızı var... Küçük oğlu Samet de Afyonlu Fatma ile evlidir... Tülümuratın Halil, 2023 yılında vefat etti, çocukları halen Afyon'da yaşıyorlar...
Bu arada Ayşe Hanımla Tekmuratın da Mehmet adını verecekleri bir oğulları oldu. O da malum olduğu üzere Sağırmehmetin adını taşır... Mehmet de erken dönemde Afyon'a yerleşti ve orada Anıtkaya dışından Hatice Hanımla evlendi. Murat Suat ve Büşra adlarında bir oğluyla bir kızı var. Büşra, Işıklar/Doğanlarlı bir beyle evli. Murat ise Seydilerli Sibel ile evlendi; Mehmet Aziz, Erol ve Ecrin adlarında üç çocuğu var...Tekmuratın Mehmet de çocukları ve torunlarıyla Afyon'da yaşıyor...
Tekmurat ve eşi Ayşe Hanım, iki yıl arayla 2004 ve 2006'da arka arkaya vefat ettiler...
Mantarosman Şaşdım Halil kızı Azime ile evlendi. Bakkallık yapmasına bir sebep, Şaşdımlarla bu bağı olabilir... Bir oğlu ve iki kızı oldu; 1955'te Mehmet, 1958'de Ayşe ve 1964'te Hülya doğdu. Kızlar Anıtkaya dışına gelin oldular.
Demirci/kaynakçı olan Mehmet ise işinde 'Mantaroğlu' adını kullandı. Halen Anıtkaya Sanayi esnafındandır. Dedesinin adını taşıyan Mehmet, Ayımevlüt kızı Şerife ile evlendi. Semra ve Kıvanç isimlerinde iki çocuğu oldu. Semra, Çolakların Mehmet Ali oğlu Ömer Kurt eşidir. Kıvanç ise, Daldalların Gocayörük oğlu Gümüş İbrahim kızıyla evlendi...
Mantarosman 2013 yılında vefat etti. Şaşdımhalilin kızı olan eşi Azime Hanım, onun ölümünden sonra çok beklemedi ve 2016'da vefat etti...
Sağırmehmetin üç oğlunda da birer Mehmet olduğunun altını çizelim. Manraosman ile İbrahim birer kızlarına Ayşe adını vermişler. Tülümurat'ın bir kızı olsaydı herhalde ona Ayşe ismini koyacaktı. Böylece 1950'de vefat eden babaları Sağırmehmet ile 1945'te ölen anaları Ayşe Hanımın adlarını yaşatmaktaki ısrarı saygıdeğer buluyorum...
Şükrü
Şükrü'yü Hatiboğlu Mahmut kızı Sabire ile everdiler. Sabire Hanım, Mollosman ve Deliahmetin kardeşleridir. Bir kızları ve iki oğulları oldu Sabire ile Şükrü'nün... Muzaffere, Mevlüt ve Mahmut... Muzaffere, Sıntırların Ramazan eşi oldu... Oğlanlara bakacağız...
İki oğluna geçmeden önce Şükrü defterini kapatalım... 1955 Yılında vefat etti... Ortalama bir insan kadar yaşamış yani... Biz zannederdik ki Şükrü genç yaşta vefat edince üç küçük çocuğu yetim kaldığı için onlara 'Yetimler' dediler... Oysa Hacımuratın Şükrü vefat ettiğinde küçük oğlu askerden gelmişti. Tamam, babası ölen biri yaşı kaç olursa olsun yetimdir; ama onlara Yetimler denmesinin sebebi babaları Şükrü'nün ölümü değilmiş. Dost meclisinde yapılan espri mahiyetinde 'yetim gibi' benzetmesinden sonra bunların lakabı öyle kalmış... Lafın tam burasında aklıma Arzımanoğlu Küçükmehmet geldi. Baban Hacı Mustafa erken ölüyor; annen ve bir kızkardeşinle kalakalıyorsun. Küçük omuzlarına kocaman yük biniyor ve adın Küçükmehmet kalıyor. Acaba diyorum, Yetimlerin bu lakabı bir asır önceki dedeleri Küçükmehmetten mi geliyor... İlk Yetim, Arzımanoğlu Küçükmehmet olamaz mı?..
Yetimlerin Şükrü'nün hanımı, Hatipler kızı Sabire Hanım, eşinin ölümünden çok sonra 1980 yılında vefat etti...
1948 Yılı kışında bir felaket yaşandı. Büyük kızları Hüsniye ile Muzaffere halasının (Sıntırırmızanın) oğlu Hüseyin kaybolmuşlardı. Gocagırda donarak ölmüş olarak bulundular... İkinci Hüsniye, merhume ablasının adını taşır... Kızların evlilikleri şöyle oldu: Ayşe, Hatiplerin Yaşar Aykaç; Hüsniye, Gobakların Ali Kopan; Şükran, Hacıeminin Ahmet As; Hanife, Kölgecilerin Ömer Kayır; Selime de Hacıların Demirciziya oğlu Süleyman Azbay eşi oldular...
Gocayetimin tek oğlu Necati 1954 yılında doğdu. Sıntırırmızanın (Muzaffere halasının) kızı Atike ile evlendi. Onların da üç kız iki oğulları oldu: Sabire, Sebile, Havva, Aydemir ve Mevlüt... Sabire, Tongullar Hasan oğlu Ahmet Özen; Sebile, Keçilerin Mevlüt oğlu Ali Seçen; Havva, Sıntırların Ramazan oğlu Kazım Sımsıkı eşi oldular...
Necati'nin büyük oğlu Aydemir, Hakkıların Kahvecikadir kızı Selime ile evlendi. Azra, Asya ve Necati Ayaz isimlerinde üç çocuğu var... Küçük oğlu Mevlüt ise Yörüklerin Süleyman kızı Satı ile evlendi. Ecrin adında bir kızı var...
Gocayetim kendisi 1990; oğlu Necati 2009; eşi Raike Hanım ise 2013 yılında vefat ettiler...
Dört çocukları oldu, bunların bir erkek; Fidan, Rafet, Fadime ve Meryem... (Fidan ile Rafet arasında Şükrü adında bir oğulları vardı. 1958 yılında doğan Şükrü, yakalandığı bir hastalıktan kurtulamayıp 1967 yılında vefat etti.)
Büyük kızları Fidan, İlyenli Mehmet ile evlendi. Ortanca kızı Fadime, Manavların Dodiri oğlu Adem eşi oldu. Küçük kızı Meryem ise Hatiplerin Godalemin oğlu Osman'ın eşidir...
Küçük Yetim Mahmut'un tek oğlu Rafet, 1961 yılında doğdu. Çolakların Mehmet Ali kızı İncilay ile evlendi. Yücel ve Gülsüm isimlerinde bir oğlu ve bir kızları oldu. Gülsüm, Anıtkaya dışına gelin oldu... Yücel ise Deliahmetin Emin kızı Hacer ile evlendi. Rafet ve Mahmut olmak üzere iki oğlu var...
Güçcük Yetim Mahmut, 2012 yılında vefat etti...
Kısa özet: 19. Yüzyıldan 20. yüzyıla Arzımanoğlu Küçükmehmetin oğullarından Hacı Mustafa ve Hacı Murat çocukları intikal etti. Mustafa dalı Hacının İbram ile tıkandı. Hacımurat dalından da Sağırmehmet ve Şükrü kolları 21. yüzyıldalar... Soyisimleri diğer Arzımanoğulları gibi AZBAY...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder