Gırkımcılar

Havaların tamamen ısındığından emin olununca artık koyunları kırkma vakti gelmiştir. Vaktinin gelmiş olması önemlidir çünkü öncesinde yapılacak olursa hayvanın hastalanma tehlikesi vardır, geç bırakılırsa da yine hayvan rahatsız olur ve yapağıda verim düşer.

Zahmetli bir iştir gırkım. Bir günde olup bitmesi gerekir. Kimse aynı iş için ertesi günde ayakta kalmak istemez. Bu yüzden sağımla birlikte gırkımın da o gün bitmesi için bütün tedbirler alınmalıdır. Hayvan çok ve adam az ise önceden bu işten anlayan kişileri ayarlamak gerekir. Herkes gırkım yapamaz çünkü. Bunun için koyunun vücudunu iyi tanımalı, gırklık kullanmada mahir olmalı ve bu işte tecrübe sahibi olmalıdır. Gırkımcı ünvanını alabilmek de maharet ister.

Koyunu tanımıyorsan, vücut hatlarını kestiremiyorsan hayvanın derisini kesme ihtimali bulunur. Gırklık keskin bir alettir, bir elle onu kullanırken diğeriyle de hayvanı kontrol etmek gerekir. Gerçi ayakları bağlıdır ama; ne de olsa hayvandır, ani hareketleri, sıçraması, kafa atması eksik olmaz. Bütün bunların arasında usta bir gırkımcı birkaç dakikada işini bitirebilir. Ustalık ölçülerinden biri de gırkılan yünün tek topak olarak çıkarılabilmesidir.

Gırkımcının kendine ait, sevdiği bir gırklık mutlaka vardır, yanında getirir. Yine de sürü sahibi fazladan gırklık temin ederek yedekte bulundurur. Koyunları tutup bağlayıp gırkımcının önüne servis eden kişilerden başka boşta kalan olursa onlar da bir gırklık alıp işe girişebilir. Bir yandan da gırkılan yapağılar çuvallanarak ortalık derlenir.

Bütün bunlar ağılın bir köşesinde olup dururken, gırkımcılara ikram edilmek üzere kesilen koyun kuzu, gışlada pişirilmektedir. Adettendir, gırkımcılara koyun yedirmek.

Gırkım işi bitince, bir kaç gün içinde yeni traş olmuş koyunlar Buñar veya bir çeşme aharına götürülerek teker teker yıkanır. Çay (Çamaşırhane)nin yanında sırf koyun banyosu için bir havuz çevirmişler, sonra veya önce de Guyuderesi altlarında bir yere böyle bir havuz yapılmış. Ben onu hiç bilmiyorum, ama Çay'ın yanında koyun yıkadıkları hayal meyal gözümün önünde...

Yıkanan hayvan güneşte kurumaya bırakılır. Kel Süleyman Eren'den alınan toz boya ile koyunların belirli yerlerine ayırt edici bir biçimde boya sürülür. Bu hem hayvanı süslemek hem de başka sürüye karışmasını engellemek amacıyla yapılan bir çeşit éñneme işlemidir.

Yeni gırkılmış koyun keçi, ani sıcaklık düşüşlerinden korunmalıdır. Bir bakıma çıplak kalmıştır ve takvimde de görüleceği üzere Eğret’te Haziranda bile soğuk hava görülebilmektedir. “Keçikıran” diye tarihe geçmiş soğuklar böyle yaz başlangıçlarında görülmüş. Ayrıca vakitsiz yapılan gırkımdan hemen sonra kar yağışına maruz kalan hayvanların nasıl telef olduğu da yaşanmış olaylardandır. Bu yüzden gırkım sonrası çoban dikkatli olmalıdır. Bununla beraber fazla sıcak havadaki gırkımın da sakıncalı olduğunu bilenler söylüyor.

    Koyuncular için gırkım, aradan çıkarılması gereken önemli işlerden biridir. Bu işi de halletti mi harmana daha bir rahat kafayla hazırlanır.