Eğret Yollarında Rus Gezgin

       YIL 1847... 19. YÜZYIL

Prusya Elçilik görevlisinin 19. yy. Eğret’i hakkındaki izlenimlerine dair yazıdan sonra, başka bir elçilik görevlisinin notlarından bahsedeceğim. Bu sefer Rusya’nın İstanbul Elçiliğinde görevli bir ataşe. Yine seyyah, yine bilim adamı. Yine bilimsel amaçlı bir gezi ve yine Eğret’ten geçen güzergah.

Adamın adı Pierre de Tchihatchef. Kısaca Çihaçov diyelim. 1845 yılında Elçilikte çalışmaya başlıyor ve 1847’de istifa ediyor. Anadolu’yu dolaşıp bilimsel çalışmalar yapmak için. Aynı yıl Ekim ayında seyahata başlıyor. İlgi alanı; Anadolu’nun fiziki coğrafyası, iklimi, bitki örtüsü ve arkeolojik değerleri.

Çihaçov bu ilk seyahatinde Kütahya’dan Afyon’a doğru yolculuğunda doğal olarak Eğret’ten geçer. Yolculuğun o kısmıyla ilgileniyoruz. Kafilesine hizmet eden 12 at vardır. İki yerleşim yeri arasındaki mesafe, kayda değer yer şekilleri, bitki örtüsü, sıcaklık değerleri, değiştiyse rakım Çihaçov’un kaydettiği bilgileri oluşturuyor.

1847 yılı, 7 Kasım; Güney-Güneydoğu  istikameti.

Altıntaş’tan 45 dk mesafede Çakırsaz Köyü, irtifa 928 metre.

1 saat mesafede Tatar Mahmut Köyü.

1 saat mesafede Osman Köyü, irtifa 938 metre. (Osman Köyü yakınlarında ihtiyar bir molla tarafından açılan ateşle atı bacağından yaralanır. Olay ekibi korkutur, çoğu geri dönmek ister. Onları saldırıdan kurtaran, İstanbul istikametine gitmekte olan Ermeni tüccar kafilesi olmuştur.)

8 Kasım 1847; 1,5 saatlik mesafede Eğret Köyü, çevrede çıplak alanlar (Belirtilmemiş ama büyük ihtimal 7-8 Kasım gecesi Eğret’te konakladılar. Sıcaklık -12 derece.)

Yarım saatlik mesafede Yukarı Dandırı Köyü.

1,5 saatlik mesafede Afyonkarahisar’a doğru dar bir vadide ve derenin sol yanından 2 saatlik bir iniş ve ardından ovada bir yolculuk. İrtifa 920 metre.

9 Kasım 1847; Afyonkarahisar’a varış ve ardından konaklama. İrtifa 898 metre.

Çihaçov yolculuğuna devam ediyor ve Aralık 1847’de İstanbul’a dönüyor. Bu ilk gezisinden sonra ileriki yıllarda Küçük Asya’yı karış karış dolaşmaya devam ediyor. İklim, coğrafya, topoğrafya, sıcaklık vs. bilimsel verileri toplayarak adeta Anadolu’nun iklimsel haritasını çıkarıyor. Sonra çalışmalarını başka ülkelerde de sürdürüyor. Ben bu bilgileri Taşpınar Dergisinin 22. sayısında yayınlanan Hasan Tahsin Günek’in makalesinden öğrendim. Daha ayrıntılı bilgileri oradan okuyabilirsiniz.