Topraklık

       Kadınların ev sıvamada kullandıkları aktoprak buradan çıkarılıyor. Akkaya denilen mevkide bir yer burası. Toprak bilindiği gibi kayaların ufalanması sonucunda oluşan dünyanın esas ögelerinden birisi. Öyle olunca ak-kaya ile ak-toprak bağlantısı daha rahat kurulabilir.

Eğret bölgesindeki bütün kayalar beyaz renkte iken bu mevkiye özellikle Ak-kaya denmesinin sebebi belki de bölgedeki toprağın rengidir. O derece beyaz bir renge sahip toprak, bir dönem Anıtkaya’nın badana ihtiyacını karşılamış. Kim bilir ne zaman başlanıldı aktoprak kullanılmaya, bilinmez. Şu bir gerçek ki Topraklık toprak çıkarılmada kullanılır iken çok büyük çukurluklar oluşmuştu. İnsanlar çapayla, kazmayla kaza kaza bayırı aşındırmışlardı.

Ev sıvama işini kadınlar yaptığı gibi, bunun için kullanılan aktoprak teminini de kadınlar sağlardı. Birkaç kez toprak kazımına şahit olmuştum. Sıvamada kullanılacak toprağa ulaşmak için üstten yarım metre kadar kara toprak katmanı sıyrılırdı. Bu zahmete pek girilmez, hazır açılmış toprak ocaklarından almak daha kolay olduğundan oralara girilirdi. Girilirdi dememin sebebi, ocağın küçük bir mağaraya dönüşmüş olmasıdır. Kadın o mağaraya girer, madenci gibi toprağı çapayla eşip bir kaba doldurarak dışarı çıkardı. İş bununla bitmez, topak şeklinde olan kaya-toprak parçaları ezilir, sonra da kalburla bu toprak elenerek iri parçaları ayrılırdı. Sonra bunlar bir kişinin kaldırabileceği ağırlıkta çuvallanır ve arabaya atılırdı.

Toprağın kalitelisi, yani açık renklisi hep mağaramsı kovuklarda bulunurdu. Herkes buralara girme konusunda cesaretli olmayabilir. Çünkü buradan toprak çıkarmak tehlikelidir. Üstte desteksiz kalan toprak katmanı her an çökebilir. İçerideyken çöktüğünde kişinin manevra alanı ve kurtulma  ihtimali hemen hemen yoktur. Bu kovuklar da illaki çökecek, zaten sözünü ettiğim büyük Topraklık çukuru da böyle kazmalar, çökmeler sonucu oluşmuş. Böyle bir riske girmeye değmez, ama bunu insanlara anlatamazsın. Yıllarca oradan toprak kazdı köylü.

Bir gün korkulan oldu. Hadımıoğlunun gelini Hatice Alorta toprak kazarken çöküntü altında kalıp öldü. Bir musibet bin nasihat mevzusu... Bu, Topraklıktan son toprak kazımı oldu.

Topraklığın da içinde bulunduğu tarlayı Tornacı Vahit Yola satın alıp fidan atmıştı. Sürüle işlene tarlaya benzemiş; ama yıllardır toprak kazımıyla oluşan koca çukurun yeri hala belliydi, en son gördüğümde.