Ağıllar

 

    Bizim Dağın Eğretliye sağladığı en önemli yararlılıklardan biri geniş bir yaylım alanı olması. Bahara goyverilen malların yayılması dışında, her gün köyden gelen üç sığır sürüsünü doyuruyordu. Daha da önemlisi, koyun sürüleri...

    Eğret'teki koyun sürülerinin, Eğret kadar eski olduğu düşünülebilir. Uygun otlakların yanında Dağın varlığı koyunculukta etken olmuş. Eğret'ten toplanan vergiler arasında 'ağnam' denilen koyun vergisi önemli bir kalem teşkil ediyor.

    Sürekli sürüyü köye getirip götürmek yerine Dağa ağıllar yapmak koyuncuların kolayına gelmiş. İblak'ın eteklerini ağıllarla doldurmuşlar. Eklemişler, tamir etmişler, yıkıp yenilemişler, yerini değiştirmişler vs... Ağıllar son döneme kadar varlığını sürdürebilmiş. 

    ÇATLAR MEVKİİ AĞILLARI

    1- Çolağömerlerin Osmanın Ağılı        2- Kelsaleğin Ağılı (Gödeşhalile geçti)

    3- İdirizlerin Goca Osmanın Ağılı        4- İdirizlerin Sarımehmetin Ağılı

    5- Böbülerin Ağılı                                 6- Yörükkerimin Ağılı

    7- Güdüğizzetin Ağılı                            8- Yeşilömerlerin Ağıl (Ayımevlüde geçti)

    9- Garaçaylının Ağıl                             10- Çolakmusanın Ağıl (Gecegonduya geçti)

    11- Tongulların Ağıl                              12- Urganlının Ağıl

    13- Tokanorilerin Abdilin Ağıl             

    GAYRAKLI - ŞAMLI - BAHÇECİK MEVKİİ AĞILLARI

    14- Hassönlerin Ağıl                             15- Hatiplerin Ağıl

    16- Aliefenin Ağıl                                  17- Çerçilerin Ağıl

    18- Gobakların Halibanın Ağıl              19- Gobakların Hasanın Ağıl

    20- İşofun Hasanın Ağıl                        21- İşofun Sağırisanın Ağıl

    22- İşofun Dombeylinin Ağıl                  23- Eselerin Ağıl

    24- Capbak Osmanın Ağıl                     25- Turabilerin Ağıl

    26- Dananın Çolağın Ağıl                      27- Tatıresilin Ağıl

    28- Gobakların Salekçavuşun Ağıl         29- Garaömerin Ağıl

    30- Cavanın Ağıl

    ÖRENLER MEVKİİ AĞILLARI

    31- Hatiplerin Ağıl

    32- Omarcıkların Mehmetin Ağıl (Dört kardeş)

    33- Kürtlerin Ağıl (Dört kardeş)

    40-50 Yıl önce Anıtkaya'daki ağılların vaziyeti böyle... Listede yanlışlık, eksiklik olabilir; ama otuzun üzerinde ağılın bulunması dikkate değer. Minik bir Eğret, Dağda kurulmuş sanki... Ağıllardaki yaşantıyı kıdemli çobanların ağzından nakledeceğiz...

    KOYUN SÜRÜLERİ

    1- Hatipler                                        2- Hassönler

    3- Terlemezin Memişamet               4- Kelalinin Hacıiresil

    5- Yumruklar                                    6- Tatıresil

    7- Turabilerin Salek                         8- Turabilerin Capbak

    9- Mardaklar                                    10- Çolakmusa

    11- Pepehasan                                 12- Gambırtevfik

    13- Dedemısdık                               14- Yahyalar    

    15- Samancılar                                16- Garaömerler

    17- Gobakların Körkemal                18- Eseler

    19- Sakanın Apdıraman                   20- Gobakların Hasan

    21- Noritoka                                     22- Dombeyli

    23- Sağırisa                                     24- Telliler

    25- Manavların Körmısdıfa              26- Garaçaylı

    27- Ayımevlüt                                   28- Gödeşler

    29- Böbüler                                      30- Gadıngızlar (Ametçavuş)

    31- Ösüzömer                                   32- Takgasların Kelömer

    33- Kemiklerin İsmail                       34- Şekerali

    35- Şekeralilerin Hasan                    36- Hacemirlah

    37- Daldalların Halit                         38- Dananınçolak

    39- Bödü                                           40- Gasapların İbram

    41- Gasapların Arapüseyin               42- Yörüklerinüseyin

    43- Tahirintopal                                 44- Gecegondu

    45- Keçimemet                                  46- Aliefe

    47- Halilefe                                       48- Patlaklarınessan (Celep)

    49- Cavanın Mısdık                           50- Urganlı

    51- Eyiplerin Eyip                              52- Melezlerin Arif

    53- İdirizlerin Gocaosman                 54- İdirizlerin Sarımemet

    Yukarıda listelenen ellinin üzerindeki koyun sürülerinin özelliği, 300-500 baş arasında koyuna sahip olmalarıdır. Onun altındakiler sürü kabul edilmiyor. Bu sürüler haricinde çoğu evde mutlaka koyun bulundurulurdu. Belki de hanelerin yüzde doksanı koyun sahibiydi. Az sayıdaki koyunlar diğer büyük sürülere katılır, böylelerine 'gatımcı' denirdi. Ağıl hayatını yaşayanlar ise sürü sahibi çobanlardı...