Taarruzun ilk günü olayları...
26 AĞUSTOS 1922
Uçak keşif raporu:
Döğer ve Altıntaş bölgesindeki düşman ihtiyat grubunun ikinci defa keşfi için Pilot İhya ve Rasıt İbrahim Hakkı saat 08.45’te uçarak saat 10.10’da dönmüşlerdir. Keşif raporu aşağıda sunulmuştur:
Takip edilen istikamet: Bolvadin - Kuzviran(?) - Gazlıgöl’ün kuzeyinden Eğret - Yeniceköy - Cumalı - Kadımürsel - Kırkpınar ve civarı - Kayalar - Döğer - Deperoğlan Gediği - Kuzviran’dan dönüş.
1. Eğret ve Cumalı’da bulunan düşman kuvvetlerinin ordugâhlarında değişiklik görülmemiştir.
2. Yeniceköy’den henüz ayrılmış 300 metreyi aşkın uzunlukta bir düşman taburu saat 09.40’ta Altıntaş - Afyon şosesi üzerinde hareket hâlinde görülmüştür. Ordugâhlarında değişiklik yoktur. Bu piyade taburunun 2 km kadar önünde yaklaşık 6 arabadan oluşan bir nakliye kolu da Afyon istikametine doğru hareket hâlinde görülmüştür.
3. Kırkpınar - Kayalar - Döğer - Deperoğlan Gediği’nde bulunan düşman kuvvetlerinde değişiklik yoktur. Ordugâhları yerinde olduğu gibi Kırkpınar’dan Altıntaş - Afyon şosesine giden yollarda yürüyüş ve nakliye faaliyeti de yoktur. Kırkpınar’dan Döğer istikametine doğru giden 20 arabadan oluşan bir nakliye kolu görülmüştür.
4. Düşman Kadımürsel’de Breguet Uçaklarına mahsus üç adet Besono çadırı kurmuş ve meydanı dikdörtgen şeklinde uzatmıştır.
5. İhsaniye İstasyonu’nda yaklaşık 25 vagon görülmüştür. Vagonların üç - dört tanesi bir araya gelmiş hâldedir.
6. Kuzviran üzerinden geçerken düşman topçusu uçağımıza beş şarapnel atmıştır.
7. Bu keşif saat 11.00’de 12 Numaralı Uçak ile yapılmıştır.
Yunanlıların ihtiyat kolordusunun hiçbir yerde görülmemesi üzerine Batı Cephesi Komutanı saat 12.30’da uçak bölüğünden Yunan ihtiyat grubunun tespitini, Döğer - Afyon demiryoluyla Gazlıgöl - Afyon - Altıntaş - Dumlupınar yollarındaki düşman faaliyetleri ile Tokuşlar - Çobanözü dolaylarında bulunan 5. Süvari Kolordusu hakkında bilgi istedi. Uçaklar ‘bugün de Yunan ihtiyat kolordusunun yerinde olduğunu yalnız bir trenin Döğer’den Afyon’a geldiğini’ bildirdiler…
5. Süvari Kolordu komutam saat 08.30’da;… Altıntaş doğrultusunda düşmanın gelip gelmediğinin keşfettirilmesini… emretti. Kolordu Komutanının amacı düşman ihtiyat kolordusunun Afyon güneyinde yardıma gelmesini engellemek ve Kolorduyu Ayvalı - Balmahmut yönüne götürmektir.
İzmir’de bulunan Küçük Asya Ordusu komutanı, cephede fiili müdahalede bulununcaya kadar Afyon bölgesindeki muharebelerin sevk ve idaresi salahiyetini önceden 1. Kolordu komutanına verdiğinden, 1. Kolordu komutanı da 7. Tümeni Balmahmut’a hareket ettirdi. 5.Tümen’in kuzey yanında Türklerin eline geçen Kazuçuran tepesi kesimindeki 5. Tümen birliklerini 13. Tümen birlikleriyle takviye ettirerek karşı taarruz yaptırdı ve tepe geri alındı. Kendi 5. Tümenini, 2. Kolordu emrine bırakarak ihtiyattaki 9. Tümenin Afyon’a gönderilmesini emretti.
26 Ağustos 11:00... İzmir’deki Yunan Ordu Komutanı Hacıanesti’den haber gelmeyince Trikopis komutayı devraldı. Yunan ihtiyat tümenlerinden biri olan 7.Tümeni devreye soktu.
9. Tümen Döğer’de bulunan 26. Alayından bir taburu trenle Afyon’a gönderdi. 7. 'Tümen de saat 17.00’de Balmabmut’a gelmişti.
1. Kolordu komutanı ertesi gün (27 Ağustos) için verdiği emirde 1. ve 3. tümenler arasını 7. Tümen vasıtasıyla tahkim ve takviye etmek ve 9. Tümen’i Afyonkarahisar istinat noktasına memur etmek niyetinde idi.
2. Kolordu durumu : 9. Tümeniyle Döğer, 13. Tümeniyle Ablak dolaylarında ihtiyatta; 1. Kolordu emrine gönderdiği 7. Tümeni, Tmaztepe - Kırcaarslan - Çiğiltepe mevzilerini takviye ederek birinci hatta muharebede.
