Goca Osman
İdris'in küçük oğlu Osman, 1875 yılında doğdu. Babası vefat ettiğinde 14 yaşındaymış, bu yüzden yaşça küçük olduğu özellikle vurgulanıp annesi vasi tayin edilmiş. Oysa kendisinden iki yaş daha büyük olan Sarımehmet abisi yetişkin diye ifade edilmiş... Her neyse, büyüyünce durum değişiyor... 'Goca Osman' diye lakaplanmasının sebebi yaşı değil; iri yapılı, cüsseli olması...
Goca Osman, Hacısüllü/Söylemezoğlu Salih kızı Ayşe ile evlendi. Bu Salih, Tongullar Gociban'ın dedesinin kardeşidir... Ayşe Hanım ile evlenince, Veyislerin Böbüdede oğlu Hasan Hüseyin ile bacanak oldular... Eşinin kim olduğunu ortaya koyduktan sonra çocuklarına geçebiliriz...
Aslında Gocaosmanın iki eşinden toplam 23 çocuğu olduğu söyleniyor. Mesela en küçüğü, torunu Pepehasanıniban ile aynı yıl doğmuş Ahmet; ama üç yaşında vefat etmiş... Ölenleri bir kenara koyarsak, ilk eşinden sözünü edeceğimiz iki kız ve dört oğlu oluyor. Bunların yaş sırasına göre isimleri; İdris, Fatma, Azime, Mehmet, Hasan ve Halil'dir... Sonra bu altı çocuğun anaları Ayşe Hanım vefat ediyor...
İkinci eşi yine Ayşe, fakat bu seferki Afyonlu İdirizlerin Hasan kızı... Yanalhatcanın kardeşi... Anaları da Aliciklerden... İdirizlerin Hasan kızı Ayşe'ye 'Zağar Ayşa' diyorlar... Aralarında oldukça yaş farkı var, neredeyse büyük oğlu İdris ile yaşıt Zağarayşa... Bununla beraber doğrudan Gocaosmana gelmemiş, O da dul... Önce Söylemezoğlu Mehmet, yani Gocibanın emmisinin eşiymiş... Onun vefatıyla dul kalınca Gocaosmana geliyor...
Zağarayşadan da Gülsüm ve Atike adlarında iki kızı var, ölenleri saymıyoruz... Tabi böyle anlatınca, Gocaosmanın ip gibi dümdüz akıp giden bir hayatı olduğu sanılmasın. Biraz sonra macerasına geleceğiz, önce kızlarının durumuna bakalım...
Büyük kızı Fatma 1901 yılında doğdu ve Selimlerden Keçioğlu İbrahim'e vardı, Keçimehmetin anasıdır. 1927'de eşi vefat ettikten sonra Kölgecinin eşi oldu. Kölgecinin ninesi Selimerden olduğu düşünülürse, Fatma Hanımın bu ikinci evliliğini aynı sülale içinde yaptığı düşünülebilir... İkinci kızı Azime Terlemezhocanın eşidir... İkinci hanımından büyük kızı Gülsüm, Elciklerin Çakıriban eşi oldu. Çakıribanın anası Hassönlerden İbrahim kızı olduğu için aslında Gocaosmanın yeğenidir; yani kızını yeğeninin oğluna vermiş oldu... Küçük kızı Atike ise önce Selimlerden Selimhoca eşi oldu, sonra Eselerin Hasan'a vardı...
1. Elveri İdris
İdirizlerin İdris oğlu Gocaosman, 1898 yılında doğan büyük oğluna babasının adı olan İdris ismini verdi. Henüz evli değildi, Cihan Harbi başladı, seferberlik ilan edilince askere alındı. Oysa Gocaosman kendisi de o sırada cephedeydi. Bu durum, ülkenin o yıllarda içinde bulunduğu şartları yansıtması açısından bize ilginç bir kesit sunar. Baba oğul, emmi dayı, abi kardeş aynı anda askere alınmalar çok yaşanmış; hatta dört kardeş dördününün de değişik cephelere dağıldığının örnekleri de var...
Onca asker arasında İdris'in durumu biraz farklıydı; O bir 'elveri' idi... Henüz askerlik çağına ulaşmamış, eli ancak silah tutabilecek yetkinlikteki bu çocuklar Eğret'te böyle tanımlanıyormuş. 1314 Doğumlu İdris'ten bir dönem sonra da 1315 doğumlular silah altına alınacak. 'Hey onbeşli onbeşli...' türküsüne konu olanlar bunlar... Memleketin ahvalini anlatması açısından önemli olan bu durum, diğer yandan çok ocakların sönmesine sebep olur. İhtiyaçtan askere alınan bu çocuklar, talime bile fırsat bulamadan düşman karşısına çıkarlar ve 'gök ekin' gibi biçilirler. Çanakkale'deki acı bilançoya bir sebep de bu gösterilir.
Neticede İdirizlerin Elveri İdris, 8 Nisan 1915 günü Kerevizdere Muharebesinde şehit oldu. Cihan Harbi bitse de ortalık uzunca bir süre durulmadı. Milyonlarca kaybın tek tek kimlik tanımlaması yapılamadığından, İdris'in şehadet haberi ailesine bildirilemedi. Yakınları şehit olduğundan habersiz, gelecek diye yıllarca yolunu gözlediler...
2. Deli Mehmet
Gocaosmanın ikinci oğlu Mehmet 1911 yılında doğdu, 'Deli Mehmet' diye lakaplandı... Omarcıkların Ali kızı Selvere ile evlendi. Gıralinin halası olan Selvere Hanım, taze gelin iken vefat etti. Omarcıklarda Selver/Selvere isminin yaygınlaşmasına sebep, genç yaşta vefat eden bu taze gelindir...
Delimehmet, ikinci olarak Mardaklardan Halime ile evlendi. Aslında Halime Hanım, Hacahmetlerin Gabaoğlanın yetim kızıdır. Annesinin yanında tay olarak Mardakların Hüseyin'e geldiği için onlardan diye anılır. Macerası da ilginç... Halime önce Mardakların Hüseyin oğlu Hüseyin'e varmış, ondan çocuksuz dul kalmış. Sonra Hatiplerin Deliahmete varmış ve Yağcımahmutun anası olmuş... Ayrılmışlar, işte o vakit Delimehmete gelmiş... Delimehmet, darbıyla Halime Hanımın ölümüne sebep olduğu söyleniyor. İkinci evliliği de böyle bir feceatle neticelenmiş oldu... (Delimehmet ile Halime'nin hala-dayı çocuğu olduğunu ıskalamayalım.)
Üçüncü evliliğini Akörenli Şerife Hanım ile yapıyor. Ondan iki kızı oluyor; Sultan, Sarımehmet Emmisinin oğlu Yalamaşükrü eşi oldu. Küçük kızı Emine ise Çanlının Aziz'e vardı, kocası 1970'te öldükten sonra da Erkmen'e kocaya vardı... Delimehmetin üçüncü eşi Şerife Hanım 1964'te vefat etti...
Dördüncü defa yine Eğret dışından bir hanımla evlendi. En kısa süren evlilği budur; kadın üç gün sonra kaçıp gitmiş...
Son olarak Aşağı Dandırlı Hacer Hanım ile evlendi. Hacer Hanımın yanında tay gelen Şerife ileride Cavaların Tahir eşi olacaktır... Hacer Hanımdan da İbrahim ve Ayşe adlarında iki çocuğu oldu. Ayşe Dandırlı bir beyle evlendi, İzmir'de oturuyorlar. Delimehmetin 1986 yılında ölümünden sonra İbrahim İzmir'e yerleşti. Sultandağlı bir hanımla evlendi, halen İzmir'de yerleşik...
3. Pepe Hasan
Üçüncü oğlu Hasan 1912 yılında doğdu. Dilinde biraz tutukluk vardı. Tam kekemelik değil; ama bazı heceleri tekrarlamadan söyleyemiyordu. Bu yüzden 'Pepe' lakabı takıldı. Halk söyleyişinde isminin ilk hecesi yutulur ve sülalenin adı 'Pepesanlar'a dönüşür.
Pepehasan, İdirizlerin diğer kolundan Mustafa kızı Kezban ile evlendi. Kezban Hanım, Sarıömerin kardeşidir... Kendisi 1977 yılında, 65 yaşında vefat etti. Eşi Kezban Hanım ise 2002'de öldü...
Çocuklarına bakalım... İbrahim, İdris, Ayşe, Gülfem, Seher, Mustafa ve İdris adlarında üç kız ve dört oğulları oldu. İdris, Ayşe ve Gülfem, 1945-55 arasında küçük yaşta vefat ettiler; hayatta kalan tek kız Seher ise Gobakların Apak eşidir...
Büyük oğlu İbrahim 1940 yılında doğdu. Tatıresilin kızı Hafize ile evlendi. Terlemezlerin Palaibram, Çolömerlerden Şampaya ve Körsüleyman, Bilallerin Şımır ile bacanak oldular... Dört oğlu oldu; 1970'te Aziz, 1972'de Ramazan, 1976'da Kadir ve 1981'de Hasan Hüseyin dünyaya geldi... Pepesanın İbram, 1990 yılında 50 yaşında vefat etti, eşi Hafize Hanım ise 2008 yılında öldü... Güdüklerin Emin Işılak kızı Hatun ile evlenen büyük oğlu Aziz'in İbrahim ve Emin adını verdiği iki oğlu ve Eflin Sebahat adında bir kızı oldu. Emin 2011'de bir kazada vefat etti... İbrahim, Sultandağlı bir hanımla evlendi; Anıtkaya'da oturuyorlar... İkinci oğlu Ramazan, Tekirgızılar Osman kızı Fikriye ile evlendi. İbrahim İlker ve Özgür adlarında iki oğlu var ve Kütahya'ya yerleşikler... Üçüncü oğlu Kadir, Dıkmanın Şefmehmet kızı Dilek ile evlendi. Hafize, Sümeyye ve Sude adlarında üç kızı var; Anıtkaya'da oturuyorlar... Küçük oğlu Hasan Hüseyin de Güdükemin kızıyla evlendi; yani Aziz abisiyle bacanak. İbrahim ve Eray adında iki oğlu var...
Pepehasanın ortanca oğlu Mustafa 1952 yılında doğdu. Yine İdirizlerden Saralosman kızı Nazike ile evlendi. Aynı zamanda halasının oğlu Gasaphüseyin ile bacanaktır... Erken dönemde Afyon'a yerleşti. İki oğlu oldu; büyük Hasan, Çavdarlılı Fatma ile evlendi; Büşra, Sude, Zeynep adlarında üç kızı var... Küçük oğlu Cemil ise Duygu ile evlendi. (Onların arasındaki bağlantıyı izah etmek için ayrı bir parantez gerek. Duygu'nun anası Fadime, aslında Körhocanın Terzimevlüt kızıdır. Terlemezhocanın Şaban'a, yani teyzesine evlatlık verilmiş. Onlar da Fadime'yi Necmi ile evermişler; Duygu onların kızıdır. Pepehasan ile Terlemezhocanın eşi Azime kardeş olduğu hatırlanırsa, bağlantı çözülür.) Cemil'in Rana ve Mustafa adlarında bir kızı ve bir oğlu var. Çocukları, torunlarıyla birlikte Pepesanın Mısdık halen Afyon'da oturuyor...
Ve Pepesanın en küçük oğlu İdris 1955 yılında doğdu. Çakıriban kızı Kezban ile evlendi. Kezban Hanım ile İdris hala-dayı çocukları oluyor... İdris, adından daha fazla 'Mütayit' lakabıyla tanınır... Ömer, Hasan ve Ayşe adlarında bir kızıyla iki oğlu var. Mütayit de halen Anıtkaya'da oturuyor...
4. Kekeç Halil
Gocaosmanın 1921'de doğan en küçük oğlu Halil'e neden 'Kekeç' dediklerine dair bir şey bulamadım. Tam olarak konuşma zorluğu veya tutukluk, kekemelikten ayrı; sadece telaffuzda sıkıntı yaşayan kimselere kekeç derlermiş. Halil'de böyle bir durum var mıydı bilmiyorum...
Önce bir kız kaçırıyor; kimdir, kimlerdendir meçhul... Çocuğu olmamışken, erken vefat edince ikinci evliliğini Omarcıkların Gocahüseyin kızı Ayşe ile yaptı. Çocukları, Kilcinin ablası olan Ayşe Hanımdandır. Dördü kız ikisi oğlan, altı çocuğun yaşlarına göre adları; Osman, Muhsin, Fadime, Azime, Seviye, Ayşe'dir...
Hayatının önceki devresinde benzer vazifelere yaşandı mı bilinmiyor; ama Kekeç 1975 yılında vefat ettiğinde Zafer Mahallesinin Muhtarı idi... Hanımı, Omarcıkların Ayşe ise 2002 yılında öldü...
Kızların büyüğü Fadime, Balinin Osman eşi; ortanca Azime, Gıdakömerin Halil eşi; diğer ortanca Seviye, Mardakların Dişçiali eşi; küçük Ayşe de Arapların Gözelmehmetin Şükrü eşidir...
Kekecin büyük oğlu Osman 1947 yılında doğdu. Kinislerden Dınalinin kızı Sultan ile evlendi. Daha dipte Dınalinin ninesi İdirizlerdendir... Bu evlilik yoluyla Bükürün Adem ile bacanak oldular... Erken dönemde Afyon'da çalışmaya başlayan Osman, Anıtkaya ile bağını koparmamışsa da oraya tamamen yerleşti. İkisi kız ikisi oğlan, dört çocuğu oldu. Kızları Vildan ve Bahar Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Büyük oğlu Doğan, Bödünün Kerim kızı Hanife ile evlendi. Sultan ve Muhammet adlarında iki çocuğu var, Afyon'da yaşıyorlar... Dedesinin adını alan küçük oğlu Halil, Şuhutlu bir hanımla evlendi. Osman ve Eren adlarında iki oğluyla Afyon'da yaşıyorlar... Kekecin Osman 2013 yılında vefat etti..
Küçük oğlu Muhsin 1951 yılında doğdu. O yılların Eğret'i için yeni olan bu ismin anlamını Muhsin İdis'ten dinledim: Kekeç, Eğretli yedi sekiz arkadaşıyla birlikte aynı birlikte askerliğini yaptı. İkinci Dünya Savaşının sonlarına denk gelen bu uzun askerlik yıllarında çok sevdikleri komutanlarının adı Muhsin imiş. Onun hatırasına, Haydar ile Kekeç, oğullarına ismini vermişler... Muhsin, Arzıların İbrahim kızı Azime ile evlendi. Terzimusanın kardeşi olan Azime Hanımla evlenince; Yörüğoğluların Lütfi, Arapselimin Arif, Köreminin İzzet'in Adem ve Yeşilömerlerin İsmail oğlu Mehmet ile bacanak oldular... İki erkek, bir kız çocukları oldu. Oğlanlara iki dedenin adı olarak Halil ve İbrahim adları verilmiş, kıza ise Gülden... Erken dönemde Anıtkaya'dan ayrılan Muhsin, halen İzmir'de yaşıyor...
***
Şimdi tekrar başa, İdirizlerin Gocaosmana dönelim. Cihan Harbi yıllarında ve daha öncesinde uzun süren bir askerlik hizmeti var... Bazı aralıklarla değişik cephelere kaydırılmışlar; ama ağırlıklı olarak Yemen-Hicaz bölgesinde bulunmuş. O hengameden sağ kurtulabilen nadir Eğretlilerdendir kendisi... Sağ salim köyüne döndükten sonra uzun yıllar yaşamış birkaç kişiden biridir... Soyadı uygulamasında, Sarımehmet Abisi tarafıyla aynı soyadını, İDİS'i almışlar... Seksen yaşına geldiğinde bunun içini Kabe özlemi sarmış. Askerlik döneminde Kabe çevresinde dolaşıp durduğu günler burnunda tüter olmuş. Durduramamış kendini, o yaşta Hacca azmetmiş... Harpten dönen Gocaosman, Hicaz'dan geriye dönmemiş... İkinci eşi Ayşe Hanım, Gocaosmandan tam 17 sene sonra, 1971 yılında vefat etmiş...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder