Milli Mücadelede Eğret Günlüğü - 9

 Taarruzun dördüncü günü olayları...

Önceki Bölüm

29 AĞUSTOS 1922

    29 Ağustos sabahı erkenden Trikopis 1 ve 2. Kolorduları Dumlupınar’a çekilmek Türk kuvvetleri ise Trikopis’in önünü kesmek için harekete geçti.

    1. Ordu Komutanının Garp Cephesi Kumandanlığına sunduğu ilk rapor:

    İkinci Kolordu fırkaları Hamam kuzey ve güneyindedir. Bir bölük kadar süvârinin Muratlar, Liyen yolunu tâkıben Liyen istikametine gitdiği saat 21.00’de Çatalçeşme batı sırtlarından görülmüştür. Düşman İhsaniye İstasyonu’yla Büyük Zindanlı ve Ablak köylerini yakmıştır. Saat 13.30’da düşmanın bir tabur kadar piyâdesi İlbulak Dağı’ndan garba doğru düzensiz olarak çekilmekte olduğu görülmüştür. Çatalçeşme doğusundaki Bayramgazi köylüleri düşmanın pek perîşân ve şaşkın bir hâlde Kütahya istikametinde çekilmekte iken Bayramgazi kuzeyinde birliklerimizle düşman arasında vuku’ bulan çarpışmadan sonra bir kısım kuvvetin İlbulak Dağı’na çıktığını bildirmişlerdir. Saat 16.07’de Osmanköy’üne Sülümenli Boğazı arasından bir tabur piyâdenin Döğer istikametinde gittiği ve bir piyâde âlâyının Eğret’ten İlbulak Dağı’na doğru gelmekte olduğu ve gün inene kadar İlbulak Dağı üzerinde düşman nöbetçileri dolaştığı görülmüştür.

    İşbu rapor 29/8/38 sabah 1.30’da yazılmıştır. 1. Ordu K. Nûreddîn

    Sabah olunca ise Harp raporunu sundu:

    1- İkinci Kolordu: 28 Ağustos 1922 saat 18.30’da  düşmanın takrîben bir âlây ve ayrıca iki taburla üç süvâri bölüğünden oluşan kuvvetinin (İlbulak) yukarısını takîben kuzeye doğru çekilmekte olduğunu 8. Tümen Süvâri Bölüğü görmüştür. 28 Ağustos sabâhı (İlbulak) Tepesi’ni işgal eden düşman kuvvetinin sahrâ toplarının yokuşu çıkamayarak beş toparlakla cephânesini (İlbulak) güney sırtlarında terk ettiği görülmüştür. Bu düşman kuvvetlerinin perâkende ve pek yorgun ve perîşân bir sûretde çekildiği müşâhede edilmiştir. Çekilen düşmanın köylerin malını ve harmanlarını gasp ettiği ve ahâlîye şiddetli işkenceler yaptığı, yiyecek için ahâlîye fevkalade baskı yaptığı, pişmemiş mısırları yediklerini ahâlî söylemektedirler. 2. Kolordu, 17. Tümen ile irtibât kurmuştur.

    …

    4- Beşinci Kolordu: 28 Ağustos târihli Raporu’na nazaran düşmanın 7. ve 9. tümenleri olduğu esîrlerin ifâdesinden anlaşılan iki tümeni 27/28 gecesi Balmahmud - Çatkuyu’dan Başkimse’ye çekilmiş ve bu köyü yakmıştır. Bunların Dumlupınar’a çekilmek emrini aldıklarını ve raporda ismi okunamayan ve 13. Tümen olması muhtemel bulunan bir tümenin da berâber olduğunu esîrler söylemişlerdir. 14. Süvâri Fırkası Güzelce Tepelerini tutmuşttur.

    2. Süvari Tümeni 28 Ağustos sabâhına karşı (Eğret) civârına vâsıl olmuş ve birliği ile miktârı anlaşılamayan bir kuvvetini ezmiş ve bir düşman otomobil kolunu zabt ve bir hayli ganimet almıştır. 28 Ağustos saat 8.00’de muntazam bir düşman tümeni Eğret - Olucak istikametinde yürümeğe başlamıştır. Bunun 5. Tümen olması muhtemeldir. Dîger bir düşman kolu da Çatalçeşme - Resulbaba Tepelerinden batıya doğru çekilirken görülmüştür. Başkimse’ye gelmiş olan düşmanın iki tümen kadar kuvveti 28 Ağustosta Dumlupınar istikametinde yürüyüşte ve bir tümeni de Kozluca Tepesi civârında 2. Süvâri Tümenine taarruz etmiştir. Müteaddit istikametlerden topçu ve piyâde âteşine marûz kalan 2.Tümen epeyce zâyiâtla (Olucak) mıntıkasında toplanmıştır. Çatalçeşme, Dandır, Eğret köyleri ile İhsaniye İstasyonu düşman tarafından yakılmıştır. Kadımürsel Tepelerinde bazı zayıf düşman kuvvetleri görülmüştür.

    …

    8- 29/Ağustos saat 11.30’da Balmahmut’tan Garb Cephesi Kumandanlığına, Garb Cephesi vâsıtasıyla İkinci Ordu Kumandanlığına arz ve Ordu Birliklerine teblîg edilmiştir.

 Birinci Ordu Kumandanı Nûreddîn

    Garp Cephesi Komutanının, Uçak Bölüğü Komutanlığına keşif emri:

    1. Geri çekilmekte olan düşmanın Eğret’ten kuzeybatıya doğru gittiği tahmin edilmekte ve Eskişehir’deki düşman birliklerinde de geri çekilme işaretleri görüldüğü bildirilmektedir. Mürettep Süvari Tümeni, 28 Ağustos 1922 günü saat 13.00’te Döğer - Balıklıpınar hattını batıya doğru geçerek Altıntaş istikametinde ilerlemiştir.

    2. 29 Ağustos günü öğleden önce birçok uçak ile Eğret, Altıntaş bölgesinden Hamurköy, Çalköy ve İşören üzerinden Dumlupınar istikameti ve Altıntaş’tan kuzey ve kuzeybatıya giden istikametler keşfedilecektir. Düşmanın hangi istikamette çekilmekte olduğunu ve ne durumda bulunduğunu belirlemek önemlidir. Eskişehir’in doğusuyla Seyitgazi bölgesindeki düşmanın durumu keşfedilecektir.

    3. Keşiften dönecek uçaklar Afyon’a ineceklerdir.

    29 Ağustos 1922’de saat 02.00’de yazıldı. Batı Cephesi Komutanı İsmet

    29 Ağustos 1922 tarihli keşif raporu:

    Düşmanın büyük kısmının nerelerde bulunduğunun keşfi için saat 07.00’de Çay’dan uçtuk. Altıntaş bölgesi tamamen bulutlarla kaplı olduğundan açık olan Seyitgazi ve civarının keşfine gittik.

    1. Seyitgazi’nin güneydoğusunda bulunan iki alaylık ordugâh eski yerindedir. Ordugâh civarında fazla faaliyet vardır.

    2. Seyitgazi’den Eskişehir’e doğru çok fazla nakliyat yapılmaktadır.

    3. Seyitgazi - Döğer yolunda hiçbir faaliyet ve hareket yoktur.

    4. Eğret ve Altıntaş bölgesinde düşman kuvvetlerine rastlanmadığı gibi Altıntaş - Kütahya şosesinde Hamidiye’nin 15 km kuzeyine kadar olan bölgede düşman birliğine rastlanmamıştır. Daha ilerisi yoğun ve alçak bulutlarla kaplı olduğundan dönmek zorunda kalınmıştır.

    5. Bu keşif saat 09.00’da yapılmıştır.

    İkinci uçak keşif raporu:

    Seyitgazi ve Altıntaş’ın kuzeybatısının keşfi için Pilot Mükerrem ve Rasıt Hamdi tarafından saat 08.30’da yapılan keşif sonucu aşağıda sunulmuştur:

    1. Seyitgazi’nin güneydoğusundaki iki alaylık ordugâh eski yerindedir. Ordugâhta çok fazla faaliyet vardır. Seyitgazi’den Eskişehir’e doğru fazla miktarda nakliyat yapılmaktadır.

    2. Çörez Boğazı ve Döğer yolunda faaliyet görülmemiştir.

    3. Eğret, Altıntaş, Çerkesköy, Hamidiye ve Çerkesköy’ün 20 km kuzeyine kadar olan bölgede düşman birlikleri olmadığı gibi Altıntaş - Dumlupınar şosesinde Genişler’in güneyine ve 10 km batısına kadar düşman birliği görülmemiştir. Hava uygun olursa tekrar Kütahya’ya bir keşif uçuşu yapılacağı arz olunur.

    

    Batı Cephesi Komutanlığı harekâtın geç kalmaması için, 29 Ağustos 1922 saat 10.30’da otomobille yolladığı bir subayla doğruca 6. Kolordu, 61. Tümen ve Mürettep Süvari Tümeni komutanlıklarına şu emri gönderdi, (özet)

    “Bugün 1. Ordu Dumlupınar’a taarruz etmektedir. 6. Kolordu Resulbaba kuzeyinden Çalköy genel doğrultusunda yürüyüştedir. Bu emir önceden cephe komutanlığından kolorduya gönderilmişti. 61. Tümen Altıntaş - Kurtköy üzerinden Allıören (İşören) doğrultusunda yürüyecektir. Tümenin 6. Kolordu ve Mürettep Süvari Tümeni’yle irtibatı lâzımıdır. Mürettep Süvari Tümeni bütün kuvvetiyle önce Kütahya’yı işgal edecek, sonra düşmanın Eskişehir’den çekilme yolunu kesmek üzere İnönü doğrultusuna ilerleyecektir. Bu tümenin emrine Meclis Muhafız Tâburu gönderilmiştir. Kütahya ve Eskişehir doğrultularını uzak mesafelerden keşfe 61. Tümen önem verecektir.” (İsmet Paşa’nın sözünü ettiği Meclis Muhafız Taburu Eğret’te bulunmaktadır.)

    1. Ordu Cephesi:

    1, 7. ve 2. Yunan Tümenlerinin batıya, 4, 5, 12. ve 9. Yunan Tümenlerinin kuzeybatıya doğru çekildikleri zannolunuyordu.

    5. Kafkas tümeni: Geceyi 12. Yunan Tümeninin emniyet birlikleriyle karşı karşıya geçiren 10. Alay 29 Ağustos sabahı saat 05.45’te birdenbire Oğlanmezarı kesiminde muharebeye girişti. Bu muharebe Çatkuyu köyünün 3 km batısındaki tepede bulunan 10. Alayın 1. Taburu ile gece karşısındaki sırtlarda berkitme yapan Yunanlıların 12. Tümen birlikleri arasında oluyordu…

    Kolorduya yazdığı raporda Oğlanmezarı (Çatkuyu köyünün 3 km batısındaki yüksek Sivritepe) kuzey ve kuzeybatısında düşmanla yakın mesafeden muharebe başladığını, düşmanda taarruz belirtileri olduğunu, Mudamtepe ile Resulbaba arasındaki boyun noktasında da (Terzi gediği) düşman bulunduğunu, bu durumda kolordu emrine göre batıya yürüyemeyeceğini bildirdi. Tümen, düşman yan ve gerisinde bırakarak Hamurköy doğrultusuna gidemezdi…

    Saat 07.30’da Ayvalı köyü güneyindeki tepeye çıkan kolordu komutanı Resulbaba kuzeyinden ve Mudamtepe’den parça parça, fakat kuvvetli Yunan birliklerinin batıya gittiklerini, Orta tepe ve Karataş tepelerini geçtiklerini gördü.

    Resulbaba’ya çekilen 12. Yunan Tümeni Dumlupınar yolunu açık bulundurmak için yolu üzerindeki Türk birliklerini (5. Kafkas Tümeni) daha güneye atmak ve kolaylıkla çekilmek üzere bu tümenin 10. Alayı’na saat 10.00’da taarruz etti. Çok kayıplar veren 10. Alay’ın 7.  Bölüğü biraz geri çekildiyse de tümen hücum taburunun bir bölüğüyle takviye edilerek Yunanlıları geri attı. Yunanlılar Mudamtepe güney yamaçları ve doğuya uzanan sırtlara çekildi ve savunmaya koyuldu. Bu sırada, 15. Yunan Tümeni’nin 33. Alayı YoIgediği’ne yanaşmakta olduğundan bu alay, 12. Yunan Tümeni’nin cephesini batıya uzatarak Ortatepe-Tavşantepe’yi işgal etti. Bir taraftan da batıya çekilme devam ediyordu. 5. Kafkas Tümeni Komutanı saat 07.45’te, iki saatten beri Yunan birliklerinin batıya akmakla olduklarını, 12. Tümeni’miz tarafından Resulbaba’nın tutulmasnıı istiyordu. Halbuki Resulbaba tepeleri tutulsa da Yunanlıların çekilmesi önlenemedi. Esasen bu bölge 2. Kolordu’ya aitti. Çatkuyu güneydoğusunda 2. Kolordu birlikleri de henüz görülmüyordu.

    28/29 Ağustos 1922 gecesini Düzağaç kesiminde geçiren 1. Süvari Tümeni kolordusuna katılmak üzere, Ayvalı - Çatkuyu yolu ile hareket etti… saat 13.00’te Çatkuyu hizalarına vardığı zaman 7. Tümen’in 41. Alayı da buralara gelmiş ve Çatkuyu kuzeyindeki zayıf düşmanla muharebeye girişmişti. Bunu gören süvari tümen komutanı Çatkuyu’ya gitmeyip daha doğudan, Çatalçeşme’den dolaşarak Resulbaba kuzeyine geçti.

    Sabah erken, 12. Tümen’den Resulbaba tepesine gönderilen keşif kolumuzdan, Eğret batısında Olucak bölgesinde iki tümen kadar görülen Yunan birliklerinden saat 11.00’de kimse kalmadığı, hepsinin Mudamtepe kuzeyinden batıya geçtiği bildiriliyordu.

    Bu günkü muharebelerde esir edilen Yunan erleri 4, 5, 9, 12. ve 13. tümenlerden idiler. Bunların ifadelerinden 4. Tümenin kısmen, diğerlerinin tamamen 4. Kolordumuzla muharebe ettikleri, Küçükköy üzerinden Dumlupınar’a çekilme emri aldıkları ve kolordu komutanlarının başlarında bulunduğu öğrenildi.

    …İzmir’le irtibatına meydan verilmeyen Afyon bölgesindeki Yunan ordusunun büyük kısmının kuşatılarak yok edilmesi ile seferin bitirilmesi mümkün olmuştu. Kolordu bu görevini hırpalanmamış dört (5, 9, 12, 13.) ve çok ağır kayıplara uğramış bir 4. Yunan Tümenini taarruz ve gece hücumlarıyla ezip dağıtarak çekilmelerini önlemek suretiyle yapmıştı.

    1. Kolordu: 1. Kolordu komutanı saat 07.00’de Düzağaç’tan şu emri verdi ( özet) :

    “Afyon meydan muharebesinde çekilen düşmanın yedi tümenlik kuvveti, dağılma derecesinde düzensizlikle batı ve kuzeybatıya atılmıştır. Eskişehir Grubu’nda da çekilme belirtileri ve 1. Ordu Cephesi’nden 1, 7. Yunan tümenlerinin batıya; 4, 5, ve 12. tümenlerinin kuzeybatıya çekildikleri görülmüştür. Ordumuz çekilmekte olan düşman gruplarının Dumlupınar’a yerleşmesine ve kurtulmasına meydan vermemek üzere şiddetli takibe geçecektir…”

    5.Süvari Kolordusu: 29 Ağustos 1922 sabahı 5. Süvari Kolordusu karargâhı ile 2. Süvari Tümeni Kurtköy’de, 14. Süvari Tümeni Osmaniye’de bulunuyorlardı… Saat 06.00’da Olucak doğrultusuna gönderilen keşif kollarından, Kozluca tepelerinde düşmanın emniyet birliklerinin bulunduğu bir tümen kadar kuvvetinin Başkimse’den batıya çekilmekte olduğu; yine aynı saatte geceyi Hacıbeyli’de geçiren 2. Ordu’nun Mürettep Süvari Tümeni’nden 29 Ağustos sabahı Altıntaş - Genişler dağı doğrultusuna yürürken 5. Süvari Kolordusu’na dair bilgi alınca doğrultu değiştirerek Eftet’e yöneldiğini, Osmanköy’ün 4 km güneyindeki sırtlardan gruplar halinde birkaç Yunan yürüyüş kolunun batıya gittiğini, bildiren raporlar aldı.

    Kolordu komutanı bu bilgiler üzerine, güneye hareket için kesin karara vardı. Saat 07.15’de verdiği emirde “Düşmanın 1, 7, 5, 12. ve tahminen 4. Tümenleriyle Dumlupınar doğrultusuna çekilmekte olduğu, diğer tümenler ile Eskişehir bölgesinde bulunduğu, 1. Ordu’nun Dumlupınar doğrultusunda ilerlediği, 2. Ordu büyük kısmının Döğer-Belce hattına ve diğer kısmının Seyitgazi doğrultusuna ilerlediği,…

    28/29 Ağustos gecesini Düzağaç - Kumarlı bölgesinde geçiren 1. Süvari Tümeni sabaha karşı ordudan, Altıntaş bölgesinde bulunan kolordusuna katılma emri alınca emrindeki birliklerle (34. Süvari Alayı, kolordu topçu taburu, muhafız süvari bölüğü) 29 Ağustos sabahı saat 08.00’de Kumarlı - Ayvalı yoluyla Beşkarışhöyük köyü doğrultusuna hareket etti. İlbulak dağından Yunanlıların, 4. kolordu ile muharebe ettiğini gördüğünden İlbulak dağının daha doğusundan Çatalçeşme - Yenice yolu ile yürüyüş ve ortalık karardıktan sonra Beşkarışhöyük’e vararak geceledi.

    2. Ordu Cephesi:

    2. Ordu Komutanlığının Doğlat’tan 29 Ağustos 1922 saat 17.30’ da verdiği 14 sayılı emri kolorduya ulaşmadan sabah erken Batı Cephesinden gelen bir kurmay yüzbaşı genel durum hakkında kolorduya bilgi verdikten sonra Batı Cephesi komutanının emrinin önemli kısımlarını not ettirdi.

    “1. ve 2. Ordular arasındaki hat, Belce - İlbulak dağı - Hamurköy - Çalköy hattıdır. (Hat 1. Orduya dahildir) 2. Ordu bu hattın kuzeyinden takibe devam edecektir. 6. Kolordu, 17. Tümeni ile Belce - Eğret - Ilıcaardıç (Akpirim tepesi kuzeyi) genel doğrultusunda 6. Tümeniyle ve Susuz - Cumalı - Osmanköy’e hareketle kolbaşıları bugün Dumlupınar - Altıntaş şosesine behemehal varacaklardır. 61. Tümenin de Altıntaş - Kurtköy doğrultusunda yürümesi uygun olacaktır.”

    16. Tümen, kolordu emrini almadan ortalık ağarırken Susuz’un kuvvetli surette elde bulundurulması için 44. Alayı Akviran - Susuz yoluyla hareket ettirdi. Alay Akviran’daki süvari bölüğünü keşif maksadıyla ileri sürdü ve yürüyüşüne devam etti. Süvari bölüğü saat 06.50’de Susuz güneydoğusuna varınca Susuz’da düşmana rastlayarak çarpışmaya başladı ve tümene gönderdiği raporda, Susuz’da düşman olduğunu, Eğret’te de bir piyade ve bir süvari bölüğünün olduğunu, bunların batıya çekilen düşman yürüyüş kollarının artçıları olduklarını bildirdi. Bu rapor üzerine düşman artçılarının mukavemetlerini kırmak için 44. Alay emrine bir dağ bataryası gönderildi. Saat 07.50’de kolordu emri alınarak hemen hareket edildi. Susuz - Eğret yolu ile saat 19.00’da Genişlere varılarak konmaya geçildi.

    17. Tümen: 29 Ağustos 1922 saat 08.30’da kolordu emrini alan 17. Tümen, saat 09.4'5’te emniyet tertibiyle Beşkarışhöyük güneyindeki Alatepe doğrultusuna hareket etti. İlerde Eğret bölgesinde bulunan tümen süvari bölüğünün saat 08.00’de yazılmış raporunda, Eğret doğu sırtlarının düşman tarafından tutulduğu, yapılan çarpışmada geri atılarak batıya çekildiği bildiriliyordu.

    Saat 16.00’da İlbulak dağında iki ve Emre tepelerinde bir alay kadar Yunan kuvvetinin görülmesi üzerine öncüdeki alay hücum taburu ile takviye edilerek tugay komutanı emrine verildi. İki bataryanın desteğinde Emretepe’ye taarruza başlandı. İlbulak dağındaki Yunanlılar da tümen topçusu tarafından ateş altına alındı.

    Emretepe’ye taarruz eden Tugay Grubu (62. Piyade Alayı, Ayaş hücum taburu, iki batarya) Yunanlıları atarak tepeyi zapt etti ve bu bölgede geceledi.

    3. Kolordu, 61.Tümen: Batı Cephesi’nden gelen emir üzerine 29 Ağustos 1922 saat 08.30’da emniyet tertibiyle Resulbalba - Çay doğrultusuna yürüyüşe geçen 61. Tümen, saat 15.30’da yolda “Altıntaş - Kurtköy - Akören doğrultusuna yürümesini” bildiren cephe emrini aldı. Yürüyüşüne devam eden tümen 21.00’de öncüsüyle Kurtköy’e büyük kısmıyla Altıntaş’a geldiğinde istirahate geçti.

    2. Ordu karargâhı 29 Ağustos sabahı kademesiyle Doğlat’tan harekat ederek öğleyin Ayazin’e geldi. Burada Batı Cephesi’nin sabahleyin bildirilmiş emirlerini aldı. Ordu komutanı, kurmay başkanı olduğu halde Eğret yoluyla, 6. Kolordunun gideceği Beşkarışhöyük doğrultusuna hareket etti. Saat 17.00’de Yenice köyünün batısında 17. Tümenin kolbaşına rastladı. Tümenin iki bataryasının Emretepe’ye ateş ettiğini ve bir alayının taarruz etmekte olduğunu gördü. Buralarını Yunanlılar artçı ve yancılarıyla savunuyorlardı. Bu sırada Resulbaba tepeleri kuzeyinden kuzeybatıya doğru bir yürüyüş kolu göründü. Yapılan keşifte bu kolun 1. Süvari Tümeni olduğu anlaşıldı.

    2. Ordu komutanı, 29 Ağustos 1922 akşamı Beşkarışhöyük’ten şu raporu yolladı:

    “29 Ağustos 1922 günü için harekât hakkındaki emirleri sabahleyin birliklere, öğleden sonra ordu komutanlığına geldi. Ordu kendi birliklerine aynı harekâtı bildiren emrini verdi. 6. Kolordu ile 29 Ağustos günü uzun bir süre irtibat yapılamadı. Ordu karargâhının muharebe kademesi Eğret köyünde olduğu halde 6. Kolordu karargâhı ile Beşkarışhöyük köyüne geldim. Buradan geri ile irtibatımız ancak telsizledir. 3. Kolordu batıya yürüyüştedir. Karargâhı bu gece (29/30 Ağustos) Döğer’de, 61. Tümen Altıntaş ve Kurtköy’de, 1. Tümen Karaağaç ve Hamidiye köylerinde barınacaklardır. 6. Kolordu emrolunan durumu almaktadır. Bu kolordunun yürüyüşte bulunan birliklerini dolaştığı sırada 17. Tümen kolbaşısına saat 17.00’de Yeniceköy batısında rastladım, iki bataryası Emre tepelerine ateş açmış ve bir alayı taarruz ediyordu. Bu tepelerde ve gerisinde bulunan düşman iki alay tahmin edilmiştir. Resulbaba tepelerinde kuzeybatıya 1. Süvari Tümeni geçiyordu. Bu duruma göre bazı düşman kısımlarının Hamurköy’e ve doğusunda bulunduğu, bu dağların henüz tarafımızdan taranmadığı anlaşılıyor, 17. Tümen bu gece ve yarın (30 Ağustos) bu bölgenin kuzey kesimini tarayacaktır. Güney kesiminin 1. Ordu tarafından taranması uygun olur.”

    "Bu gece karargahımın birinci kademesi Eğret köyündedir. Ben kendim 6. Kolordu karargahı olan Beşkarış köyündeyim. Bundan geriye irtibatımız ancak telsizledir."

    Mürettep Süvari Tümeni: Tümen 29 Ağustos 1922 saat 05.00’te Hacıbeyli’den Altmtaş - Dumlupınar doğrultusuna hareket etti. Saat 08.30’da Altmtaş’a vardığında geceden gönderdiği subay keşif kollarından aldığı raporlardan; süvari kolordusunun bazı birlikleriyle Beşkanşhöyük’ten Genişler’e geldiğini, 2. Süvari Tümeninin Kurtköy’de olduğunu, Osmanköy’e giden keşif bölüğünün raporundan da düşmanın bir piyade, bir süvari bölüğü ve bir bataryası ile muharebe halinde olduğunu, önemli düşman kuvvetlerinin Olucak - Dumlupınar doğrultusuna çekildiklerini öğrenen tümen komutanı bu bilgileri süvari kolordusu komutanına bildirdi. 5. Süvari Kolordusu komutanı, tümenin kolordu emrine girdiğini, Genişler’e gelerek emir beklemesini bildirdi. Bu sırada 2. Ordu’dan gelen emirde; demiryolu boyunca Eskişehir ve Altıntaş şosesiyle Kütahya ile kuzeybatıdaki Nuhviran doğrultularının keşfi ve ayrıca düşman büyük kısmının çekilme doğrultusunun meydana çıkarılması isteniyordu. Tümen komutanı, bu ordu emrini yapmamasını, Çirlek doğrultusuna hareketle Hamurköy’e çekilen düşmanın yanına taarruz etmesini emretti. Saat 16.00’da Genişler’den güneye hareket edeceği sırada Batı Cephesi Komutanlığının saat 10.30’da yazılmış olan emrini aldı ki bunda da tümenin hemen Kütahya doğrultusuna hareket ederek Kütahya’yı işgal etmesi ve ondan sonra Yunan Eskişehir Grubu’nun çekilme yolunu kesmek üzere İnönü doğrultusuna gitmesi ve bu maksatla tümen emrine girmek üzere Meclis Muhafız Taburu’nun Kütahya’ya geleceği bildiriliyordu. Birkaç saat içinde üç makamdan birbirine uymayan emirler alan Mürettep Süvari Tümen komutanı son emir gereğince Kütahya’ya gitmeye karar verdi. Saat 16.00’da kuzeye hareket etti. Tümenin Yapıldak bölgesinden hareketi sırasında Karacaören’e bıraktığı 37. Alayın 3. Bölüğü ile ağırlıklar tümene katılmamıştı. 29/30 Ağustos gece yarısı Pusan köyüne varmış ve 30 Ağustos 1922 saat 02.30’a kadar birliklerini iki saat kadar istirahat ettirmişti.

    Bu sabah Hacıbeyli’den hareketle zevale doğru Genişler ve Kürtköy mıntıkasına gelmiş olan Mürettep süvari fırkası Cırlayık Köyü istikametini setretmek üzere Süvari kolordusundan vazife aldığı sırada 2. ordudan telsizle tebliğ edilen ve aynı zamanda ihtiyaten Garb Cephesi Karargahından ve bir Erkan-ı Harb zabiti ile gönderilen ve “Eğret’teki meclis Muhafız Taburunu da emrine alarak hemen Kütahya’yı zabt edip Eskişehir’den çekilecek olan düşmandan evvel İnönü mıntıkasına yetişmek” vazifesini ihtiva eden emri tebliğ etmişti. Fırka akşama doğru Altıntaş istikametinde yürüyüşe geçti ve geceyi Altıntaş şimalindeki Pusan’da geçirdi.

    Yunan Kuvvetleri:

    General Trikopis’in emrine uyularak 4. ve 9. Tümenler 2. Kolordu komutanı emrinde 29 Ağustos sabahı saat 04.00’de Olucak’tan Selkisaray yoluyla Küçük Aslıhanlar doğrultusuna yürüyüşe geçtiler.

    13. Tümene emir geç ulaştığından bu tümen saat 05.00’te Eğret’ ten hareket etti ve saat 07.00’de Olucak’a geldi. Köyde ordu ve kolordu ağırlıkları, sıhhiye bölükleri, katarlar, ağır sahra ve skoda bataryaları henüz hareket etmemişlerdi.

    12. Tümen; İlbulak dağı güney yamaçlarında sürdüğü emniyet birlikleri, ortalık ağarınca Türklerle (5. Kafkas Tümeni) muharebeye tutuştu…

    …General Trikopis şu emri verdi. “Karanlık basınca tümenler batıya hareket edeceklerdir. 12. ve 5. Tümenler, Eyice’nin kuzeyinden 13, 9. ve 4. Tümenlerin arkasından geçerek Aslıhanlar’a, 4. ve 9. Tümenler 12. Tümen geçtikten sonra Dumlupınar doğrultusuna yürüyeceklerdir…”

    …General Franko’nun grubuyla da (1. ve 7. Tümenler) birleşme imkânı kalmamıştı. Bu sırada Franko Grubu Dumlupınar mevzilerini boşaltmış 1. Türk kolordusu bu mevzileri işgal etmiştir…

    Sonraki Bölüm