Şemşiler

     

    Eğret'e Afyon'dan geldikleri için 'Şeherliler' bazen de 'Şeherlioğlular' denilmiş; lakin bu dün yaşanmış bir olay değil. 1889'da şehit olan bir Abdullah var ki onun babası da 'Şeherlioğlu' olarak lakaplanmış. Nereden baksanız bu tarih 19. yüzyıl başlarına varır; üstelik şehidin dedesi Hüseyin de 'Şeherlioğlu' oluyor. Buradan anlaşılıyor ki Şeherlilerin Eğret'te en az iki asırlık bir geçmişi var...

    Bu konuda rivayete dayalı bilgiye göre; Eğret'e gelen bir grup Afyonlu burada yerleşiyor; ama içlerinden birkaçı Efted ve Muratanlar'a doğru devam edip oraya yerleşiyor. Bu durum, Eğret'te bir müddet yaşadıktan sonra mı oluyor, yoksa öylece mi devam ediyorlar, bilinmiyor. O köylerdeki akrabalarla son dönemlere kadar ziyaretleşmeler yaşanmış.

    Tabi sonuçta her Eğretli, Eğret'e bir yerlerden gelmiş. Nereden gelirse gelsin, buraya geldikten sonra Eğretli olmuş. Yalnız bazen sülale adı olarak geldikleri yer kullanılır olmuş. Eğretli olma sürecindeki en etkili yol şüphesiz evlilikler. Şimdi Şeherlilerin bu sürecini belgeye dayalı olarak izleyelim. 

    Afyonlu Bekiroğlulardan dört kardeş, 1830'lu yıllarda Eğret'e geliyorlar. Geldiklerindeki yaşları şu şekilde kaydedilmiş: Bekir 25, Ali 20, Hadım Ali 20, Mustafa 18... Küçükleri Mustafa'nın hemen asker kaydı yapılmış. İki Ali'nin ikiz olduğu anlaşılıyor, karışıklık çıkmasın diye birine Hadım Ali demişler. Buradaki 'Hadım' kelimesi biyolojik özellik olarak algılanmamalı, 'Hizmetçi' manasında ikinci bir isim olarak eklenmiş. İkizlerden biri Eğret'te çok kalmayıp Etyemez Köyüne (yeni adı Yeşilbayır) gidiyor. Eğret'te kalan Hadım Ali'den Hadımoğlular ve Şeherlioğlulara; Mustafa'dan da Kedimehmet/Ahmetçavuş/Gadıngızlara varılacak. Konumuz, büyük kardeş Bekir...

    Şeherlioğlu Bekir, Ayşe Hanım ile evleniyor. Ayşe Hanım 1840 doğumlu. Oysa Bekir 1806 doğumlu diye not edilmişti... 35 Yıllık bir yaş farkı var...  Ayrıca aşağıda bahsedeceğimiz çocuklar 1870-80'lerde doğmuş olması, sözkonusu Bekir ilk Bekir'in torunu olabilir fikrine kapı aralıyor... 

    Ayşe Hanımın kimlerden olduğu hususu da tartışmalıdır... Doğrulatamadım; ama kimlik bilgileri ve doğum tarihi Onu, Delinoriler ve Hakkılarla akraba gösteriyor. Bir dönem Afyon macerası da yaşayan Abdullah'ın oğlu olmamış; bir kızı Dayılara, diğeri Şeherlioğlu Bekir'e gelerek Eğret'e geri dönmüşler... Şeherlioğlu Bekir, kayıtlar tutulduğu sırada hayatta değildi, daha önceden vefat etmişti... Eşi Ayşe Hanımın da Cihan Harbi yıllarında vefat ettiği notu düşülmüş... Çocuklarına geçelim...

    Bekir ile Ayşe'nin ikisi kız beş çocukları var. Kızlar Gülsüm ve Şemsi, erkekler Hasan, Ahmet ve Abdullah adında. İsimler üzerinde duralım biraz. Abdullah, Ayşe Hanımın babası adı; kayıt yok lakin, Ahmet de Bekir'in baba adı diye yorumlayabiliriz. Kızlardan birisi de yine Bekir'in ana adı diye düşünmek abes olmaz sanırım. 

    İsimlerle ilgili en önemli husus, Şemsi'de... Demek ki ailenin önemli bir figürüydü; öyle ki bundan sonra onlara artık Şeherliler değil 'Şemşiler' denmeye başlandı... 

    1882 yılında doğan Şemsi, Veyislerden Hasan'ın eşi olacak. Somutlaştıralım, Veyislerin Hasan; Ösüzömer Ömer Acar'ın ana-dedesi, Deliban İbrahim Dadak'ın emmisidir. Kesin tarihini bilemiyoruz; Şemsi Hanımın 1920-25 yılları arasında, kırk yaşlarındayken vefat ettiği tahmin ediliyor...

    Büyük kız Gülsüm 1878 doğumlu. O da Veyisoğlu/Daldallardan Ali ile evlendirildi. Bu Ali, Bekirali olarak da bilinir, Buydeycigadirin babasıdır. Gülsüm Hanımın da 1920 civarında vefat ettiği sanılıyor... 

    Büyükleri Hasan konusu ayrı bir başlıkta ele alınacak... Küçük Abdullah'tan devam edelim... Ayşe Hanım'ın babasının adını almıştı... 1880'de doğdu. Gocamet Ahmet Tektaş'ın amcası kızı Ayşe ile evlendi. 1903 yılında Emine adını verdikleri bir kızları oldu. Emine ismi, nineleri Ayşe'nin ana adıdır, unutulmasın... Abdullah'ın ölüm kaydı yok, ancak yaşı itibariyle Cihan Harbinde şehit olduğu fikri ağırlık kazanıyor... Eşi Ayşe Hanımın 1930'larda hayatta olduğu biliniyor. Tam tarihi belirlenememekle beraber 1942'den önce vefat ettiği düşünülüyor... 

    Gelelim Ahmet'e...  Şeherlioğlu Ahmet çocukların en büyüğü, 1867'de doğdu. Delimamın kardeşi Hanife ile evlendi. Tek çocukları var, adı Seydi Ahmet. Artık O Şemşilerin Seydi Ahmet'tir ve Şemşiler sülalesi onunla günümüze ulaşacaktır... Seydi Ahmet delikanlılığa adım attığı yıllarda babası Şeherlioğlu Ahmet vefat etti... Bundan sonra evin büyüğü Hanife Hanımdır, ta ki vefat ettiği 1942 yılına kadar...

    Kocaları vefat eden iki elti Hanife ve Ayşe Hanımlar, tek çocuklarını birbiriyle başgöz ettiler; Seydi Ahmet'i Abdullah amcasının kızı Emine ile everdiler. Şemşilerin yuvası böyle kuruldu... 

    Seydi Ahmet ile Emine Hanımın ikisi kız üçü oğlan, beş çocukları oldu. Yaşlarına göre isimleri; Abdullah, Sultan, Lütfi, Kerime ve Ahmet'tir... 

    En büyükleri Abdullah 1925 yılında doğmuştu. 18 Yaşına yeni girdiği 1943 yılında vefat etti. Aynı yıl beş yaşındaki küçük kardeşi Kerime de öldü...

    Sağ kalanlardan Sultan 1928 yılında doğdu. Tingildeklerden Yörük Tahirin Topal Mehmet Akyol ile evlendi. 2020 Yılında vefat etti...

    Lütfi Şık

    Oğullarının büyüğü Lütfi 1933'te doğdu... Eğret ağzıyla söylersek 'Nutfi', Bidakge Resul Eser kızı Fatma ile evlendi. Ona da 'Fatı' diyorlardı. Fatı Hanım anne ve baba tarafıyla Gedikler ve Hacellerdendir... Haceller zaten Veyislerin kolu, Hassönlerin ise dipteki nineleri Veyisler/Daldallardandır...

    Lütfi ile Fatı Hanımın ikisi kız beş çocukları var. Oğlanların büyüğüne Abdullah adını koydular ve Hassönlerin Hüseyin kızı Kezban ile everdiler. Abdullah bu evlilik yoluyla Hatiplerin Godalemin ve Çakırların Hacıapo ile bacanak oldu... Zafer, Lütfi ve Emine adını verdikleri üç çocukları var. Afyon'da oturuyorlar... 

    Ortanca oğullarının adı Adem... Omarcıklardan Delicafer kızı Elveda ile evlendi. Kilcinin Hüseyin ve Naymelerin İbrahim ile bacanaktır... Onun da üç oğlu var: Muhammet, Fatih ve Rıdvan... Adem de ailesiyle Afyon'da oturuyor...

    Şemşilerin Lütfi'nin küçük oğlu'nun adı Mehmet... Kantinlerin İbrahim kızı Hasibe ile evlendi. İzmir'e yerleştiler. 2008 Yılında genç yaşta vefat eden Lütfi'nin dışında; Fatma, Merve ve Zeynep adlı üç kızları var. Sonradan gelip Afyon'a yerleşti; ama yılın büyük bir bölümünü Anıtkaya'da geçirerek baba ocağını tüttürüyor...

    Lütfi'nin büyük kızı Habibe Anıtkaya dışına gelin oldu, Isparta'da oturuyorlar; küçük kızının adı Ayşe... İbişlerin Yusuf oğlu Ahmet ile evlendi. Ahmet'in annesi ile Ayşe'nin anneannesi kardeş...

    Fatı Hanım 2017 yılında vefat etti... Kocası Şemşilerin Lütfi ise, Ondan dört yıl sonra 2021'de  vefat etti...

    Ahmet Şık

    Şemşilerin Seydi Ahmet'in, 1943'te doğan küçük oğlunun adı Ahmet... Dedesinin adı... Hacılardan Çullunun Ahmet kızı Hafize ile evlendi... Erken dönemde Afyon'a yerleştiler...

    Biri kız dört çocukları oldu. Kıza ninesinin adı Emine'yi koydular. Büyük oğlu Yılmaz Anıtkaya dışından evlendi; Emre, Merve, Reyhan Yılmaz'ın çocuklarının adları...

    Ortanca oğlunun adı Ahmet... Ahmet oğlu Ahmet gibi bir durum var... Burada Hafize Hanımın babası Çullunun adının Ahmet olduğu da dikkate alınmalı. 1996'da Şehit olduğunda evli değildi...

    Küçük oğlu Gökhan da Anıtkaya dışından evlendi. Ahmet ve Yusuf adında iki oğlu var... Şemşilerin Ahmet, çocukları ve torunlarıyla halen Afyon'da yerleşikler...

    İki asır kadar önce Eğret'e gelmiş Şeherlioğluların Eğretli olma sürecine adım adım tanıklık ettik. Belki bu yüzden son asırda kendilerine hiç Şeherliler denilmemiş, Şemşiler diye bilinmişler. Esasında bütün sülalelerin yaşadığı hikaye aşağı yukarı benzer...

    Şemşiler sülalesi kendilerinden bugüne ulaşan emmi çocukları karı kocadan ilk vefat eden Emine Hanım oldu. 1961 Yılıydı... Onun ölümünden sonra Seydi Ahmet hacca gitti, lakabı 'Hacı Seydahmet' oldu. 1999 Yılında vefat ettiğinde yüz yaşına yaklaşmıştı...

    Şemşiler, 1934'teki soyadı seçiminde 'ŞIK' soyadını alıyorlar. Tek heceli bu sözcüğün bazen hitab edatı gibi kullanıldığına şahit oldum; Şemşilerin Lütfi ve oğlu Mehmet'e kısaca 'Şık' diye seslenildiğini duymuştum.