Trikopis; İhsaniye'deki 9. Tümen'i de demiryolu ile Afyon'a taşımaya başlamakla beraber, 2. Ordu karşısından da 4 tabur kadar bir kuvvet aldı. O, bu kuvvetlerle 27 Ağustos günü duruma hâkim olacağı kanısındaydı. Halbuki Türk Komutanlığının elinde daha dört tümen ihtiyatı vardı. Sincanlı ovasında düşman gerisine çıkan Süvari Kolordusundan da 27 Ağustos günü büyük başarılar beklenebilirdi. Yunan'ın ihtiyatlarını topluca kullanmaması, onun başarı şansını azaltıyordu. Ayrıca hataları da devam ediyordu. Trikopis yeni getireceği kuvvetlerle 27 Ağustos günü duruma hâkim olacağını ümit ederken, 26 Ağustos akşamı saat 18.00'de İzmir'den gelen Başkomutanlık emri onu hayal kırıklığına uğrattı. Bu emirde Başkomutan; "2. Kolordu'nun, 15. Tümen'i de (Seyitgazi) emrine alarak, 28 Ağustos sabahı, Afyon kuzeyinden Bolvadin istikametinde karşı taarruz yapmasını, 1. Kolordunun da savunmasını" istiyordu. Bu hareket en geç Türk taarruzu ile beraber yapılmak şartı ile başarılı olabilirdi. Ayrıca 2. Kolordu'nun 7. Tümeni daha önce kullanılmıştı. 13. Tümenin bir kısmı ile (tahminen 1 alay) Kazuçuran Tepesi takviye edilmiş, 9. Tümen de trenle Afyon'a hareket etmek üzereydi. Bu durumda tümenlerin sabah taarruza başlamaları zaman açısından mümkün değildi. Taarruzu idare edecek olan 2. Kolordu Komutanı General Diyanis de taarruza 48 saat sonra başlayabileceğini bildirdi. General Trikopis taarruzdan vazgeçilmesini istedi ise de, Başkomutan Türk iradesine boyun eğmemek ve aktif hareket etmekte ısrar etti. 26 Ağustos akşamı Yunan sevk ve idaresi bir anarşiye doğru giderken…
Hacıanesti'nin verdiği emir gerçekleşse idi Türk ordusu ikinci güne çok daha avantajlı durumla başlayacaktı. Çünkü, Yunan ordusu emir gereği karşı taarruza başlamış olsaydı, büyük kısmının gerisini, Türk ordusunun ağırlık merkezi bölgesinin önüne düşürmüş olacaktı. Kuzeyden 2. Ordu, güneyden 1. Ordu, batıdan da Süvari Kolordusunun etkisiyle kendiliğinden çember içine düşecekti. Böylece imha daha kısa sürede gerçekleşecekti. Ancak bu emri uygulayamadılar.
Sabah uçak keşif raporu:
Döğer mıntıkasıyla Altıntaş mıntıkasındaki ihtiyât grubunun keşfi için Pilot Mükerrem, Râsıd Yüzbaşı Kenan Efendiler sâat 07.00’da uçmuşlardır. Keşif raporu aşağıdadır.
1. Keşif mıntıkasında tesbît edilen ordugâhlar eski vaziyeti muhâfaza ediyor.
2. Keşif mıntıkasındaki yollarda hareketlilik görülmemiştir.
3. Dünkü görülen meydân ve hangarların civârında başka çadır ve faâliyet görülmediğinden buranın sâhte tayyâre meydânı olması da muhtemeldir.
4. Döğer’den İhsaniye’ye yirm beş vagonluk kadar bir tren geliyordu.
5. İşbu keşif sâat 7.45 Sivrhisar tayyâresiyle icrâ edilmiştir.
Akşam uçak keşif raporu:
Afyon’un güney ve batısına gönderilen uçak, sisin yoğunluğundan bir şey göremeyerek dönmüştür. Pilot Mükerrem ve Rasıt Hamdi’nin Döğer -Altıntaş bölgesinin keşfi hakkındaki keşif raporu aşağıda sunulmuştur.
1. Takip edilen istikamet: Çay - Bostanlı - İntepe arasından Dinar - Gazlıgöl - Eğret - Yeniceköy - Altıntaş - Sarıbeyli - Kadımürsel – Kırkpınar Kayalar - Döğer - Köroğlu Kalesi’nden dönüş.
4. Gazlıgöl İstasyonu’nda yeniden büyük beyaz bir çadır kurulmuştur. İstasyonda çok fazla kalabalık ve çok sayıda vagon görülmüştür. Gazlıgöl’den Afyon’a yaklaşık 40 vagonluk bir tren gidiyordu. Gazlıgöl’ün doğu ve batısındaki çeşitli istikametlerden istasyona doğru yük hayvanları gelmektedir.
5. Eğret, Yeniceköy, Cumalı, Kırkpınar ve Kayalar’daki ordugâhlar eski durumlarını koruyor. Yalnız bu ordugâhlarda her zaman görülen faaliyet görülmemiştir.
6. Döğer’deki eski ordugâh yerindedir. Ordugâhın etrafında yoğun faaliyet ve çok sayıda hayvan vardır.
7. Altıntaş - Araplı Çiftliği, Altıntaş - Dumlupınar yollarında faaliyet ve hareket görülmemiştir. Bu bölge çok sisli olduğundan ilerileri görmek mümkün olmamıştır. Ancak her köyün üzerinden gözetleme yapılabilmiştir.
8. Döğer’in doğusundaki ve Köroğlu Kalesi’ndeki düşman bölgesinde bulunan ormanlar tamamen yanmıştır.
9. Bu keşif saat 17.45’te Sivrihisar Uçağıyla yapılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder