Taarruzun ikinci günü olayları...
27 AĞUSTOS 1922
Yunan Ordusu
Başkomutanının kuzeyden bir karşı taarruz yapılmasını istemesi üzerine, güneye
nakledilmekte olan 9. Tümenin hareketi geceleyin durduruldu. Bu tümenden yalnız
bir alay Afyon'a getirilmişti. General Diyanis de karşı taarruza ancak 29
Ağustos sabahı geçebilecekti. Bu durumda Türk ordusu komutanlığı iki tümenle
takviye ettiği cepheyi rahat rahat yarabilirdi
Sabah 9.00
uçak keşif raporu:
Takip edilen istikamet: Çalışlar -
Bostanlı - Gazlıgöl – İhsaniye arasından - Eğret - Cumalı - Yeniceköy -
Altıntaş - Kadımürsel – Kırkpınar arasından Döğer - Kümbet - Dönüş.
1. Çalışlar - Bostanlı hattının
gerisindeki düşman ordugâhları yerindedir.
2. Eğret, Cumalı, Yeniceköy’deki
ordugâhlar yerindedir.
3. İhsaniye İstasyonu’nda on kadar
konik çadırla bir taburluk kadar bir ordugâh görülmüştür.
4. Kırkpınar’daki ordugâh yerindedir.
5. Kadımürsel civarında görülen
çadırların Besono hangar çadırı olduğu anlaşılmıştır. Bunun yanında bugün altı
konik çadır kurulmuş ve gerisine uçaktan korunmak için siper kazılmıştır.
6. Sisin yoğunluğundan arazi zorlukla
takip edilmiş, yollarda ve ordugâhlarda hareket ve faaliyet görülmemiştir.
Batı Cephesi Komutanı, Cephe Uçak Bölüğü Komutanlığına 27 Ağustos 1922 günü öğleden sonrası için şu hava keşif görevini bildirdi:
1. Afyon’un güney ve batısı, Afyon’un doğu bölgesi ile Afyon arasındaki düşman faaliyeti; Altıntaş’tan Afyon’a ve Altıntaş’tan Balmahmut ve Araplı Çiftliği’ne gelen yollar ile Balmahmut’tan güneye ve Afyon’dan Sinirköy’e gelen yollardaki düşman faaliyeti,
2. Gazlıgöl’den Afyon’a gelen tren hattı üzerindeki askerî faaliyet,
3. Akçaşehir - Ayvalı - Kırka hattında düşmanla muharebe eden 5’inci Süvari Kolordusunun ve düşmanın durumu ve faaliyeti keşfedilecektir.
4. Düşmanın kuvvetini tahliye etmekte olduğu görülmüştür. Birliklerimiz taarruza devam ediyor.
1. Ordu Komutanı, saat 14.15’de şu takip emrini verdi (özet) : "Düşman parça parça kuzeye çekilmektedir…4. Kolordu, taarruzunu şiddetlendirerek bir an önce Afyon - Kütahya yoluna hâkim olacak…5. Kolordu Sinanpaşa ovasındaki görevine gayet cesurane devamla düşmanın Resulbaba - Balmahmut hattında yeni bir mukavemetine meydan vermeden çekilmesini bozguna uğratacaktır’…
2. Ordu komutanı saat 15.30’ da. Batı cephesinin emrine şu cevabı verdi : “2. Ordu cephesinde düşmanın çekilmesine dair bir bilgi ve alâmet yoktur. Bilakis, Kazuçuran’da takviye birlikleri getirmiştir"… Sonuç olarak bugün 2. Ordu, sol yanı ile düşmana karşı hiçbir hareket yapmamıştı.
4. Kolordu karşısındaki Yunanlılar bütün cepheden çekilmeye başlayınca kolordu komutanı şu takip emrini verdi (özet) : “Düşman kuzeye çekilmektedir. Kolordu takip edecektir. 8. Tümen Afyon doğrultusunda düşmanı takip ederek 27/28 Ağustos gecesini Afyon kuzey çıkağında geçirecek ve emir bekleyecektir. Bütün ağır toplarını birlikte götürecektir. Mürettep süvari alayı Afyon doğusundan derhal ilerleyecek ve Altıntaş şosesini keserek Hamam civarında kolordu emrini bekleyecektir…
5. Süvari Kolordusu komutanı saat 04.30’da, 1. Ordu Komutanlığından, "kolordunun Kırka karşısında bağlanmayıp düşman gerilerinde faaliyetini arttırarak düşman ihtiyat grubu ile Dumlupınar’daki birliklerinin keşfi ve cepheye yardıma gelecek düşmanın geciktirilmesi" emrini aldı. Emre bağlı olarak 5. Süvari kolordusu komutanı llbulak dağına doğru geniş bir çevirme yapmaya karar verdi…
Tümenlere şu keşif görevlerini de verdi : “1. Tümen; Sinanpaşa - Balmahmut hattı ile Akçaşehir - Altıntaş (dahil) hattı arasındaki bölgeden Yelgediği (Ulucak köyünün 2 km güneybatısında) - Resulbaba hattı kuzeyindeki düşman hareketlerini meydana çıkaracak. 14. Tümen; 1. Tümen’in sol keşif hattı ile Karacaören - Toklu sivrisi (dahil) arasındaki bölgeden Dumlupmar - Altıntaş hattmdaki düşman durumunu meydana çıkaracaktır.’…
2. Süvari Tümeni... Saat 12.10’da… kolbaşısı ile Akçaşehir’e vardı. Keşif birliğini Başkimse - Yelgediği doğrultusuna gönderdi. Yapılan keşiflerde Yunan ihtiyat grubunun llbulak dağı üzerinden güneye inmediği anlaşıldı.
2. Süvari Tümeninin daha sonraki bir raporu:
1.
Bugün Balmahmut istikametine gönderilen bir subay keşif kolundan alınan raporun
özeti aşağıda arz edilmiştir:
a.
Ayvalı köyünün kuzey ve batı sırtları düşmanın iki piyade bölüğü tarafından
işgal edilmiştir. Yahya Boğazı’nda hat muhafızı olarak bulunan bir takım kadar
düşman kuvveti görülmüştür.
b.
Düşmanın bir tabur kadar kuvvetinin Balmahmut istikametine gelerek Ayvalı’nın
kuzeyinden Eğret istikametine geçtiği, dün Eğret’ten düşmanın 7. Piyade
Tümeninin Afyon istikametine gittiği Ayvalı köyü muhtarından öğrenilmiştir.
c.
Balmahmut, düşman tarafından işgal edilmiştir.
2. Bu rapor 27 Ağustos 1922’de yazılmıştır
Kolordu komutam saat 14.00’te orduya telsizle şu raporu verdi ;… Resulbaba tepelerinde düşman erleri görülmüştür… Bugün veya bu gece llbulak dağlarından kuzeye geçerek Afyon - Kütahya yolunu kesmeye çalışacağım. Dokuz düşman uçağı batıya gitti…
Yalnız 1. Tümenle Balmahmut'a ve diğer iki tümeniyle kuzeyden dolaşarak yapılacak çevirme hareketinin daha etkili olacağını hesapladı ve Yunanlılardan önce 2. Tümeni İlbulak dağı geçitlerinden geçirerek Afyon - Kütahya demiryolunu kesmeye ve 14. Tümeni akşama kadar batıya karşı bırakıp gece olunca onu da 2. Tümen’in arkasından yürütmeye kadar verdi.
Saat 18.45'te ordunun takip emri geldi (14.30'da verilmişti.) Fahrettin Paşa kendi emrinde değişiklik ihtiyacını duymadı. Maksat aynı idi. Fahrettin Paşa emirlerin önünde gidiyordu.
Kolordu komutanının yanında bulunan 2. Süvari Tümen komutanı, İlbulak dağlarını aşıp kuzeye geçmektense Balmahmut istikametine doğuya gitmek teklifinde bulundu ise de kolordu komutanı kararını değiştirmedi ve Akçaşehir’den şu emri verdi. “2. Süvari Tümeni, bu emrin gelişiyle beraber Başkimse - Olucak - Eğret genel istikametinde ilerleyecek, bu gece Gazlıgöl ile Belcemeşe arasındaki hattı tahrip edecek ve Araplı Çiftliği istikametinde güneye yönelerek düşmanın gerilerini vuracaktır. 14. Süvari tümeni güneş batıncaya kadar bulunduğu kesimi savunacak, sonra Akçaşehir - Ulucak doğrultusunda ilerleyerek Ulucak’ta benden yeni emir alacaktır. Ben akşama kadar Akçaşehir’deyim. Gece Olucak’a gideceğim… “
İlbulak Dağına çıkan keşif kolları orada düşman bulunmadığını, Eğret bölgesinde büyükçe düşman ordugah çadırları görüldüğünü bildirdiler…
Bu halde Afyon doğusundaki düşman tümenleri ile Eğret’te görülen düşman ordugahının (ki ihtiyat kolordusu olması muhtemeldir) kuvvetleri ya ordumuzun sağ yanına saldıracaklar yahut geri çekilerek İLBULAK - DUMLUPINAR - TOKLU hattında yeni bir cephe tutacaklardı. Düşmanın bu her iki hareket ihtimalini engellemeye çalışmak bize düşen mühim bir ödev oluyordu, bunun için tümenlere özetle şu emri verdim: "2. ve 14. Tümenler bu akşam Ulucak istikametine geçerek gece yürüyüşlerine devamla İlbulak dağını aşacaklar ve sabaha karşı Eğret köyü yanında görülen düşman kuvvetlerini basacaklardır, 1. Tümen 2. Tümenle irtibatta bulunacaktır. Kolordu Karargahı Ulucak köyüne gidecektir." Sabahleyin alınacak haberlere göre yeni emirler verecektim. 2. Tümen karanlık basmadan Beşkimse köyünden geçerek dağın boyun noktasını aştı, kısa bir istirahatten sonra gece yürüyüşüne devam etti, bataryasını da sabahleyin Eğret istikametine ateş edecek surette Ulucak ilerisinde mevziye yerleştirdi. Ben de karargahımla onların arkasından Ulucak’a vardım. 14. Tümen gelemedi.
Saat 20.30’da, 14. Tümene Başkimse yolu ile Olucak’a gelmesini emretti… Kendisi saat 21.30’ da Akçaşehir’den ve 2. Süvari Tümeni’nin peşinden, Eyice yolu ile Olucak’a hareket etti ve gece yarısı oraya vardı. 14. Tümen henüz gelmemişti…
1. Ordu komutanı bu günkü muharebelere dair raporlarını saat 23.00’de ve saat 02.00’de (28 Ağustos 1922) Batı Cephesi Komutanlığına sundu (özet):
4 ncü Kolordu : Karşısından çekilen düşman, Altıntaş yoluyla kuzeye gitmektedir. Yunanlılar Sincanlı ovasından Balmahmut ve Resulbaba eteklerine kadar karışık bir halde çekilmişlerse de ondan sonrası görülememiştir…
5. Süvari
Kolordusu: Kolordu bugün, mümkün olmazsa bu gece (27/28 Ağustos) İlbulak
batısından kuzeye geçecek ve Afyon - Kütahya şosesini kesecektir. Esirlerin
ifadeleri ve gözetleme sonuçlarına göre düşmanın 7. Tümeni 26 Ağustos 1922 günü
Eğret’ten Balmahmut’a gelmiş ve 1. Tümeni takviye ederek muharebeye
katılmıştır…
Batı Cephesi Komutanı, ordulara saat 19.00’da telefonla şu emri verdi : “Bozulan düşmanın hep kuzey istikametinde çekildiği anlaşılıyor. Nerede ve ne durumda bulunduğunu tahkik etmek, sevk ve idare için en önemli meseledir. Ordu komutanlarından bu cihetin tayinini rica ederim. Bütün süvari kuvvetlerinden ve her vasıtadan istifade edilmelidir.” Ayrıca, 2. Ordu Komutanhğından, Yunanlılann Eskişehir Grubu hakkında bilgi beklediğini de bildirdi.
Saat 21.45’te ordu komutanı Batı Cephesi komutanına şu cevabı verdi : (özet) “Düşman büyük bir çekilme hareketine başlamıştır… Düşman ya bütün kuvvetleriyle veya ordusunun büyük kısmı ile Uşak, Dumlupmar, Altıntaş ve dolaylarında toplanmaya, tutunmaya veya azar azar çekilmeye ve belki de Eskişehir grubu ile başka bir istikamet almaya çalışacaktır… “
Yunan Kuvvetleri:
1. Kolordu Komutanı… 9. Tümenin 26. Alayı 4. Tümen emrine verildi. Kolordu komutanı, 1.Tümeni 7. Tümenle takviye ettiği halde o bölgeden de iyi haberler gelmiyordu. Bu durum karşısında, saat 11.00’de Afyon’u boşaltmaya ve çekilmeye karar verdi. 4. Tümenin Köprülü - İnaz sırtlarına, 1. Tümenin Balmahmut - Ayvalı - Kumarlı sırtlarına, 12. Tümenin, 4. Tümenin kuzeyine (Eğret güneybatı sırtlarına) çekilmelerini, kolordu karargâhı ve bağlı birliklerin Araplı çiftliğine, hastanelerin demiryolu ile bu hatların gerilerine taşınmalarını, istasyonların tahribini emretti. Kendisi karargâhı ile saat 13.00’de Afyon’dan hareket etti. Araplı çiftliğini uygun bulmadığından karargâhı ve bağlı birliklerini Bayramgazi’ye gönderdi. Durumu İzmir’deki ordu komutanına bildirdi…
Akşam durumu; Türk Ordusu:
Mürettep Süvari Tümeni Döğer doğrultusuna ilerlemek için Bahşayiş’de toplanmakta, 61. Tümen Kazuçuran tepesini, 6. Kolordunun 16. ve 17. tümenleri Yunan mevzilerinin birinci hattını işgal etmiş,..
5. Süvari Kolordusu 1. Süvari Tümeniyle Kumarlı - Ayvalı arasında, 2. ve 14. Süvari Tümenleriyle İlbulak dağını aşmış, Olucak’ı işgal etmiş, 2. Süvari Tümeni Eğret doğrultusunda ilerlemekte, 14. Süvari Tümeni ve kolordu karargâhı Olucak’ta,..
27 Ağustos günü taarruzları sonucunda Yunanlılar Teperoğlan gediğinden Afyon doğu ve güneyine kadarki bütün mevzilerinden atılmışlar, yalnız Toklusivrisi ellerinde kalmıştı. Afyon doğusundan çekilenlerin Hamam, Afyon güneyinden çekilenlerin Afyon-Altıntaş şosesiyle kuzey ve Resulbaba doğrultularına gittikleri görülüyordu. Eskişehir bölgesi hariç, Yunanlıların bütün asıl mevzileri Türklerin eline geçmişti. Eskişehir’deki durumunu muhafaza eden 3. Yunan Kolordusundan gayri diğer kuvvetleri Döğer - Susuz - Çatalçeşme - Resulhaba tepesi - Oğlanmezarı - Bakırcık (Karacaviran, Arpalı köyleri arasındaki yüksek tepe) - Toklusivrisi hattını savunacakları umuluyordu. 1. Ordu komutanı Yunanlıların bu yakın mevziilerde tutunmaları için asıl kuvvetleriyile Resulbaba dağlarını aşarak Gazlıgöl - Eğret - Olucak hattını tutmak ve bu suretle düşmanı İzmir demir yolundan uzaklaştırmak istiyordu…
Batı Cephesi Komutanı ise Yunanlıların tutması umulan mevzii her iki yandan kuşatarak İzmir istikametinde batıya ve Kütahya istikametinde kuzeye çekilmesini önleyerek imha etmek esasına göre 2. Orduya Döğer - Muratlar - Çakırtepe (İhsaniye batısındaki Karacaahmet köyünün güneyinde bulunan Karacaahmetkırı denilen tepedir) - Hasanköy - (Belce) hattına, 1. Orduyu da Çatalçeşme - Çatkuyu - Oğlanmezarı - Bakırcıktepe - Dumlupınar - Ahatköy hattına ilerletmek karanndaydı. Bu maksatla 28 Ağustos 1922 saat 00.30’da şu emri verdi (özet)
1. Düşmann üç tümenden
fazla kuvveti Afyon güney mevzilerinden dağınık olarak kuzeye atılmıştır.
Tarafımızdan takip edilmektedir, İzmir yolu kesilmiştir. Hangi hatta muharebeyi
kabul edeceği belli değildir.
2. Düşman aralıksız
takip edilerek muharebeye mecbur edilecektir. Maksat : İmhadır.
3. Düşmanın en yakın
ve genel olarak Teperoğlan gediği - Belcemeşe - Çatalçeşme - Resulbaba -
Oğlanmezarı - Bakırcı - Çalışlar - Dumlupınar - Toklusivrisi hattını savunması
umulur. Ordular bu hatta karşı düzenleneceklerdir.
4. 2. Ordu: Düşmanın
Eskişehir ve Kütahya doğrultularına çekilmesini önleyecek. Bunun için, 61.
Tümeniyle Muratlar güneyinde Çakırtepe (İhsaniye istasyonunun 3 km. batısı)
doğrultusunda, 6. Kolordusu ile Susuz - Hasanköy (Belce) hattına karşı
ilerleyecektir. 1. Tümen geceden yürütülerek süratle muharebeye sokulacaktır.
Mürettep Süvari Tümeni Döğer - Alıtıntaş doğrultusunda, süvari kolordusu ile
birleşecek surette ilerlemelidir. Eskişehir Grubu’na karşı ordunun yanı 41.
Tümenle temin edilecektir.
5. 1. Ordu: Düşmanın
İzmir doğrultusuna çekilmesini önleyecektir. Bunun için, 2. Ordu Hamam kuzey
ve güneyinde toplanarak Çatalçeşme - Resulbaba hattına karşı, 4. Kolordu -
Ayvalı - Akçaşehir bölgesinde toplanarak Oğlanmezarı - Başkimse hattına karşı,
beş tümenli 1. Kolordu da Düzağaç - Tazılar bölgesinde toplanarak düşmanın
kuzey ve batıda bulunacak cephesine karşı yöneleceklerdir. 5. Süvari Kolordusu
düşmanın gerilerinde, ateşle etkileyecek kadar yakından muharebeye katılacak ve
düşmanın çekilmesini devamlı olarak kesecek ve Altıntaş doğrultusunda Mürettep
Süvari Tümeniyle irtibat arayacaktır. 1. Ordu sol yanını 6. Tümenle temin
etmeye devam edecek, 3. Süvari Tümenini İzmir doğrultusuna yöneltecektir. 4.
Piyade Tümeni ordu ihtiyatı olarak 1. Ordu emrinde kalacaktır.
6. İki ordu arasındaki
hat Afyon - Altıntaş yoludur. Yol 1. Orduya dahildir.
1. Ordu Komutanı Batı Cephesi Komutanlığı’nın bu emrini almadan kuzeye ilerlemek kararım vermişti, biraz önce de, 28 Ağustos günü için 2, 4. ve 1. Kolordularına Gazlıgöl - Eğret - Olucak hattına yürümelerini, süvari kolordusunu İlbulak dağını aşarak düşmanın gerilerine düşmek ve Afyon - Eskişehir demiryolunu kesmekle görevlendirmişti. Batı Cephesi Komutanımn emrini alınca bazı birliklerini batıya kaydırdı ve göndermiş olduğu emri hemen geçersiz kılarak 28 Ağustos 1922 saat 02.45’de şu emri verdi (özet) :
“1. Ordu cephesinde bulunan Yunanlıların 1, 4. ve 7. Tümenleri ile 5. Evzon ve Bağımsız 49. Alayları tahkimli mevzilerinden atılarak düzensiz bir surette Afyon kuzeybatısı ve Resulbaba dağlan doğrultularında birçok yollardan çekilmeye zorlanmıştır, İzmir’le olan ikmal yolu kesilmişltir. Maksadımız Yunan Ordusunu Anadolu içinde imha etmektir. Bunun için 2. Ordu düşmanın Eskişehir, Kütahya doğrultularında çekilmesini önlemek için 1. Ordu’nun kuzeydoğusundan ilerleyecektir. Ordumuz taarruza devamla aralıksız takip ederek düşmanın İzmir doğrultusuna çekilmesini önleyecektir. Yunanlıların en yakın olarak tutmaları umulan hat Resulbaba - Bakırcık - Çalışlar - Toklusivrisi olup bu hatta karşı kolordular şu tarzda toplanacaklardır: 2. Kolordu Çatalçeşme - Resulbaba hattına karşı Hamam kuzey ve güneyinde; 4. Kolordu Oğlanmezarı - Başkimse hattına karşı Ayvalı - Akçaşehir dolaylarında; 1. Kolordu Başkimse - Toklu hattına karşı Düzağaç - Tazılar dolaylarında; 4. Tümen Ordu ihtiyatı olarak Balmahmut’ta; 5. Süvari Kolordusu Altıntaş genel doğrultusunda ilerleyecek olan Mürettep Süvari Tümeniyle irtibat yaparak bu tümeni emrine alacaktır. 6. Tümen, karşısındaki düşmanı tespit ile beraber Toklusivrisi’ni zapt etmeye çalışacak ve ordunun sol yanını koruyacaktır. Kolorduların taarruz bölgeleri, aynı zamanda keşif bölgeleridir. İki ordunun ara hattı Afyon - Kütahya şosesi (1. Orduya dahil)’dir. 2. Kolordu sağ yanında bulunacak 6. Kolordu ile irtibat yapacaktır. 3. Süvari Tümeni, kendisine verilen akın görevlerine İzmir doğrultusunda devam edecektir. Ordu karargâhı 28 Ağustos 1922 günü Balmahmut’tadır.”
Akşam durumu; Yunan Ordusu:
… İhtiyatta bulunan 2. Kolordu karargâhı ve 9. Tümen Eğret yoluyla Olucak’a gitmekte, 13. Tümen Eğret’e, 5. ve 12. Tümenler Resulbaba’ya çekilmektedirler… 4. Tümen (8, 11, 35 ve 46. Alaylarla 5/42. Evzon Alayı, 1/26 taburu) Araplı Çiftliğine, 1. Tümenin Lufas Müfrezesi (beş tabur) ile Köprülü’ye, Tümen komutanı 4, 49. ve 22. Alaylarıyla Başkimse’ye çekilmektedirler. 7. Tümen (5. ve 37. Alaylar) Karacaören kuzeyi - Ayvalı ikinci mevziîne çekilmeyecek Düzağaç’la Kumarlı arasında geceyi geçirmekte; 1. Kolordu Komutanı Bayramgazi’de…
1. Yunan Kolordu Komutanı General Trikopis 27 Ağustos günü de, bulunduğu mevzileri savunmak ve kaybedilen mevzi kesimlerini 2. Kolordudan alacağı takviye birlikleriyle geri almak kararındaydı. Fakat ordu komutanı bunu uygun bulmamış ve 26 Ağustos 1922 akşamı verdiği emirde 2. Kolordunun, 15. Tümenle beraber Bavurdu - Çay doğrultusunda taarruz etmesini ve taarruza 28 Ağustos sabahı başlanmasını istemişti. Bu sebeptendir ki, 2. Kolordu 27 Ağustos günü 9. Tümenin yalnız 26. Alayını Afyon’a göndermişti. Fakat durum öğleye doğru büsbütün kötüleşmiş, 1. Tümen ovaya atılmış, 4. Tümen de mevzilerinin en önemli kesimlerini kaybetmiş olduğundan 1. Kolordu komutanı saat 11.OO’de ikinci mevziye (Gazlıgöl batısı - Çatalçeşme - Köprülü - Ayvalı - Karacaören - Tazılar - Toklusivrisi) çekilme emrini verdi ve durumu orduya bildirdi. Kendisi saat 13.00’te Köprülü’ye hareket etti. Yolda iken ordudan : “2. Kolordunun 9. ve 13. tümeniyle Çobanlar’a taarruza geçmesi, 1. Kolordunun kaybedilen mevzileri geri alması, 3. Kolordunun (15. Tümeni, 2. Kolordu emrine verdikten sonra) bütün cephede dört tabur bırakarak Bavurdu doğrultusunda taarruz etmesi” emrini aldı. Halbuki kolordu komutanı bu gün öğleden beri 1. ve 7. tümenlerle irtibatı kaybetmişti. Kolordunun telsizi de bozulmuştu. Çekilme emri tümene varmadan 1. Tümen komutanı daha önce, kendi kararıyla, 1. ve 7. tümenleri Tilkikırıbel ve Hasanbel tepelerinden Balmahmut ve Ayvalı tepelerine çekmeye başlamıştı. Kolordu komutanı 27 Ağustos 1922 akşamı Bayramgazi’ye varınca, bu durumda ordu emrinin uygulanmasına imkân görmeyen 2. Kolordu Komutanından aldığı raporda: “Kolorduca karşı taarruza imkân olmadığı, 27 Ağustos 1922 akşamı demiryolu batısına çekileceği ve karargâhı ile Eğret’e gideceği” bildiriliyordu. Saat 23.00’te 2. Kolordudan gelen bir kurmay subay başkomutanın emrinin 2. Kolorduca uygulanamayacağını, kolordunun 13. Tümeniyle Eğret’e, 5. Tümeni’yle Resuİbaba’ya, 9. Tümeni ve kolordu karargâhıyla Olucak’a çekileceğini bildirdi.
1. Kolordu komutanı da bu durumda kendi kararından vazgeçmeyerek saat 23.30’da “12. Tümen; kolbaşısıyla 28 Ağustos 1922 saat 05.00’ de Arap Çiftliği’nden geçecek surette Çatkuyu - Başkimse doğu sırtlarını savunacak, 4. Tümen; 12. Tümenden sonra demiryolu doğrultusunda Başkimse - Küçükköy kesiminde kolordu ihtiyatı olarak kalacaktır. 1. Tümen emrinde 7. Tümen olarak 4. Tümen Balmahmut kuzeyine çekilinceye kadar mevzilerini savunacak, sonra sol kanadıyla Kumarlı kuzey sırtlarına varana kadar geri çekilecek, doğudan 12. Tümenle, batıdan Toklu müfrezesiyle irtibat yapacaktır. Kolordu karargâhı, ağırlıklar ve bağlı birlikler 28 Ağustos 1922, saat 05.00’de Bayramgaziden şose ile hareket ederek Eğret’e oradan Olucak yoluyla Küçükköy’e gidecektir” emrini verdi. Bu emir de 1. Tümene ulaşmadı.
28 Ağustos 1922 saat 03.00’te gelen ordu emrinde: “İzmir doğrultusunun kapatılması ve adım adım savunulması, 2. Kolordu ile 15. Tümenin General Trikopis emrine verildiği” bildiriliyordu. Bu suretle 28 Ağustos 1922 sabahından itibaren cereyan eden olayların zoruyla Yunan komutanları arasında fikir birliği hasıl olabilmişti.
Bugün de Yunan Ordusu dört tümenini (1, 4, 7. ve 5/42. Evzon, 26. ve 46. alaylar) asıl muharebe bölgesinde muharebeye sokabilmiş, kuvvetin üçte ikisi muharebelere katılmamıştı.
27 Ağustos gecesinde her iki tarafın üst komutanlıklarında çok heyecanlı ve tartışmalı anlar yaşandı.
1. Ordu komutanı öğleden sonra takip emrini vermiş ve birlikleri kuzey istikametinde ilerliyordu. Böylece Yunanlılar İzmir demiryolundan uzaklaştırılmış ve İlbulak dağında savunması önlenmiş olacaktı. 2. Ordu komutanı ise Yunanlıların çekildiğine inanmıyordu. Bu nedenle ordusunu ihtiyatlı hareket ettirmek istiyordu.
Batı Cephesi komutanı ise Yunanlıların 1. Ordu komutanının düşündüğü gibi kuzeye değil, batıya çekileceklerini değerlendiriyordu. Gece Afyon'a gelen Başkomutan Mustafa Kemal Paşa da, İsmet Paşa'mn değerlendirmesine katılınca, gece yarısı 00.30'da, Cephe Komutanlığı'ndan ordulara özetle şöyle emir verildi: “Yunan kuvvetlerinin İlbulak dağı ve uzanımı hattında tutacağı değerlendirilen mevzii her iki yandan kuşatmak, imha etmek, böylece batıya ve kuzeye çekilmesini önlemek maksadıyla; 2. Ordu, Döğer-Muratlar-Belce istikametinde; 1. Ordu Bakırcık tepe-Dumlupınar-Ahatköy istikametinde takip yapacak.”
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder