Bir defa Kuran Kursunun duvarla çevrilmiş bahçesi yok farzedin, o zaman yoktu çünkü. Kurs binasının yerinde de iki katlı Hacıların Oda bulunuyordu. Gocagapı girişi batı yönünde olan bu oda, bir çok defa muhtarlık odası olarak da kullanılmıştı.
Tülümuratın, Gulaksızın, Şemşilerin evleri dört beş metre geriye çekin. Aynı şekilde karşıdaki Deliçakırın, Naymelerin ve Güçcükhalilin evler de daha içeride diye düşünün. Beride şimdi Günyadın Yırgal'ın ev bulunan kısmı da daha içeri çekik olarak düşünmek lazım.
19. Yüzyılda orası, yani Hakkıların Kadir'in ev, Esmenin Osman'ınkiyle birlikte Tureşlerin eviymiş. Tureşler/Tureyçler bugünkü Gödeşlerin atası oluyor. Orası da daha içerilerde diye düşünülürse, meydanın ne kadar geniş olduğu daha iyi anlaşılır. Hemen hemen Tekkenin yanındaki Sığıreğleği kadar geniş bir meydan...
Meydanda iki tane kuyu varmış. Yaşı ellinin üzerinde olanlar ortadaki dolaplı kuyuyu hatırlayacaklardır. Galiba Kuran Kursunun yapımı aşamasında doldurulup kapatıldı. Daha ileri yaştakiler ikincisini de biliyorlar. Kahveci Süleyman'ın evde, gocagapının altında kalmış; hatta hela çukuru olarak kullanıldığı söyleniyor.
İşte o kuyunun eski konumu, Tureşlerin evin önü oluyormuş. Daha önce bahsetmiştim, Yunan geldiğinde orada Yorgo adında bir Ellikgavuru bakkal işletiyormuş. Yorgo'nun Eğretli mi olduğu, yoksa Yunanla birlikte Afyon'dan, İzmir'den mi geldiği hususu meçhul. Ellikgavuru olduğu kesin... Belki de tercüman olarak kullanmak için getirdiler...
Yorgo Türkçe bildiği için Eğretlilerle iyi geçinirmiş. Hatta 'iyi bir gavur' diye tanımlayanlar da var... 1922 Yılının 24 Ağustos günü birkaç Eğretliye 'Yarın çekilecekler, dikkatli olun, ortalıkta görünmeyin ki size zarar vermesinler' diye uyarıda bulunmuş. Dediği çıkmış, ertesi sabah Yunan Tümeninin iki alayı Balmahmut istikametine doğru çoktan yola koyulmuş... Kalan iki Alay da Taarruzun başladığı 26 Ağustos'ta sadece jandarma bırakıp Eğret'i boşaltacaklar...
Yalnız 25 Ağustos sabahı Eğretliler bir şey daha farketmişler; kendilerine tüyo veren Yorgo da ortalıkta yok... Ne kadar 'iyi biri' olsa da, işgalcilerin işlediği melanetlerin farkındadır. Yunan'dan sonra hiç bir şeyin eskisi gibi olmayacağını bildiğinden, onlarla birlikte çekip gitmiş olmalıdır...
Eğretliler Yorgo'nun dükkanı bir güzel yağmalamışlar... Bu Fotoğraf, Tureşlerin evin önündeki kuyunun dibinden çekilmiş...
Fotoğraf Kaynak: ERT Arşivi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder