Hatipler

     

    Kuruluşundan itibaren Eğret merkezi bir yer idi. Bir kompleksin parçası olan camiye bu yüzden Cuma Camisi adı verildi; çünkü cuma namazı kılınıyordu. Cuma namazı demek hutbe demek, hutbeyi okumak için de hatip gerek. Cuma Camisinde sürekli olarak imamın yanında bir de hatip istihdam edildi. Eğret'teki Hatipoğullarının bir dönem Cuma Camisi hatiplerinden birinin çocukları olduğu düşünülüyor.

    1831 Yılı kayıtlarında iki Hatipoğlu hanesi var. Arka arkaya yazıldıklarına göre bunların çok yakın akraba olduğunu söyleyebiliriz. O kadar yakınlar ki birinin çocuklarını yanlışlıkla diğerine yazmışlar... Yani Gobakların Kupan-Kaçmaz kolları ve Çakırlar ile konumuzu teşkil eden Hatipler, aynı sülaleye mensuplar.  

    Hatipoğlu Ahmet, sözünü ettiğim kayıtlarda 1790 doğumlu 'uzun boylu, kumral sakallı' biri olarak tasvir edilmiş. Bir de alta not düşülmüş, 'Muhtar-ı Evvel' diye... Yani karşımızda Eğret'in ilk Muhtarı duruyor. Üstelik 1840 yılındaki ikinci dönem atamalarında da Muhtar Yardımcısı olacaktır... Kendisinden hemen vazgeçilmediğine göre Eğret'in o dönem önemli kişilerinden biri olduğu anlaşılıyor.

    Muhtar Hatiboğlu Ahmet'in üç oğlu var; belki kızları da vardır, onları bilmiyoruz. Büyük oğlu İbrahim 1815 doğumlu, defter yazıldığı sırada askere kaydedilmiş... Ortanca oğlu Mahmut 1827 doğumlu görünüyor, kayıt esnasında dört yaşında... En küçük oğlu Osman ise Mahmut abisinden iki yaş küçük, 1829 doğumlu...

    Osman'ın iki abisinin durumu hakkında bugüne herhangi bir malumat aksetmemiş. İsimlendirmelerden yola çıkarak yapılabilecek bir yorumla, İbrahim ve Mahmut kardeşlerin evlenmeden vefat ettikleri söylenebilir... O zaman, Hatiboğlu Osman'dan devam edelim...

    1829 Yılında doğan Hatiboğlu Osman Ayşe Hanımla evlendi. Tam olarak kimlerden olduğu anlaşılamayan Ahmet kızı Ayşe Hanım, Osman'dan altı yaş daha küçüktü... Öncesinde ve sonrasında kardeşleri olup olmadığı bilinmiyor; ama 1859 yılında bir oğulları doğuyor, adını Mahmut koyuyorlar. Yani Osman'ın abisinin adı... Bu Mahmut, ölene kadar 'Hatiboğlu' olarak anılacaktır...

    Hatiboğlu Mahmut önce kendisiyle aynı yaştaki Abdullah kızı Hanife ile evlendi. Hanife Hanımın doğum yeri Eğret görünüyor, ama aslen Afyonlu olduğu belirtildi; demek ki her kayda itibar etmemeli... Eğretli Cemal Hocalarla Hatipler arasındaki akrabalığın Hanife Hanım sayesinde kurulduğu, dolayısıyla Hanife Hanımın Cemal Hocanın halası olabileceği güçlü bir ihtimal gibi duruyor. En düşük ihtimalle Eğret kökenli olup Afyon'a taşınan Eğretlilerle irtibatlı olduğu düşünülmelidir... 

    Hanife Hanımın çocuğu olmayınca, Hatiboğlu ikinci defa evlendi. Bu seferki eşi Eğretliydi; Omarcıkların Hüseyin kızı Ümmü Gülsüm...  Gülsüm Hanım, Altındiş, Arap, Güdüğizzet, Gocahüseyin, Feyzullah ve Bödünün halaları olur... Hatiboğlunun beş çocuğu da Gülsüm Hanımdan olunca, önceki eşi huzursuzluk çıkardı ve Gülsüm Hanımın ölümüne sebep oldu diye söylentiler var... Aralarında geçimsizlik olduğu normal karşılanabilir, hatta kıskançlık gibi insani duygular da tamam; ama böyle bir iddia abartı gibi duruyor. Ayrıca gerçeklerle örtüşmüyor, çünkü Hanife Hanım 1932'de, Gülsüm Hanım ise 1936'da vefat etmiş...

    Çocuklarına geçmeden önce Hatiboğlu Mahmut'tan biraz söz etmek gerekecek... Mal varlığı bakımından çok zengin olduğu ve bunun hakkını verdiği belirtiliyor. Zenginliğinin kaynağı, bir zamanlar Eğret Muhtarının tek varisi olması sayılabilir; ama cömertliğinin sebebini bilemeyiz... Onun bu yönü sebebiyle tam bir 'Ağa' portresi çizdiğini söylüyorlar. Mesela 10-15 çift koşum mandası varmış, malı olmayanlara karşılıksız bir süreliğine verirmiş bunları... Bir satıcı geldiyse Köye, elinde kalan malı ne olursa olsun satın alırmış. Diyelim döşmeci geldi, bir araba malı elinde kaldı. Hepsini alır yığarmış bir köşeye, nasılsa birine lazım olur dermiş... Yanında çalışan bekarlara da iyi davranır, bol bol verir, yedirir içirirmiş. Hayır işlerinde hakeza... Hasılı kelam Hatiboğlu Mahmut, Ağa Adammış... 1920 Yılında Hatiplerin eski Oda, Muhtar Odası olarak kullanılmış. Bundan anlaşılıyor ki; 90 yıl önce nasıl ki dedesi Hatiboğlu Ahmet Eğret Muhtarı idiyse, torun Hatiboğlu Mahmut da öyleydi... Yalnız 1920 yılından evvel Mahmut'un vefat ettiği kaydedilmiş; belki de  o sırada Muhtar kendisi değil, oğlu Molla Osman'dı...

    Hatiboğlunun dört oğlu bir kızı oldu. Yaş sırasına göre isimleri; Osman, İbrahim, Sabire, Ahmet ve Mehmet... 1899'da doğan tek kızı Sabire, Yetimlerin Hacımurat oğlu Şükrü eşi oldu... Resmi kayıtlara Ahmet diye yazılan küçük oğlu Mehmet, 1909 yılında doğdu. Aynı belgede küçük öldüğü notu düşülmüş... Geriye kalan üç oğlu Osman, İbrahim ve Ahmet'i merkeze alarak Hatipleri inceleyeceğiz...

    1. HATİBOĞLU İBRAHİM

    Hatiboğlunun ortanca oğlu İbrahim, 1895 yılında doğdu. Bu ismi vermesinin sebebi Hatiboğlu'nun erken ölen amcası olduğu belli... Hacımahmutlardan Mahmut kızı Zeliha ile evlendi. Zeliha(Zele) Hanım; Hafız, Manda, Ayımevlüt ve Garaçaylının ablalarıdır. Bir kızları vardı, adını Refiye koydukları... (1916 Doğumlu Mehmet adında bir de oğulları varmış. Bu çocuğun 1940 yılında vefat ettiğine dair bir kayıt gördüm.) 

    İbrahim askere gidiyor. Cihan Harbinin başladığı yıllara denk gelmeli askerliği... Tuzla'da birliğinde vefat ettiğine dair haberi geliyor, urbalarıyla birlikte...

    Yetim kızı Refiye ile tek başına kalan Zeliha Hanımı, Hatiboğlu İbrahim'in küçük kardeşi Ahmet (Deliahmet)e verdiler. Evlilik yürümedi, ayrıldılar; Zeliha Hanım bu sefer Apdıramanların Yeniali eşi oldu. Yenialinin anası da Omarcıklardan olduğu için bu göstermelik evlilik gerçekleştiği söyleniyor.... Orada huzur buldu, orada vefat etti. Kızı Refiye, oradan Kirpitçilerin Cemal Kirkit'e gelin çıktı... (Refiye Hanım, kendi sağlığında doğan Oğlu Mehmet'in çocuklarına ana babasının adı olan İbrahim-Zeliha isimlerini koydurdu.)

    2. MOLLA OSMAN

    Hatiboğlu Mahmut, büyük oğluna da isim olarak kendi babasının adını koydu. 1885 Yılında doğan Osman, ilim tahsil ettiği için 'Molla Osman' diye anılıyordu. İmam olarak çevre köylerde vazife yapmasına rağmen 'Hoca' değil de Molla denmesi ilginçtir. Demek ki tipik hoca kalıplarının dışında özelliklere sahipti.

    Omarcıkların Ali kızı Havva ile evlendi. Havva Hanım (ayrı analardan olmak üzere) Gıralinin halası olur... Lakin Havva Hanımın çocuğu olmadı, o haliyle vefat etti...

    O sırada yeni kurulan Macur (Cumalı) imamı olan Mollosman, Yeniceli Çerkez kızı Selime ile ikinci evliliğini yaptı. Dokuz çocuğunun dokuzu da Selime Hanımdandır. Dördü erkek olan çocuklarının yaş sırasına göre isimleri; Ayşe, Mahmut, Ali Şükrü, Ömer Faruk, Mehmet Emin, Ratibe, Zeliha, Rabia, Raike'dir... 1928 Doğumlu Mehmet Emin, dokuz yaşındayken vefat etti...

    İlk kızı doğduğunda Mollosmanın Ninesi Ayşe Hanım hayattaydı. Bu kıza Ayşe adını koymakla onun gönlünü ettikleri düşünülüyor. Ayşe Hanım, Hacımahmutların Hafız Mehmet Öztürk eşi olacaktır... Diğer kızı Ratibe'yi, Yenialiye verdiler. Hatırlanacağı üzere Yeniali (Ali Kirkit), Ratibe'nin Zeliha yengesini de nikahına almıştı; lakin o nikahın formalite olduğunu kabul etmeliyiz... Üçüncü kızı Zele, Davılcıarifin Süleyman Azbay eşi oldu... Dördüncü kızı Rabia'yı (ki Molla, rabia kelimesinin 'dördüncü' anlamına geldiğini bilmiyor olamaz) Hassönlerin Hüseyin Koç ile everdi... Son kızı Raike de Hacımuratların Gocayetim Mevlüt Azbay'ın hanımı oldu. Mevlüt ile Raike de hala-dayı çocukları oluyor...

    Hayatta kalan üç oğluna geçmeden önce belirtelim; Mollaosmanın ikinci karısı, Çerkez Selime Hanım 1967 yılında vefat etti... Mollaosman da çok beklemedi, 1969'da ardından göçtü...

    Hacı Mahmut 

    Mollosmanın büyük oğlu Mahmut 1911 doğumlu olarak kaydedilmiş. O günkü kayıtların gayrıciddiliği değilse, kızkardeşi Ayşe ile ikiz olabilir. Çünkü Hafızmehmetin hanımı Ayşe ile doğum tarihleri aynı... Bu arada Mahmut'un da dedesinin adını aldığını belirtelim...

    Dandırlı Fadime Hanım ile everdiler Mahmut'u...  Üç oğlu oldu, yaşamadılar. Sonra bir kızı oldu, adını Gülsüm koydular. Anasının adıydı çünkü... Gülsüm'ün ardından sanki ölen üç oğluna bedel, üç oğlu daha oldu; Salim, Mehmet ve Halil İbrahim...  Fadime Hanım 1067 yılında vefat etti... Hatiboğlu Mahmut, ikinci olarak Zehra Hanım ile evlendi. Bu ikinci eşi aslen Çay'dan olduğu için kısaca 'Çaylı' olarak tanındı... Çaylının da Ümmühan ve Osman adında iki çocuğu oldu... 

    Çocuklarını ele alacağız; Mollaosmanın Mahmut 1994 yılında vefat etti. İkinci eşi Çaylı Zehra Hanım ise 2002 yılında vefat etti...

    Mahmut'un büyük kızı Gülsüm, Hacımuratların Güçükyetim Mahmut Azbay'a vardı. Aynı zamanda Raike Halası ile elti oldular... İkinci Hanımı Çaylıdan olan küçük kızı Ümmühan ise Anıtkaya dışına gelin oldu...

    Oğlanlara gelince... Büyük oğlu Salim 1941 yılında doğdu. 'Salim Hoca' diye bilinirdi... Şükrü Emmisinin kızı Fatma ile evlendi. Gürcan, Selime, Ayşe ve Fadime olmak üzere dört kızı oldu. Son üç kızına büyük nine, nine ve anasının adını koymuş olması dikkate değer... Selime ve Fadime Anıtkaya dışına gelin oldular. Ayşe, Sıntırların Şükrü Sımsıkı ile evlendi. Şükrü'nün Sabire ninesi ile, Ayşe'nin Mollosman dedesi kardeş olduğu hatırlansın... Salimhocanın eşi Fatma Hanım 2002 yılında vefat etti. Kendisi ise kızı Gürcan ile Afyon'da oturuyorlar...

    Mahmut'un 1947'de doğan ortanca oğlunun adı Mehmet'tir... 'Kör Mehmet' lakabıyla bilinir. Şükrü Emmisinin kızı Nasiye ile evlendi; böylece abisi Salimhoca ile bacanak da oldular... Şükrü ve Necmettin adında iki oğlu oldu. Çolakların Mehmet Ali kızı Hüsna ile evlenen Şükrü'nün iki oğlu var. Küçük oğlu Necmettin, İbişlerin Yakup kızı Lale ile evlendi; Onun da iki kızı var... Şükrü Ankara'da, Necmettin Afyon'da oturduğu için Mehmet de çoğunlukla Afyon'da bulunuyor...

    Dandırlı Fadime Hanımdan küçük oğlu Halil İbrahim 1949 yılında doğdu. Muhasebeci olarak çalıştığı için erken dönemde Afyon'a yerleşen Halil İbrahim; o sırada Anıtkaya'da çalışan öğretmen Reyhan Hanım ile evlendi. Bir oğlu ve bir kızı olan Halil İbrahim, Afyon'da 2021 yılında vefat etti...

    'Çaylının Osman' ise 1969 doğumlu... Gobakların Apak kızı Dilek ile evlendi. Böylece Parlakmehmet, Kelahmetin Ahmet ve Emmioğlusunun Adem ile bacanak oldular.. İki kız ve bir oğlu oldu. Zehra ve Mahmut olarak çocuklarının ikisine ana babasının adını veren Osman, Anıtkaya'da yerleşik...

    Ali Şükrü

    Mollosmanın ortanca oğlu Ali Şükrü 1920 yılında doğdu. Ön adı olan Ali'yi hiç kullanmadı galiba, yalnız Şükrü olarak bilindi... Hacıların Kelali kızı Feride ile evlendi. Önce Yozgunhalil, sonra Körüslerin Akömer ile bacanak oldular... İkisi oğlan üçü kız, beş çocukları oldu. İsimleri Fatma, Emin, İbrahim, Meziyet ve Nasiye'dir... 

    Şükrü 1969 Yılında vefat etti. Eşi Feride Hanım ise yaklaşık kırk yıl daha yaşadı ve 2008 yılında vefat etti...

    Kızlardan Fatma, Mahmut Emmisinin Salimhoca; Nasiye de Körmehmet eşi oldular... Meziyet ise Yenialinin Halil İbrahim Kirkit'e vardı; Meziyet ile eşi hala-dayı çocuklarıdır...

    Şükrü'nün büyük oğlu Emin, 1943 yılında doğdu. 'Godal Emin' diye bilinirdi. Hassönlerin Hüseyin kızı Mübahat ile evlendi. Mübahat Hanım, Godalın Rabia Halasının kızı olur... Üç oğulları dünyaya geldi; Ömer, Osman ve Şükrü... 1964 Yılında doğan büyük oğlu 'Ömer Hoca' diye lakaplanmıştı. Doğuştan kemik rahatsızlığı vardı, fazla dayanamadı, 1999'da vefat etti... Ortanca oğluna Molla dedesinin adını koydu; Osman, Yetimlerin Mahmut kızı Meryem ile evlendi. Emin, Emre ve Sıla isimlerinde üç çocuğu var; Afyon'da yerleşikler... 1969'da doğan küçük oğluna da dedesinin adı olan Şükrü ismini verdi. Anıtkaya dışından Nezaket Hanım ile evlenen Şükrü de abisi Ömerhoca gibi aynı hastalıktan muzdaripti. 2018'de öldüğünde bir kız babasıydı... Godalemin kendisi de 2018 yılında vefat etti...

    En küçük oğlu İbrahim 1947 yılında doğdu. Kelalinin Halit Dayısının kızı Emine ile evlendi, Kelahmetlerin Cicimehmet ile bacanak oldular... Adem, Sevda ve Feride olmak üzere üç çocukları oldu. Sevda, Hacımahmutların Kenan oğlu Ayhan Öztürk eşi oldu; Feride de Şemşilerin Abdullah oğluyla evlendi... Tek oğlu Adem, Gobakların Apak kızı Melek ile evlendi. İki kız bir oğlu var ve babasıyla Anıtkaya'da yaşıyorlar; çünkü anası Emine Hanım 2013 yılında vefat etti...

    Ömer Faruk

    Molla Osmanın küçük oğludur, 1922 yılında doğdu. Patlakların Garahmetin kızı Hacer ile evlendi. Bulduğun Mehmet, Denden Osman ve Alçakların Hacıemin ile bacanak oldular...

    Yaşar ve Necla adlarında bir oğlu ve bir kızları oldu. 1959 yılında Ömer Faruk vefat etti... Eşi Hacer Hanım Gobakların Gocakazıma vardı ve orada 1967 yılında vefat etti... 

    Büyüyünce kızı Necla, Omarcıkların Feyzullah oğlu Bekçi Abdullah eşi oldu. Hatırlanacağı üzere dipteki Gülsüm Nine Omarcıklardandı...

    Yaşar ise Gocayetim Mevlüt kızı Ayşe ile evlendi, yani eşiyle hala-dayı çocukları oluyorlardı. Tek oğluna babasının adı olan Ömer Faruk adını koydu. Eşi Ayşe Hanım 2022 yılında vefat edeli beri, Anıtkaya'da oğluyla birlikte yaşıyorlar...

    3. DELİ AHMET 

    Hatiboğlunun küçük oğlu 1906 yılında doğdu. Adını Ahmet koymalarının sebebi, dipdede Hatiboğlu Ahmet'tir... Lakabı 'Deli Ahmet' idi, çocuklarına da bundan sonra Deliahmetler denilecek...

    Deliahmetin tespit edebildiğimiz evlilikleri şöyle: Önce Keçilerin Ahmet kızı Sendir ile evlendi. Sendir Hanım Melezin kardeşi, Keçimehmetin halasıydı; çocuksuz ayrıldılar. İkinci olarak ölen İbrahim abisinin eşi Zeliha Hanımı aldı; Onun üstüne kardeşi Satı'yı alınca Zeliha Hanım durmadı, ayrıldılar... Lakin Satı Hanımla da geçinemeyince yine ayrılık göründü. Dördüncü olarak Mardaklar/Garahmetlerden Halime ile evlendi. Bir oğlu olduktan sonra Halime Hanım 1937'de vefat etti. Son olarak Hacımuratların Hacer ile evlendi. Biri oğlan olmak üzere beş çocuk da Hacer Hanımdan oldu... Ve Hatiplerin Deliahmet, 1967 yılında vefat etti... Son eşi Hacer Hanım ise 1981'de öldü...

    Halime Hanımdan doğan oğlu Mahmut; Hacer Hanımdan olan çocukları ise Sevim, Emin, Feyziye, Hanife ve Ayşe'dir... Kızlara bakalım; Sevim, Hacıların Şerafettin Azbay; Feyziye, Çetenin Mehmet Patlar; Hanife, Körhalilin Muharrem Kirkit; Ayşe, Dayıların Adem Yola eşi oldular...

    Yağcı Mahmut

    Deliahmet, 1930 yılında doğan Halime Hanımdan tek oğluna babası Hatiboğlunun adı olan Mahmut ismini verdi. 'Yağcı Mahmut' olarak bilindi; çünkü evinin altındaki küçük yağhanede haşhaş yağı çıkarırdı. Yağ işi bitse de Mahmut'un 'Yağcı' lakabı ölene kadar peşini bırakmadı... 

    Yağcımahmut, Arapların Patırmahmut kızı Hatice ile evlendi. Güdüğizzetin Emin ve Çolakların Salim ile bacanak oldular... Üçü kız ikisi oğlan beş çocukları oldu: Mehmet, Ahmet, Halime, Nazik ve Elveda... Büyük kızı Halime, Akbaşların Mehmethoca oğlu Ömer Karakaya; ortanca Nazik, Corukların Gakgidi oğlu Süleyman Oran eşi oldular. Küçük kızı Elveda Anıtkaya dışına gelin oldu....

    Oğlanlara gelince... Büyük oğlu Mehmet 1956 yılında doğdu. Akbaş Mehmethoca kızı Aysun ile evlendi. Kardeşi Halime de Aysun Hanımın kardeşi Ömer'e varmıştı; Anıtkaya'daki adıyla 'değişik usulü' evlenmiş oldular... İki kızı bir oğlu oldu, çocukları Anıtkaya dışından evlendiler. Yağcımahmutun Mehmet, eşi Aysun Hanım 2018'de vefat ettikten sonra şimdi ufak ufak baba mesleğini sürdürmeye çalışıyor. Anıtkaya'da kendisine 'Yağcı Mehmet' dendiğini işittim...

    Küçük oğluna, dedesi Deliahmetin adı olarak Ahmet ismi verilmiş. 'Hademe Ahmet' veya 'Gaytan Bıyık' diyorlar... Karacahmetli Nuran Hanım ile evlendi. Mahmut, Seydi Ahmet ve Melek adlarında üç çocuğu var; Anıtkaya'da yaşıyor...

    Eşi Hatice Hanım 2004'te vefat etmişti, Yağcımahmut kendisi de 2020'de öldü...

    Deliahmetin Emin

    Deliahmetin Hacer Hanımdan olan küçük oğlu Mehmet Emin 'Deliahmetin Emin' diye babasına izafeten lakaplandı. Galgancıların Halil kızı Satı Hanım ile evlendi. Böylece Canalilerin Şeytanhasanın Asım Can ve Galgancıların Osman Aytar ile de bacanak oldular...

    Satı Hanım ile Emin'in üç oğlu ve iki kızı oldu. Yaş sırasına göre isimleri; Gülsüm, Ahmet, Nevzat, Halil ve Hacer... Hatiplerde pek rastlanmayan Halil, burada Galgancılardaki Halil dedenin adı olsa gerek... Hacer, Yetimlerin Yücel Azbay eşidir...

    Büyük oğlu Ahmet, Omarcıklardan Berberşükrü kızı Feriha ile evlendi. Mehmet Emin, Emre ve Enes adında üç oğlu var... Eskiden beri Deliahmetin Emin su sondajı yapardı, oğlu Ahmet de çevre köylerde şimdi bu işi sürdürüyor...

    Ortanca Nevzat, Moruk lakaplı Üzeyir Dalgıç kızı Elveda ile evlendi; Satınur, İsmail ve Üzeyir olmak üzere üç çocuk da O'nda var... Afyon'da çalışıyor ve kah Afyon'da kah Anıtkaya'da oturuyor...

    En küçükleri Halil, Ispartalı Ayşe ile evlendi; iki kızı var ve Afyon'da yaşıyor... Çocuklarının durumu böyle... Eşi Satı Hanım 2012 yılında vefat etmişti, Deliahmetin Emin de 2022 yılında vefat etti...

***

    Hatiboğlu Ahmet hanesinin iki asır önce başlayan macerasındaki akrabalık bağlarının, Hatipler-Hacılar-Ayanoğlular üçgeninde yoğunlaştığı gözleniyor. İsimlendirmelerde geleneğe düşkün olan Hatiplerde Ahmet, Mahmut, Osman, İbrahim isimleri her kuşakta mutlaka kendine yer bulmuş. 1934 Soyadı Kanunu dolayısıyla AYKAÇ soy ismini almışlar.

Geri

 

Çekip uzatmak. Bir nesneyi, tel gibi, ip gibi bir nesneyi çekip uzatmak, gergin hale getirmek demek oluyor germek. Ama gergin kelimesi zaten maddenin gerili olduğunu bildiriyorsa bu fiili tanımlarken gergin sıfatını kullanmamak gerekir. Neylersin ki ifade edecek başka kelime bulamıyoruz. Fiilimiz Kaşgarlı’nın meşhur eserinde kermek ve kerişmek şekillerinde kullanılmış. Anlamı aynı, çekip uzatmak, kapatmak… Kerişmek ise germekte yardım ve yarış etmekmiş. İşin karşılıklı yapıldığı da belirtiliyor yani. Gerilecek nesnenin iki ucu olduğu ve germe işinin karşılıklı daha sağlam yapılacağı da böylece belirtilmiştir belki. Öyleyse eğer, kerişmek daha sağlam germektir.

Divan’da bir ilginç kelimeye daha rastlıyoruz: kerim. Şu bizim bildiğimiz aslen Arapça olan ve erkek adı olarak da kullanılan kerim değil bu. Tamamiyle Türkçe ve germek fiilinden türediğini anlamını görünce düşündüğümüz bir kerim. Duvarlara örtülen, kaplanan, gerilen dokuma nesnelere ad olmuş kerim.

Eski Türkçe eserlerin taranmasıyla oluşturulan Tarama Sözlüğünde bir 'gergi' kelimesi var ki iki ayrı anlamda gösteriliyor. Bu kullanımlardan birisi onun “çarmıh, işkence aleti” olduğuna diğeri ise “perde” manasına işaret ediyor. Çarmıh denilince zaten hemen akıllara 'germe' kelimesi üşüşüyor; çünkü bugüne kadar hep 'çarmıha germe' sçz kalıbı olarak kullanmışız. Ayrıca biliyoruz ki perde bugün kullanıldığı gibi sadece camın içi görünmemesi için çekilen şey değil, belki iki bölüm arasına gerilen bez, tahta, duvar gibi şeyler için de kullanılıyor. Gerginin bir manası da perde olması garipsenmemeli çünkü perde de geriliyor. Tarama Sözlüğünde konu ile ilgili kendini gösteren kelime sadece gergi değil, bir de 'germe' kelimesi var. Bu kelimeye anlam olarak da sur, duvar karşılığı verilmiş. İzaha bile gerek yok.

Bahsedilen kitaptan sıyrılarak asıl bahsetmek istediğim 'gergi' kelimesinin Anıtkaya’da kullanılan haline dikkat çekmek isterim. Harmandaki samanı eve taşımak için arabanın normal yan tahtaları küçük kalır; zira saman hafif ama hacimlidir. Onu taşımada daha yüksek ve daha geniş tahtalar gerekir. Saman tahtaları o kadar havaleli olunca dengenin sağlanması için yukarıda iki ucundan birbirine bağlanır. İp ile bağlansa içeri doğru birbirine kavuşmalarına engel olunamaz bu yüzden açılmaları ve kavuşmalarını engelleyecek ve de sabit bir mesafede tutacak; aynı zamanda birbirine bağlayacak bir bağ gereklidir. İşte bu bağa gergi denir. İşin tuhafı gergiye büyükçe bir bez atıldığında bezden bir duvar oluşturulabilir ve bu duvar tahtalara kapak vazifesi de görür. Gergi, duvar, gerilme… bu kelimeler arasında anlam ilişkisi kurmayı size bırakıyorum.

Kelimenin hayatı ve kökeniyle ilgili düşüncelere daldığımızda aklımıza bir sürü 'acaba' üşüşüyor. Şu söz bununla akraba olabilir mi, ötekiyle berikinin nasıl bir yakınlığı vardır, şunların rengi sesi benzediğine göre aynı iklimin meyvesi midir?...  Germe işini düşünürken aklıma takılan kelimelerden birisi de 'kiriş' oldu. Yayın gerilmesini sağlayan şey olarak kiriş acaba 'keriş/geriş' gibi bir kelime miydi genç iken?

Ahmet Vefik Paşa da böyle düşünmüş olacak ki ona göre 'gerdek' kelimesi germek fiilinden türemiştir. Çünkü aslında zar perde gibi gerili durumdadır, daha fazla gerilir ve ayrılır. Bunların yaşandığı geceye gerdek gecesi, odaya da gerdek odası denilmiştir…. Vefik Paşa’nın bu fikrini hikaye ettikten sonra Şemsettin Sami Bey kibarca bu fikre katılmadığını söyler.

Şemsettin Sami Bey bir şey daha söyler. Ona göre kuruyunca çatlayan, balçıklı, verimsiz toprağa 'geren' denir. Su çekilince bu tip toprağın çatlamasının sebebi gerilmesidir de ondan. Kurur gerilir, kurur gerilir… Gerildikçe kopacaktır. İşte bu çatlaklıklar toprak bloklarının kopması oluyor. Şemsettin Beyin bahsettiği bu tip toprağa Anıtkaya’da hala 'gereñ' diyorlar. Bir farkla ki kelimenin sonundaki ses nazallaşıyor.

Söz Şemsettin Sami ve Onun Kamus-ı Türki'sinde iken oradan öğrendiğimiz 'gerim'i de zikretmeli. Herhalde burada at gibi binek hayvanları kastediliyordur, hayvanın bacaklarını gerip açarak yürümesine deniliyormuş 'gerim' diye. Bu tip yürüyüş şekli anlatılırken 'gerimlemek' sözü de kullanılırmış.

Fazla uzattığımızın farkındayım ama konuyu da dağıtmış sayılmayız. Germek fiili ve ondan türediğini düşündüğümüz kelimeler üzerinde ilerliyoruz varacağımız yere doğru. Yalnız bugün günlük hayatta çokça kullandığımız bazı kelimeleri ayrıca zikretme gereği duymadığımızı da belirtmeliyiz. Bize göre ilginç olan noktalara temas etmekle yetiniyoruz. Mesela psikolojik olarak gerilmek, gerginlik, gergin, gerilim gibi kullanımlara dalama gereği bile duymuyoruz. Tıpkı biyolojik olarak 'gerinme'ye temas etmediğimiz gibi.

Asıl bahsetmek istediğim, belki de konuya başlık olacak kelime 'geri'... Kıl keçisinin kılından dokunuyor. Gözenekli kaba bir dokuma ancak çeşitli özelliklerinden dolayı Yörükler onu çadır olarak kullanıyorlar. Güneşin altında serin tutuyor, yağmuru geçirmiyor, içerdeki dumanı dışarı çıkarabiliyor vs. vs. böyle çeşitli özellikleri var. Uçlarından iplerle gerildiğinde çadır oluyor. 

Anıtkaya’da ise yine arabaların içine, tahtalar arasına gererek tahıl taşımada kullanılıyor. O kadar çok kullanılıyor ki zamanla geri bir hacim ölçüsü birimine bile dönüşüyor. Beş geri saman... İki geri dene... 

Arabanın dayamaları uzatılarak saman tahtaları vurulurdu ya... Tahtanın lüks olduğu zamanlar, her evde bulunan gerilerle görüyorlar o işi. Yani sandal biçimli koca kıl çuvalı arabaya oturtuyorlar. İki göpçüğü ön ve arkaya gelecek biçimde oturduğunda, araba için özel dokunmuş olduğunu anlarsın... Hazır bağlarıyla gerdirip ağzını açıp dolduruyorlar, artık ne koyacaklarsa içine... İş bitince yine bağlarıyla tekrar gerdirerek geriyi mümkün olduğunca kapatıyorlar...

Önceki nesiller bağlardan geri geri üzüm çekermiş... Zamanında bizim de günaşık kellesi kesip geriyle taşımışlığımız; tarladan harmanyerine nohut, mercimek getirmişliğimiz; kumpiri çıkarıp geriye doldurmuşluğumuz; dene yıkamaya gitmişliğimiz; hatta tezek toplayıp geriye yüklemişliğimiz var... Zamanında tabi… Şimdi ne araba var, ne geri… Bu vakitten sonra geri de geri gelmez!

Sakalar

 

    Efsanevi olarak anlatılanlara göre Sakaların dedesi Çakırköy kaynaklıymış... Babaları ölünce anası ve kızkardeşlerini de yanına alan Çakırköylü Bekir'in oğlu Eğret'e geliyor... Çakırköy'ü terketme sebebi nedir, neden başka yere gitmiyor da Eğret'e geliyor, ne zaman geliyor?... Bu ve benzer sorular cevapsız... Eğret'e geldikten sonra bir miktar tarla satın alma imkanı buluyorlar. Bu arada askere gidiş, orada neferlere su dağıtımı, 'Saka' ünvanını alış... Hacıların kızı Naime ile evlenme bu sıralamanın neresinde, bilinmiyor; ancak bundan sonra halk arasında kendisine 'Saka' denilse de resmiyette 'Arzımanoğlu' oluyor...

    Şimdi bu kulaktan kulağa aktarılan söylentiyi belgelerle birleştirmeyi deneyelim. Böylece Sakaların Eğret'teki hikayesini de işlemiş oluruz...

    Arzımanoğlu Ali, Hüseyin ile Naime'nin oğlu olarak 1879 yılında doğdu. Bir ablası vardı, adı Ayşe; Berberoğlu Murat'ın eşiydi. Yani Takgasların Kelömerin anası... Yirminci yüzyıl başlarına gelindiğinde baba Hüseyin vefat etmişti, ama Naime Ana hayattaydı... 

    Yukarıda anlatılanlarla bu kayıtlar karşılaştırıldığında, Çakırköy'den Eğret'e gelen kişinin Hüseyin olduğu anlaşılıyor. Kayıtlar tutulduğunda Hüseyin vefat etmiş bulunduğundan ana baba adını teyit edemiyoruz. Bu yüzden baba adının, anlatıldığı gibi Bekir olduğunu düşünmeliyiz. Fakat beraberinde getirdiği annesinin adını bilemiyoruz. Kızının adını Ayşe koyduğunu düşünerek annesi Ayşe tahmini yürütülebilir... Öyle bile olsa; Çakırköylü Bekir oğlu Hüseyin'in Annesi Ayşe Hanım ile birlikte Eğret'e getirdiği kızkardeşleri hakkında yine bilgimiz olmuyor... Bir de Hüseyin'in eşi Naime Hanım var... Anlatımlarla buradaki isim tutuyor. Buna göre Naime Hanım, Arzımanoğullarının Kelahmetler-Davılcıarifler kolundan olmalıdır. 20. Yüzyıl kayıtları tutulduğunda hayatta olmayan İbrahim-Satı çiftinin tek çocuğu olduğu anlaşılıyor... Askerde sakalık yapan zat Hüseyin mi yoksa oğlu Ali miydi, bu konuda netlik yok...

    Biz dönelim tekrar Sakaoğlu Ali'ye... 

    1879 Yılında doğdu. Mahmut kızı Kezban ile evlendi, ama Kezban Hanımın kimlerden olduğu tespit edilemedi. Ölenler kalanlarla birlikte çok çocukları olduğu söyleniyor. Bunların yedisi tespit edilebildi. Üçü kız, dördü oğlan olan bu çocukların yaş sırasına göre isimleri; Hüseyin, Havva, Abdurrahman, Mehmet Ali, Bekir, Fadime ve Naime'dir...

    Sakaoğlu Ali'nin eşi Kezban Hanım 1945 yılında vefat ediyor... Çok beklemiyor, kendisi de ondan beş yıl sonra, 1950'de vefat ediyor... Çocuklarının hikayesiyle Sakaları anlayacağız...

    Büyük kızı Havva, önce Tomanlardan Kelhalilin babasına vardı, sonra Garacanın eşi oldu; ondan boşandıktan sonra da Hakkıların Kadir'e vardı, Kahvecisüleymanın annesidir... Ortanca kızı Fadime, önce Omarcıkların Ahmetçavuş oğlu Hasan'a vardı. Üç oğlu doğduktan sonra ayrıldılar. Sonrasında Tekelilerin Kadir'e vardı... Küçük kızı Naime de Garahmetlerin Sarışükrü eşi oldu... Oğlanlardan 1907 doğumlu Mehmet Ali, genç yaşta evlenmeden vefat etti... Yalnız onun ölümünden sonra 1921 yılında bir oğlu daha olmuştu, yine adını Mehmet koydu; fakat o çocuk da 13 yaşında vefat etti... Diğer üç oğlundan Sakalara bakalım...

    1. Goca Hüseyin

    Sakaoğlu Ali'nin çocukların en büyüğüdür; 1904 yılında doğdu. Adının Hüseyin konmasına sebep, Eğret'e gelen Çakırköylü dedesinin hatırasınadır... Uzun boyu, gösterişli yapısı sebebiyle 'Gocaüseyin' diye lakaplandı.

    Gocahüseyin Tekelilerin Ahmet kızı Şerife ile evlendi. Şerife Hanım; Paşaların İbram; Gocagafa ve Köressanın halaları olur... Azime ve Ayşe adında iki kızları olduktan sonra eşiyle geçimsizlikler başladı ve boşandılar...  

    Sakaların Hüseyin ikinci olarak Gağşakların Osman kızı Satı ile evlendi ve böylece Garapaçaların Körşükrü ile bacanak oldular... Satı Hanımdan da 1941'de Resul ve 1943'te Halil adlarında iki oğlu dünyaya geldi... (Adını bilemediğimiz üçüncü bir oğlu daha olduğu belirtiliyor.)

    İki kızından büyük olan Azime, Arzımanoğullarından Kelahmetlerin Kelömer eşi oldu. Hatırlanacağı üzere Gocahüseyinin ninesi Naime de Arzımanlardandı... Küçük kızı Ayşe ise İstanbullu bir bey ile evlendi... Büyük oğlu Resul, Körşükrü kızı Nuran ile evlendi. Resul ile Nuran teyze çocukları... Küçük oğlu Halil de Takgasların Berberhüseyin kızı Esma ile evlendi. Esma'nın ninesi ile Halil'in dedesi kardeş... (Üçüncü oğlu da Terlemezlerin Süleyman kızı Aynur ile evlendi.)

    Eğret'te işler yolunda gitmeyince Gocahüseyin Eskişehir'e göçtü. Damadı Kelömer de yanındaydı... Oraya temelli yerleştiler. Kendisi 1981'de eşi Satı Hanım ise 1988 yılında vefat ettiler. Cenazeleri Anıtkaya'ya defnedildi...  

    Büyük oğlu Resul Şarap fabrikasında çalıştı, sonra Belediye'den emekli oldu. Hüseyin ve Serpil adlarındaki iki çocuğu Eskişehir'de evlendiler. Hüseyin'in de bir kızı ve bir oğlu var. Sakaların Resul, vefat etti... Kardeşi Halil'in de Sevgi ve Hüseyin isimlerinde bir kız ve bir oğlu oldu. Onlar da Anıtkaya dışından evlendiler. 2008 Yılında Halil de vefat etti, oğlu Hüseyin'in de bir kız ve bir oğlu var... Eskişehir'deki bu Hüseyin'ler, Çakırköylü Saka Hüseyin'in üçüncü kuşak torunları...

    2. Abdurrahman

    Sakaoğlu Ali'nin hayatta kalan ortanca oğlu Abdurrahman, 1906 yılında doğdu. Kinislerin Mehmet kızı Atike ile evlendi. Atike Hanım Kumpirhasan ve Timitirinin kardeşidir... Ayrıca bu evlilikle Dıñali, Bükürün Ali ve Gağşakların Gadir ile bacanak oldular. 

    Sakaların Abdurrahman'ın iki oğlu ve bir kızı oldu; isimleri Sebahattin, İsmihan ve Celal... 1941 Yılında doğan İsmihan, Galgancıların Osman Aytar eşi oldu...

    Büyük oğlu Sebahattin 1940 doğumlu... Arkadaşları tarafından kendisine 'Aktopuk' lakabı takılmış. Sebebi basit ve ilginç... Karakoyun yününden örülmüş ipçorap giyermiş gençliğinde... Yalnız tabanında ak ipten nakışları varmış... Hazır, zararsız ve eğlenceli bir yakıştırma... Velciklerin Hüseyin kızı Latife ile evleniyor. Latife Hanım, Sucuapdıramanın kardeşi... İkisi kız biri oğlan üç çocukları oldu; Ömür, Sultan ve Gülcan... Kızlar; Sultan, Eşeninömer oğlu Mehmet Honça eşi; Gülcan, Bükürlerden Hüseyin oğlu Menderes Ölçer eşidir... Gülcan ile Menderes'in babaları teyzeoğlu olur... İki kızın abisi Ömür ise Kayserili bir hanımla evlendi. Gurbet ve Songül adında iki kızı Anıtkaya dışına gelin oldular. Oğlu Sebahattin ise bekar...

    Aktopuk Sebahattin yakınlarda, 2021 yılında vefat etti...

    Abdurrahman'ın küçük oğlu 1948 yılında doğdu, adını Celal koydular. Gağşakların Ali kızı Müzeyyen ile evlendi. Celal'in de bir oğlu ve iki kızı oldu. Kızlardan biri bekar, oğlu ile büyük kızı ise Konyalılarla evlendiler... Abdurrahman oğlu Celal, 2011'de vefat etti...

    Sakaların Abdurrahman ile eşi Atike Hanım 1979 yılında, yetmiş küsur yaşlarındayken arka arkaya vefat ettiler.

    3. Kel Bekir

    Sakaoğlu Ali'nin en küçük oğlu 1911 yılında doğdu. Adını Bekir koydular, çünkü Çakırköy'de ölen büyük dedenin adıydı... Adı Bekir idi; ama O hep 'Kel Bekir' diye bilindi... Yukarı Dandırlı Fatma ile evlendi. Harpte kalmış şehit Ahmet'in kızı olan Fatma Hanım, Tokanorinin üvey kızı, Hödükhalibanın karınkardeşi oluyor... 

    Fatma Hanım ile Kelbekirin yedi tane çocuğu oldu. İsimleri; İsmail, Bahriye, Kadriye, Ahmet, Ramazan, Kezban ve Selahattin'dir... Önce küçük yaşta iki kardeş, Ramazan ile Kezban vefat ettiler; nazardan öldükleri söyleniyor... Sonra onların ablası Kadriye gelinlik kız iken, 18 yaşında vefat etti... 

    Hayatta kalan tek kızı Bahriye, 1942 yılında doğmuştu. Gobakların Celil'e vardı, Ahmet ve Mehmet adında iki oğlu doğduktan sonra Celil ile boşandılar. Sonra Tatamatlı bir kocaya vardı...

    Guzuguzu

    Büyük oğlu İsmail 1940 doğumludur. Bir süre sonra lakabı 'Guzuguzu' kalacak olan İsmail, Çañlının kızı Emine ile evlendi. Üç kız üç oğlan olmak üzere altı çocukları oldu; Ömrüye, İbrahim, Hafize, Aziz, Elveda ve Murat... Altı çocuktan sonra 1972'de Emine Hanım vefat etti... Guzuguzu ikinci olarak Kesginin kızı Melahat ile evlendi, ondan da Dilek adında bir kızı oldu... Kızlarının evlilikleri; Ömrüye, Anıtkaya dışına Eyice'ye gitti; Hafize, Gambırariflerin Arif Öztürk eşi; Elveda, Kemiklerin İsmail Öter eşi; Dilek de Çolömerlerin Yalçın Salman eşidir...

    Guzuguzunun büyük oğlu İbrahim, Osmanköylü Emine ile evlendi. Atalay ve Selime isimlerinde bir kız ve bir oğlu oldu. Selime, Deligızların Mustafa Önkal eşi oldu. Atalay ise Conahmetin Şakir kızı Tuğba ile evlendi; Ecrin, Hale ve Eslem olmak üzere üç kızı var... İbrahim, ailesi ve torunlarıyla Anıtkaya'da yaşıyor.

    Ortanca oğlu Aziz, erken dönemde İzmir'e yerleşti. İdirizlerin Sarıömer kızı Rabia ile evlendi. Anası Emine ve analığı Melahat isimlerini verdiği iki kızı dünyaya geldi. Halen İzmir'de yaşıyorlar.

    Guzuguzunun küçük oğlu Murat ise Afyon'a yerleşti. Anıtkaya dışından bir hanımla evlendi. Esra, Güner ve Hasan olmak üzere üç çocuğu var. Afyon'da oturuyorlar...

    Çocuklarının durumunu anlattığımız Guzuguzu, 2010 yılında yetmiş yaşındayken vefat etti...

    Ahmet

    Kelbekirin ortanca oğlu 1948 yılında dünyaya geldi. Adını Ahmet koymalarına sebep Dandırlı şehit dedesidir... Babasının lakabına izafeten 'Kelbekirin Ahmet' diye bilinir... Kelibanın kızı Ayşe ile evlendi. Erken dönemde Afyon'a yerleşti. Kadriye isminde bir kızı ve Yücel adını verdiği bir oğlu oldu. Kızına bu ismi vermesi, genç yaşta ölen Kadriye ablasının hatırasıdır... Kızı, Arapların Gözeliban oğlu Adem Tok eşi... 

    Kelbekirin Ahmet'in oğlu Yücel, Anıtkaya dışından Fatma ile evlendi. İki oğlu ve iki kızı var; Murat, Ahmet, Ayşe, Buğlem...

    Selahattin

    Kelbekirin en küçük oğlu, 1953 yılında doğan Selahattin'dir... Timitirinin kızı Satı ile evlendi, İzmir'e yerleşti... Tekrar köyüne döndüğünde Tekel Memuruydu. Bu yüzden bir süre kendisine  'Tekelci' denildi; ama bu kısa sürdü. İflah olmaz GS tutkusu sebebiyle 'Tancu' lakabı takıldı. Şimdilerde sadece 'Kelbekirin Seletdin' diye anılıyor...

    Satı Hanım ile Selahattin'in bir kız ve bir oğlu oldu. 1980 Doğumlu kızına merhum ablası Kadriye'nin, 1983 doğumlu oğluna da merhum babası Bekir'in isimlerini verdi. Eşi satı Hanım, çocuklarının evliliğini göremeden 2006 yılında vefat etti... Kadriye, Turabilerin İbrahim oğlu Hüseyin Külte eşidir... Bekir ise Anıtkaya dışından evlendi, Ali adında bir oğlu var...

    Sakaların Kelbekir, 1983 yılında vefat etti. Dandırlı eşi Fatma Hanım da çok durmadı, 1986'da O da göçtü...

    Özetleyecek olursak... Çakırköylü Bekir vefat edince oğlu Hüseyin, anası ve kardeşlerini alarak Eğret'e geldi. Hacılar/Arzımanlardan Naime ile evlendi böylece kendisi de onlardan sayıldı. Askerde sakalık yaptığı için lakabı Saka kaldı, çocuklarına da Sakalar denildi. 1934 Soyadı uygulamasında sülale adı soyadı olarak verilmediğinden Saka yerine Saki'yi almak istediler; ama o Mardaklar tarafından alınmıştı. Saka'ya benzer AK soyadını aldılar. Nedense sonradan bunu ATAY ile değiştirdiler. Halen Sakaların tamamı bu soyismini kullanıyorlar...

Tekeliler (Temel)

     

    Tekelioğlu Mehmet Ali ile Hafize Hanımın üç oğlu ve bir kızı oldu. Hüseyin, Cemile, Ahmet ve Halil... Tek kızları Cemile'yi, Habibe olarak bilip çağırdılar. Mihrioğlu  İbrahim ile evlenen Habibe'nin çocuklarına 'Hebbeler' denilecektir... Bütün çocuklarının büyüğü olan Hüseyin de Bilallerin dedesidir...

 

    Şimdi Tekelioğlu Mehmet Ali'nin ortanca oğlundayız. Büyük dede  Tekelioğlu Ahmet adını taşıyan bu oğlunun doğum tarihi bilinmiyor; eşininkiyle yakın bir tarih olduğu düşünülecek olursa 1870 gibi bir yıl olur ki bu da onu kardeşlerin büyüğü yapar... 

    Mustafa kızı Ümmühan ile evlendi. Böylece Tingildeklerin büyük dedesi Mehmet Ali ile Tekelilerin dedesi Ahmet bacanak oldular... Yalnız bu Mustafa kızı Ümmühan Hanımın kimlerden olduğu çıkarılamadı... 

    Neticede Tekeli Ahmet'in dört oğlu ve bir kızı dünyaya geldi: Yaş sırasına göre isimleri Hasan, Şerife, Mustafa, Hüseyin ve Halil'dir... 20. Yüzyıl başlarında, 1904 yılında Tekeli Ahmet vefat etmişti. Eşi Ümmühan Hanım uzun yıllar daha yaşayacak ve 1939 yılında vefat edecektir...

    Beş kardeşin içindeki tek kız Şerife 1897 yılında doğdu. Sakaların Hüseyin'e vardı... 1927 Yılında geçimsizlik sebebiyle boşandıkları belirtilmiş. Karardan anlaşıldığına göre iki kızı varmış ve onların bakımı için nafaka talebinde bulunmuş... Boşanma hadisesinden sonra Şerife Hanımın Afyon'a kocaya gittiği söyleniyor. Sakaların Hüseyin'den olan iki kızından biri Azime, Kelahmetlerin Kelömer eşi oldu. Ayşe ise İstanbullu bir beyle evlendi... 

    1902 Yılında doğan ve büyük dedesi Tekeli oğlu Hüseyin'in adını alan Hüseyin'in evlilik kaydı bulunmuyor. Erken yaşta vefat ettiği belirtildi. Geriye kalan üç oğlan ile Tekeliler incelemesine devam edelim...

    1. Tekeli Hasan

    Tekeli Ahmet'in büyük oğlu Hasan 1895 yılında doğdu. Devrimbeşlerin Godalömer kızı Ümmühan ile evlendi... Üç çocukları oldu; Zehra, Kezban ve İbrahim...

    Üç çocuğu varken 1936 yılında Tekeli Hasan vefat etti. Eşi Ümmühan Hanım, bu üç çocuğu yanında tay olduğu halde Paşanın Hüseyin'e vardı... Çorcalıların kızı olarak üç çocuğunu da Çorcalılardan evlendirdi. Zehra Ganinin Mehmet eşi; Kezban da Büzükhalilin Avukathilmi eşi oldular... 

    Her ne kadar Paşaların İbrahim deseler de aslen Tekeli Hasan'ın oğlu olan İbrahim, Gıvık Dayısının kızı Dudu ile evlendi. Erken dönemde İzmir'e yerleşti. Bir oğlu ve üç kızı oldu. Kızlarından biri Hörkülenin Koreli oğlu Dursun Önkal eşidir... Oğluna babasının adı olan Hasan ismini koydu. Çerçilerin Arıkhalil kızı Azime ile evlenen Hasan Temel, Anıtkaya'da oturuyor...

    Üç kızın anası Ümmühan Hanım 1980 yılında öldü. Tekeli/Paşanın İban 2009; eşi Dudu Hanım ise 2018 yılında vefat ettiler...

    2. Tekeli Mustafa

    Tekeli Ahmet'in 1898 yılında doğan ikinci oğluna Mustafa ismi verilmesi, annesi Ümmühan Hanım etkisiyledir. Hatırlanacağı üzere, Ümmühan Hanımın baba adı Mustafa idi... 

    Apdıramanlardan Abdurrahman kızı Şerife ile evlendi. Şerife Hanım; Kirpitçinin yeğeni, Curağın ise ablasıdır... Kendisine Yörükşerif denilmesinin sebebi, annesinin Türkmen kızı olması sebebiyledir...

    İki kız ve iki oğulları oldu. Yaş sırasına göre isimleri; Hüseyin, Satı, Ümmühan ve Mustafa'dır... Büyük kızı Satı, Yahyaların Ahmet; küçük kızı Ümmühan da Omarcıkların Gırali eşi oldular... 

    Tekelinin Mustafa 1944 yılında, eşi Yörükşerif ise 1960 yılında vefat ettiler...  Oğullarına bakacak olursak;

    Gocagafa

    Tekeli Mustafa'nın büyük oğlu Hüseyin 1927 yılında doğdu, 'Gocagafa' veya 'Danagafa' olarak lakaplandı. Yumrukların Çolak Ali kızı Emine ile evlendi. Bu evlilikle kalabalık bir ailenin temeli atılmış oldu; üçü oğlan altısı kız, dokuz çocukları oldu. Yaş sırasına göre isimleri; Ayşe, Atike, Ülfet, İdris, Ümmühan, Hasan, Fikret, Emine ve Mustafa'dır... Danagafanın askerliğinde emirerliğini yaptığı komutanının eşinin adı Ülfet imiş. Onun hatırasına bir kızının adı böyle...

    Gocagafanın kızlar; Ayşe, Haliloğluların Mevlüt Kanat eşi; Atike, Delibıdığın Mustafa Soylu eşi; Ülfet, Keskinin Şuayip İdi eşi; Fikret, Turabilerin Süleyman Külte eşi oldu. Emine, Anıtkaya dışına gelin oldu; Ümmühan, küçükken vefat etti...

    Büyük oğlu İdris, 1953 yılında doğdu. Erken dönemde İzmir'e yerleşti, orada Kösenin Veli kızı Ümmügülsüm ile evlendi. Şerife, Yeliz ve Kadir isimlerinde üç çocuğu oldu. Kızlar Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Oğlu Kadir de Anıtkaya dışından evlendi. Ece ve Ada adlı iki kızı ve İdris Ata adında bir oğlu var. Halen İzmir'e yerleşikler...

    1955 Doğumlu ortanca oğlu Hasan ise İnazlı Emine Hanım ile evlendi. Onlar da İzmir'de ikamet ediyorlar; Hüseyin, Filiz ve Deniz isimlerinde iki kız ve bir oğlan da Hasan'da var... Üç çocuk da Anıtkaya dışından evlenmişler, Hüseyin'in Zeynep adında bir kızı var...

    En küçük oğluna, babası Tekeli Mustafa'nın adını vermiş... Çanakkaleli bir hanımla evlenen Mustafa'nın Doğan adında bir oğlu var. İzmir'de oturuyorlar...

    Tekelilerin Danagafa Hüseyin 2004 yılında, eşi Emine Hanım ise 2010 yılında vefat ettiler...

    Pangeci

    Tekeli Mustafanın 1945 doğumlu küçük oğlunun adı da Mustafa idi. Lakabı ise 'Pangeci Mısdık'tır, öyle demeyince bilinmez. Bu lakaba gerekçe olabilecek elle tutulur bir şey bulamadım. Define arama gibi bir tutkusunun olduğu, hatta bu yolda vefat ettiği söyleniyor. Pangeci lakabına bu bir sebep teşkil eder mi bilemiyorum...

    Pangecimısdık Haydarın kızı Melahat ile evlendi ve İzmir'e yerleşti... Melahat Hanım, annesi tarafından da Tekelilerdendir... İki oğlu bir kızları oldu; Mustafa, Şerife ve Ersoy...

    Büyük oğluna aynı ismi verince, dede-baba-torun üç kuşak Mustafa ismini taşıma gibi ilginç bir durum oluştu... Mustafa, henüz evlenmeden vefat etti... Şerife Anıtkaya dışından bir beyle evlendi. Ersoy ise Dendenin Şahin kızı Fatma ile evlendi... İzmir'de oturuyor... Pangecimısdık 2009 yılında vefat etti...

    3. Tekeli Halil

    Tekeli Ahmet'in en küçük oğlu Halil 1903 yılında doğdu. Cingenalilerden Fadime ile evlendi. Üç çocukları oldu, ikisi kız biri oğlan; Azime, İhsan ve Ümmühan isimlerini verdiler. 1946 Yılında İhsan gumdakteyken Tekeli Halil vefat etti... Her ne kadar böyle söylense de babaları öldüğünde gumdakta olan İhsan değil Ümmühan olmalıdır. Nitekim çocuk çok yaşamadı, babasından kısa bir süre sonra öldü...

    Onun ölümüyle ilgili bana anlatılan olay ilginçtir... Örenler mevkiinde bir azat kesiyor ve sebepsiz vefat ediyor. Henüz 24 yaşındayken gelen bu ölüm, kesilen ağacın kutsallığına, 'yatırlı' olmasına yoruluyor... Güya azadın öyle olduğu bilindiği için defalarca ikaz edilmiş, 'kesme' diye uyarılmış; ama Halil dinlememiş...

    Yeni Hasan

    Fadime Hanım iki çocuğuyla dul kaldığı bu yıllarda Efted'den biri çıkıp geliyor. Adı Hasan... Evlerinde sürekli hor görülen, itilip kakılan ve dayak yiyen Hasan'ın canına tak ediyor ve kaçıp Eğret'e geliyor. Başka yere değil de Eğret'e gelmesinin de elbet bir sebebi var... Annesi Şalsız Nine olarak bilinen Fadime Hanım Karacahmetli idi; ama onun da anası Mihrilerin kızıydı ve Eğret'ten Karacahmet'e gelin gitmişti. Yani Hasan'ın ninesi (anneannesi) Eğretli'ydi, başı sıkışınca çareyi Eğret'e kaçmakta buldu...

    Hasan'ın ninesi Mihrioğlulardandı... Onların Tekelilerle bağlantısını hatırlayalım...  Ve Mihrioğlularla Cingenaliler de dipte emmi çocuğu oluyorlarar... Cingenalilerin kızı Fadime Hanım, Tekeli Halil'den dul kalmış... Bu durumda Efted'den kaçıp gelmiş Hasan, iç güveyisi olarak Fadime Hanım'a giriyor; böylece kimsesiz olarak geldiği Eğret'te kimsesi oluyor...

    Hasan, Fadime Hanım ile evlenince ona 'Yenihasan' dediler ve ölene kadar öyle bilindi... Bunun sebebi dipteki Tekelioğlu Hasan Dede ile alakalı olabilir... Çocukları olmadı, Fadime Hanımın çocuklarını kendi çocuğu belledi. Kasaplık yapardı, Halil Temel'in 'Gasaphalil' lakabı alması, onun yanında yetişmesindendir... Yenihasan 1988 yılında vefat etti...

    Gasap Halil

    Tekeli Halil'in iki yetimine dönelim. Kızı Azime, Devrimbeşlerin Delibayram eşi oldu. Kütükte adı, Cingenali hatırası olsa gerek Ali diye kayıtlı olan İhsan'a gelince... Bakarken gözünü kısıyor diye 'Köressan' derlerdi...  Kemiklerin Ayşe ile evlendi. Onların da bir kız ve bir oğulları oldu. Kızın adı Gülfem; Çolömerlerin Mehmet Salman eşi oldu... 

    Oğluna geleceğiz... Köressan, resmiyetteki adıyla Ali Temel 2013 yılında vefat etti... Oğluna, babası Tekeli Halil'in adını koydu. Kendisine dede bellediği Yenihasanın yanında büyüyen Halil, ondan kasaplığı öğrendi. Bu sebeple kendisinden her zaman 'Gasaphalil' diye söz edilir oldu. 

    Gasaphalil Yeşilömerlerin Hatice ile evlendi. Sabire adını verdikleri kızı, İnceömerin İrfan Aydın eşidir... Gasaphalil, Tekelilerin bu kolunun düzenli olarak Anıtkaya'da yaşayan tek temsilcisidir...

    Eğret'e ilk gelen Tekelioğlu Ahmet'in tek erkek torunu Mehmet Ali... Mehmet Ali'nin büyük oğlu Hüseyin'den Bilallere gidildi... Ortanca oğlu Ahmet çocuklarından da Tekelilerin TEMEL kolu oluştuğunu gördük... 1934 Soyadı uygulamasında TEMEL soyismini aldıkları için öyle diyoruz....

Yanık Buğdaylar

 

    1922'de Kurtuluştan sonra yeni bir devlet kuruldu, ama bu sıfırdan inşa edilen bir devlet değildi. Yıkılan Osmanlının köklü tecrübesi temel alınıp onun üzerine kuruldu. Kurumları ve kadrosu ondan devşirildi. Hızlı bir inkılap serisiyle yenileşmeler yapılırken bir yandan da yıkılan devletin sürüncemede kalmış işlemleri takip edildi. Borçlarının ödenmesi ve alacaklarının tahsili gibi... Alacak dediğin de halktan toplanan vergiler oluyor... 

    Eğret'ten alınan en önemli vergi öşür vergisi... 1919-1922 Yılları arasında devlet fiilen yıkıldığı için o zamanki otorite boşluğunda vergi toplanmasında aksaklıklar yaşanmış. Yeni devletin kurulmasıyla işte o zamanki alacakların da peşine düşülmüş; adeta, 'nerede üç yıllık dene, getirin bakalım' demişler...

    1926 ile 1929 yıllarında verilen iki mahkeme kararına yansımış bu olayı kısaca özetleyelim: 

    Hükümet diğer köylerde olduğu gibi Olucak ve Eğret'te alamadığı arpa buğdayın peşine düşer. Hesaplamalar yapılır ve gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecek toplam miktar belirlenir. İki köy de buna itiraz eder ve 1921-22'de işgal döneminde Yunanların ürünlerin çoğunu gasp ve tahrip ettiğini bu yüzden vergiden muaf tutulmaları, en azından bir kısmında indirime gidilmesi gerektiğini savunurlar. Neticede bu itiraz kabul edilir ve ciddi bir vergi indirimi kararı çıkar.

    Karar kaydındaki bazı ayrıntılar dikkat çekicidir. Evvela şahitlerin beyanına göre; 1920 senesi öşür vergisi olarak Eğret'ten toplanan 550 kile buğday, 75 kile beyaz arpa, 175 kile siyah arpa Merkeze götürülmüş ama orada Yunanlar tarafından gasp edilmiş; aynı yıla ait Eğret'ten toplanıp da orada kalan 720 demir kara arpaya Yunan askeri, yerinde el koymuş... Bu miktarlar Eğret gibi bir köy için az gelebilir, ama bunların sadece vergi olduğunu unutmayalım... Hakkıyla verildiği düşünülse bile bu miktarı 10 ile çarparsanız 1920 yılı hasılatına ulaşırsınız.... Peki ya 1921-22... Onu hiç sorma...

    Kararda benim dikkatimi çeken başka bir husus da şahitler ve şahitlikler...
    1. Osman Efendi bin Hacı Mahmud - Hatiplerin Molla Osman
    2. Hasan Hüseyin bin Ahmed - Böbülerin Dedesi
    3. Murat bin Ömer - Takgasların Dedesi
    4. Hacı Halil bin Hacı Abdil - Hacapdıramanların Dedesi

    Bu şahitlerin şahitliklerine göre karar verilmiş ve gereken kolaylık gösterilmiş. Dedik ya, Devlet verginin peşinde olduğu için şahitler de sadece toplanan vergilerin başına gelenlerle ilgili şahitlik etmişler... Oysa 1920-21-22 yıllarında tarladan ne kaldırıldıysa Yunan gasp etmiş, talan etmiş, olmadı yakmış...

    ***

    Yıl, 1921... 15 Kasım... Afyon'daki,  İzmir Yunan Yüksek Komiser Vekiline bir dilekçe geliyor. Eğret, Olucak, Osmanköy, Cumalı ve Susuzosmaniye köylerinin muhtar ve imamlarının imzaladığı dilekçenin içeriği şöyle: Köyümüze gelen 5. ve 13. Yunan Tümeni askerleri bütün buğdayımıza el koydu. Yiygi olarak bize buğday bırakmadığı gibi tohum için de tek bir tanemiz bile kalmadı. Mallarımıza verecek yemimiz ve tohum olarak ekeceğimiz arpa da bırakmadılar... 

  Bu bir şikayet dilekçesiydi; ama kimi kime şikayet edeceksin... Aynı zamanda çözüm arama yoluydu; lakin Afyon'daki Yüksek Komiserliği Vekili bu sorunun çözüm mercii değildi. Nitekim dilekçeyi bir üstyazı ile İzmir Yüksek Komiserliğine havale etti. Ama orası da meseleyi halledemezdi, o ayrı... 1922 Eylülünde kaçıp giderlerken, götürdükleri arşivin içinde o dilekçe de vardı...

     ***

    Dilekçenin ortaya çıkış öyküsü de ilginçtir; Yunanistan Devlet arşivindeki bir belge, nasıl oluyor da bir asır sonra bir Türk tarafından günyüzüne çıkarılıyor.... Üstelik Yunan ordusu aleyhine kullanılabilecek içeriğe sahip bir belge...

    Türk Tarih Kurumu'nu sosyal medyadan takip ederim, faydalı yayınları oluyor.  Etkinliklerini Youtube sayfasından canlı yayınlıyorlar... 17 Mayıs 2022 günü Trabzon'da 'Yunanistan Tarafından Anadolu'da İşlenen İnsanlık Suçları' Sempozyumunu da oradan izledim. Doç. Dr. Esra Özsüer'in bildirisi 'Türk Ulusal Bağımsızlık Mücadelesinde Yunan Ordusunun Savaş Suçları' başlığını taşıyordu. Sempozyumun 33. dakikasından itibaren Esra Hanımın bildirisini izleyebilirsiniz. Ben Esra Hanımdan o bildiri sayesinde haberdar oldum. Yunan Arşivlerine girip araştırma yapması ve sık sık orada gördüğü belgelerden bahsetmesi dikkatimi çekti. Başka bir açıdan, Eğret'te, Afyon'da ve nihayet Ege'de yaşananlara ışık tutar nitelikte konuşuyordu. Gerçi yayının kalitesizliği sebebiyle Eğret'e has diyebileceğimiz bilgi bulamadım; ama o potansiyelin varlığı önemliydi...

    Büyük Taarruzun Yüzüncü yılı etkinlikleri çerçevesinde 9 Eylül'de Esra Hanımın bir sohbeti yayınlandı; sohbet başlığı 'Yunan İşgalinde Anadolu'da İşlenen Cinayetler ve İnsanlık Suçları' idi... Yarım saatlik bu sohbetin yayın kalitesi ve içeriği daha zengindi. Üstelik sözünü ettiği belgelerin görüntüsü de ekrana veriliyordu. Videonun 13:30. dakikasından itibaren konumuzu teşkil eden belgeye başladı ve içerik anlatılırken ekrana hem üstyazı hem de orijinal dilekçenin görüntüsü verildi. Ekran görüntüsünü aldım ve defalarca izledim. Tam okuyamadım ama, 'Eğret' kelimesini seçer gibi oldum. 

    Tabi emin olamıyorsun... Esra Hanıma ulaşıp, belgeyle ilgili daha detaylı, en azından o köylerin içinde Eğret'in olup olmadığı bilgisini almaya çalıştım. Sağolsun O da ser verdi sır vermedi; ama yeni çıkacak kitabında belgeyi yayınlayacağını söyledi. O günden sonra merakla kitabın yayınlanmasını bekledim. Uzun sürmedi bu bekleyiş, geçtiğimiz ay kitabın çıktığını öğrendim. Hemen sipariş verdim, bu seferki bekleyişimiz hala sürüyor; kitap henüz elimize geçmedi...

    Kitabı göremedik; ama bugün (7 Aralık 2022) Ankara'da yine bir panel vardı: 'Batı Anadolu'da Yunan Mezalimi Paneli'... Panelistlerden biri olan Esra Hanım, beklediğim belgeyi gündeme getirdi, yenilik olarak dilekçe günümüz Türkçesiyle de ekrana yansıtıldı.  Bu konuşmayı videonun 1:30:00. dakikasından itibaren izleyebilirsiniz. Belgeye nasıl ulaştığını da satır aralarında anlatıyor Esra Hanım... Dilekçenin ekran görüntüsünü olduğu kadarıyla buraya koyuyorum, işin ehli olanlar okur da belki o günün Eğret Muhtarı kim olduğunu ortaya çıkarır...

    ***

    Mahkeme kaydında Eğretli dört şahidin şahitliğini, Yunanistan arşivindeki bu dilekçe doğruluyor. Hatta beyanlarının az bile olduğunu gösteriyor... Dilekçede söylenenlerin azlığını da dene ambarında öldürülen İşofun babasından; Cemal Hocanın ambarda yakılan denelerinden; Ağustos sıcağında ateşe verilen harmanlardan çıkarabilirsiniz...

Devrimbeşler

     Çorcalılar Eğret'e Küçükçorca (Sadıkbey) köyünden gelmişler. Çorca bir ova köyü olduğu için bunlara 'Ovalılar' da deniliyor. Tam olarak ne zaman geldikleri bilinmiyor. 1830 Kayıtlarında görünmediklerine göre 19. yüzyılın ortalarında geldikleri tahmin ediliyor. Kardeş oldukları düşünülen iki küçük çocuk, Osman ve Ömer; Eğret'teki ilk Çorcalılar olarak biliniyor. 

       Çorcalı kardeşler Osman ile Ömer'in büsbütün Çorcalı olmadıkları, öncesinde Eğret ile bağlarının bulunduğu görüşü de dikkate değerdir. İki kardeş bilmedikleri bir köye neden gelsinler ki? Bu görüşe göre, çocuklar aslında Alemdaroğlu Ali'nin Çorca'ya giden kızıyla ilgililer. Büyük ihtimal Alemdaroğlunun torunları... Yani esasında bu Çorcalılar ile Kantinler akraba oluyor...

    Ayşe Hanımla evlenen Çorcalı Osman'ın iki oğlunun adları Yusuf ve Ali... 1842 Yılında doğan Yusuf, Dönelerin atasıdır. Küçük kardeşi Ali ise aksak olduğu için 'Topal Ali' diyorlardı, Omarcıklardan Ayşe Hanım ile evlendi. Onun oğlu yoktu, üç kızı oldu. Bunlardan Halime hakkında bilgi yok; ama Emine Bezeki Mustafa'nın eşi, Satı da Olcaklıların Ninesi olacaktır.

    Çorcalı kardeşlerin küçüğü Ömer ise Ümmühan Hanım ile evlendi. Mehmet, Şerife ve Hüseyin olmak üzere iki oğlan bir kız, üç çocuklarından haberimiz var. Şerife, Keçilerin  Ahmet'e vardı; ileride Keçimehmetin Ninesi olacaktır... 1874 Doğumlu Hüseyin de Havva Hanım ile evlendi. Onu ayrıca ele alacağız...

    Çorcalı Ömer'in büyük oğlu Mehmet'i sona bırakmamızın sebebi, Devrimbeşlere Ondan gidiliyor olmasıdır.

    DEVRİMBEŞLER

    Mehmet'in Hüseyin'in büyüğü olduğunu biliyoruz; ama tam olarak doğum tarihi bilinmiyor. Şu bir gerçek, Onun çocuklarına 'Devrimbeşler' denilecek... Çocuklarına geçmeden önce hanımından bahsedelim...

    Eyüplerin Derviş Halil kızı Fatma Hanım ile evlendi. Dervişin oğlu olmadı, beş kızı vardı. Yani Çorcalı Mehmet Fatma Hanım ile evlenmesiyle, dört bacanağı oldu. Bunlar Küpelilerin İbrahim (Küçükmehmet, Urganlı ve Tekenin babası); Söylemezoğlu İbrahim (Gıbış, Gociban ve Dıkmanın dedesi); Hatiboğlu İbrahim (Gobakların Köremin, Gocayusuf ve Çerçilerin Şükrünün dedesi); Türkmenoğlu Ahmet (Yörüğoğlular Halil ve Ali Efelerin babası)...

    Dervişhalilin kızıyla evlenmesi ile Devrimbeşler lakabı doğrudan ilişkilidir... Çorcalı Mehmet'in önceden de böyle halleri bulunabilir; ancak Fatma Hanımla evlendikten sonra 'Devriş Mehmet' diye anılır oldu. (Anıtkaya'da hala 'derviş'e 'devriş' denir.) Sonradan halk arasında 'Devrişmehmetler' sözü 'Devrimbeşler' oluverdi...

    Üç oğulları oldu; 1886 yılında Ömer, 1889'da Halil İbrahim ve 1897'de Eyüp doğdu... Eyüp doğduktan kısa bir süre sonra Çorcalı Mehmet vefat etti. Derviş Halil'in kızı Fatma Hanım, üç oğluyla dul kalmıştı... İkinci eş olarak Hamzaoğlu/Tongulların Hasan'a vardı... Artık üç kardeş üzerinden ayrıntılı Devrimbeşler incelemesine geçebiliriz.

    

Kırkalı Ahmet

    

    Onun simasını şimdi bile gayet net hatırlıyorum... Sürekli gülümseyen bir ifade... Bu ifadedeki sükunet arada bir şen ama ölçülü kahkahayla bölünüyor. Bazen de bakışlarla beraber ifadenin hedefi şaşıyor. Sen seyrettiğinde, o yüzün sahibinin ne düşündüğünü, içinden neler geçtiğini, neşesinin kaynağını katiyyen kestiremiyorsun.

    Kırkalı Ahmet öyle bir adamdı; herkesi tanır, her vardığı yere o neşesini de beraber götürürdü. Neşelenmek için özel bir gayreti yoktu, doğal hali buydu. Hüzünlüyken hiç görmedim, mahzun bile olsa mütebessimdi. Belki en acılı durumdayken ancak tebessüm edebiliyordu. Acaba diyorum, hüzün denilen şey bunlara haram mı kılındı...

    Birisi yan tarafta senin hakkında atıp tutsa, en aşağılayıcı sözlerle hakaretler yağdırsa, hakir görülsen... Taş olsan çatlarsın, kendini zor tutarsın. En azından şunun ağzının payını vereyim diye iki çift laf edersin. Kırkalının başına böyle bir şey geldiğini gördüm; o hadsizlere bırak cevap vermeyi, kulak bile kabartmadı. Dönüp bakmadı bile... Kahvenin önünde avucunda sıkı sıkı tuttuğu bardağı yudumladı... Değişik halleri vardı... Onu bizim dünyamızın kriterlerine göre değerlendirmek doğru değil...

    Peki kim bu Kırkalı Ahmet?..

    Kırkalı olduğunu biliyoruz, Sinanpaşa'nın o köyünden olduğu için 'Kırkalı Ahmet' derlerdi zaten. Anıtkaya ile ne alakası var derseniz, şöyle; Sağırların Ali Osman Hoca bunların köye hoca durmuş... Tahminen 1940'lı yıllardan bahsediyoruz. Hoca, orada özel durumu olan bu çocuğa ilgi göstermiş. Başkalarından görmediği ilgiyi Ondan görünce çocuk Ali Osman Hoca'ya yakılmış. Ev, oda, cami, kır bayır... nereye giderse peşini bırakmamış. Hoca da ondan rahatsız olmamış tabii... O kadar bağlanmış ki Ahmet Hocaya; bir kaç kere onunla Eğret'e gidip geldiği de olmuş... Neredeyse Hocanın oğlu Hilmi'nin küçüğü gibiymiş, o derece beraberler yani...

    Ali Osman Hoca Kırka'da vazifesini bitirip Eğret'e dönünce bağlar kopmuyor. Ahmet canı sıkıldıkça onu ziyarete geliyor. Zamanla bu geliş gidişler ziyaret olmaktan çıkıp uzunca kalışlara dönüşüyor. Belki Kırka'dan çok Eğret'te bulunuyor. Hayatının merkezinde hala Ali Osman Hoca var. Onun ailesinin bir ferdi gibi oluyor. Sağırlar sülalesi de Ahmet'in sülalesi oluyor. Eğret'te bulunduğu sıralarda Sağırların Odada yatıp kalkıyor; Allah var odada buna iyi bakıyorlar...

    Ali Osman Hoca'nın vefatından sonra sahipsiz kalmıyor. Bu sefer başta Ali Osman Hocanın yeğeni İbramhoca olmak üzere Sağırların diğer mensupları kol kanat geriyorlar. Bu arada Kırkalı Ahmet, tam  bir Anıtkayalı gibi davranmaya başlıyor. Öyle olunca Sağırlar dışındaki diğer Anıtkayalılar tarafından da benimseniyor. Kırkalının hikayesi özet olarak böyle...

     Ona 'deli' demeye dilim varmıyor, kimsenin de dediği yok zaten... Amma kendisine o sıfatı yakıştırmış bir keresinde... Daldalların Odadalar... Aşşağılıların Kelahmet, Sarasanın Ahmet bir de bizim ki, oldu üç Ahmet... ve bir kaç kişi daha var... Nasıl olduysa bunu oyuna kaldırıyorlar... Ha Ahmet, de Ahmet! Ha Ahmet, de Ahmet!... Ahmet kendinden geçmiş, kolları iki yanda coşkuyla oynarken... Birden olduğu yerde çakılakalıyor, mum gibi... Sanki bütün dünya duraklıyor o anda... 
    - 'N'oldu Ahmet?' diyorlar... Ahmet, kendinden beklenmeyen bir ciddiyetle:
    - 'Eee, Allah'ıñ takdiri işde... Benim gibi bir deli olmiyeydi sizi kim avutcedi!..  Bu hikmetli söz karşısında, akıllıların hepsi donup kalıyor, ne diyeceklerini bilemiyorlar...

    Bizim halkın ağzında çok yaygın galiz küfürler var ya... İşte Ahmet'ten böyle sözleri kimse duymamış. Bırak küfürü, alçaltıcı, aşağılayıcı, hakaretamiz sözü bile yakıştıramıyorlar Ona... Anlatanlar, katiyen kötü söz işitmediklerini söylüyorlar. Sadece söz olarak değil, kötülük kavramıyla ismini yanyana getiremiyor kimse. Demek ki bazıları kötülük kabiliyeti sıfır olarak yaratılıyor...

    Bir kusur olarak yüksek sesle konuşması söylenebilir. Fısıltı nedir bilmezdi Kırkalı, küçük harfi yoktu. Az konuşurdu ama konuşurken gürlerdi sanki. Bir de lafın sonuna ekseri bir kahkaha kondururdu. Bunun sebebi 'el ne der' kaygısı olmamasındandır. Hayatını başkalarına göre yaşamıyordu çünkü... Belki bu yüzden kılığına da dikkat etmezdi, yaka bağır açık gezerdi... Bütün kusurlar bu kadar olsa keşke...

    Kötülük değil; ama hesapsız/ölçüsüz diyebileceğimiz bazı hareketleri oluyormuş zaman zaman. Lakin bunlar hayatının merkezine koyduğu doğru insanlardan uzaklaştığı zamanlarda ortaya çıkıyormuş. Sinanpaşalı Deli Veli diye birisi varmış mesela, ara sıra onunla arkadaşlık edermiş... Bu Deliveli genellikle Çatalçeşme'de çoban duruyor. Orada bunaldığı zamanlarda kaçıp gelir, Anıtkaya'da ikili olurlarmış. İşte o vakitlerde Kırkalının da ayarı kaçarmış... Bayramgazi Kırını aşıp bizim köyün arazisine girdikleri yerde, şarampolde bir kuytuya çökmüşler. Arabalardan birini ürkütüp kendilerine eğlence çıkarmaya karar vermişler... Yaklaşan bir kamyonun önüne atlamış Deliveli ve 'Bööö!' diye kamyonu ürkütmüş... Kamyonu ürkütmüş, ama kötü yaralanmış doğal olarak... Bu olayı anlatan Kırkalının kendisi... Tamam, Deliveli delinin teki... Lakin Kırkalı da bu işin içinde... Demek ki delinin yanında...

    Ahmet'in değişik halleri vardı diyorlar... Bazı bazı gözlerini boşluğa diker, sanki orada birisi varmış gibi manidar bakar bakar gülümsermiş... Sanki sıradan insanların görmediği bir şeylerle meşguldü, diyorlar... Herkesin görmediğini görüyor olabilir. Bizim farketmediğimiz şeylerin farkında da olabilir... Bir keresinde Hafızın Çeşme yanındaki tekke başında görülmüş. Okuyup üfürdükten sonra 
    -'Siz bu mübarekleñ gıymatını bilmiyoñuz' deyesiymiş... Sahi, eskiden tekke başlarında Fatihalar okunurdu, biraz bıraktık mı bu işleri...

    Ali Osman Hoca sayesinde Eğretli olup Sağırlarla bütünleşince, artık kendini Sağırlardan sayıyormuş. Sülalenin akraba bağlantılarının tamamını bellemiş. Onlarla en küçük bağlantısı olan kişiyi bile bilirmiş. Öylelerinden bahsederken de hep 'Bizim falanca, bizim filanca' diye söz edermiş. Köy yerinde hemen herkes birbiriyle akraba zaten... Dolayısıyla neredeyse bütün Anıtkayalılar Kırkalı Ahmet'in akrabası oluyor... Bir gün Kapitalise 'Bizim Mehmet' deyince, Kapitalis;
    - 'Le Ahmet, heralda biz hısım değiliz' diye gülerek takılmış... Ahmet biraz duraklamış, bilinmeyen bir yerlerde bir şeyler arıyor gibi gözlerini havaya dikmiş... Nihayet, 'buldum' der gibi bir ses tonuyla;
    - 'Ha! Siziñ Mısdığınan bizim Sami sâdış ya!'  diye gürleyip o şen kahkahasıyla mevzuyu noktalamış.

    Tamam, Eğretli ve Sağırlardan; ama Kırkalı Ahmet'i Anıtkaya'ya hapsetmek ne mümkün. Adam derviş ruhlu, böylelerine eskiler 'kalendermeşrep' derlermiş; dünyaya ehemmiyet vermeyen manasında... Bir özellikleri özgür ruhlu olmaları, kendilerini hiç bir kayda tabi hissetmemeleri... Öyle olsa Kırka'da kalırdı, buralarda ne işi vardı, değil mi?... Bu yüzden Anıtkaya'da da kalıcı olmuyor. Kafasına estiğinde geliyor, bir kaç ay kalıyor; bir de bakıyorsunuz Ahmet yok... Yine de her yıl mutlaka geliyor... Sair zamanlarda nerede ne yaptığı bilinmiyor, ama tahmin etmek zor değil... Gakgidi Sandıklı'ya doğru gidiyormuş kamyonuyla. Yol kenarında bunu görmüş, el etmiş, durmamış. Yer mi yoktu neydi, yahut başka bir durum mu vardı, durmamış işte... Sandıklı'ya varınca bakmışlar, Ahmet orada... Her zamanki gibi gülerek ve yüksek sesle:
    - 'Siz almadıñız deye ben gelemicen mi sandıñız!' demiş.... Olayı nakleden Gakgidi yemin billah etmiş, Sandıklı'ya kadar kendilerini geçen bir araba olmadığına dair... Nasıl gitti bu adam Sandıklı'ya...

    Dedik ya, değişik halleri vardı Kırkalının... Değişik ve anlaşılmaz... Eğret'e döndüğü ilk zamanlarda Ali Osman Hoca Hacca gitmeye niyetleniyor... Evdekilerle vedalaşıp helalleşirken kat kat tembihliyor ki kendisi burada yokken Ahmet garip kalmasın, karnı doyurulsun, üstü başı yıkansın, kalbi kırılacak bir davranıştan sakınılsın... Öyle de yapıyorlar; Ahmet acıktım demeden aşını, susadım demeden suyunu yolluyorlar odaya. Bir dediğini iki etmiyor, ne isterse yapıyorlar...

    Hoca Hicaz'dan dönüşte bu hususu soruşturuyor, ona iyi bakıp bakmadıklarını soruyor. Gönlünü hoş tutmalarını istemişti ya...
    - 'Bakmaz olur muyuz' diyorlar 'Ne istediyse verdik, hep gönlünü hoş tuttuk. Katiyyen kendini garip hissettirmemeye çalıştık.' Bu cevap karşısında Hoca rahatlamış... Bu arada sözlerine devam etmişler:
    - 'Hatta zaman zaman evde pişenin dışına çıkarak, canı ne istediyse onu yaptık. Mesela bir keresinde 'Ağamıñ canı gatmer isdemiş' diye geldi. Biz de Ahmet'in kendi canı çektiği için seni bahane göstererek katmer istediğini anlayıp hemen yaptık. Başka bir gün de  'Ağamıñ canı hamıraşı isdemiş' bahanesiyle geldi. Canı ne istediyse pişirdik, önceğe çıkılayıp eline tutuşturduk, hiç garip kalmadı...' Anlatılanları muzip bir sükunetle dinleyen Ali Osman Hoca, o günün bagajı olan çuvalın dibini bir şey arar gibi karıştırmış. Elindeki iki önceği işaret ederek;
    - 'Al, onları sardığınız öncekler' demiş...

    Kırkalı Ahmet'e dair bu hikayenin Hicaz değil de Kırka versiyonunu bir başka kaynaktan dinledim. Daha başka, üçüncü bir kaynaktan da Sandıklılı bir Fırıncı ile yaşadığını işittim. Fırıncı Hacca gitmiş, Kırkalı Ahmet ona önceklerle yemek taşımış... Aynı hikayenin değişik versiyonları olabileceği gibi, Kırkalı Ahmet, bunların üçünü de yaşamış olabilir. Başta dediğimiz gibi, Kırkalının değişik halleri vardı ve bu tip insanları kendi kriterlerimize göre değerlendiremeyiz.

    Yine de Kırkalı'yı tek kelime ile tasvir etmem istenseydi 'Saf' derdim... Kırkalı Ahmet, kelimenin bütün anlam ağırlığıyla saf biriydi. Günlük anlamıyla saftı, kolayca kandırılabilirdi. Gerçek anlamıyla saftı; dupduruydu, tertemizdi. Alıgılı yoktu, manevi pislik bulaşamaz, özel korunaklı bir kişilikti...

    Galiba 1990 yılıydı... Takanın Kahve önündeki iğdenin altında içtiğimiz çaydan sonra Onu bir daha görmedim.

Gavalcılar

    Bugünün Anıtkaya'sında Selimler, Turabiler, Tomanlar, Apdıramanlar, Çakırlarla akraba olan Gavalcılar bulunuyor. Bu sülalenin macerası, biraz da bu akrabalıkların nasıl kurulduğunun izlenmesiyle ortaya çıkacak. 

    Evvela isim üzerinde durmak gerekecek. Kaval yapımı veya güzel kaval çalma ile ilgili olduğu kesin. Bu konuda günümüze ulaşan kesin ve doyurucu bir bilgi bulunmuyor, hatta yorum bile yok. Seçeneklerden ikisi de olabilir; yani bu ailenin büyükleri el maharetiyle güzel kavallar yapmış olabilir... Yahut koyunculuğun yaygın olduğu Eğret'te sürü peşindeki çobanlar olarak iyi kaval çalmış da olabilirler...

    1830 Kayıtlarında Eğret'te iki Kavalcıoğlu bulunuyor. İlki Kavalcıoğlu Halil... 1786 Yılında doğduğu belirtilen Halil, orta boylu kumral sakallı biri diye tasvir edilmiş. İkinci Kavalcıoğlu ise Halil'in abisi İbrahim'dir... Kayıtlar tutulduğu sırada kendisi hayatta olmadığı için hakkında bilgi edinemiyoruz. 

    Kavalcıoğlu İbrahim'in, Halil'in Abisi olduğu çıkarımını oğlu İsmail'den anlıyoruz. Zira İsmail, Halil'in oğlundan daha büyük... 1817 Yılında doğan İsmail'i herhalde Halil Emmisi evermiştir... Elif Hanımla evleniyor İsmail ve Ayşe adında bir kızı olduğunu anlıyoruz. Başka çocuğu olduysa da buna dair bir iz 20. yüzyıla gelmemiş. Kavalcıoğlu İbrahim kapısı burada kapanıyor...

    1786 Doğumlu Kavalcıoğlu Halil'in eşi ve varsa kız çocukları hakkında bilgimiz yok. Halil İbrahim ve Ahmet adlarında iki oğlu var. Halil İbrahim'e döneceğiz, Ahmet'e bakalım... 

    1827 Yılında doğan Ahmet, işitme engelli olarak kaydedilmiş. Sağır ve dilsiz Ahmet'e dair de günümüze ulaşan bir iz malesef  bulunmuyor. Evlendi mi, evlendiyse kiminle, çocukları var mıydı? Bu sorulara cevap yok...

    Halil İbrahim, Ahmet'in büyüğüdür; 1820 yılında doğdu. İhtimaldir ki O doğduğunda İbrahim Emmisi yeni öldüğü için ismini Halil İbrahim koydular... Halil İbrahim, aslen Afyonlu olduğu rivayet edilen  Abdullah kızı Fatma Hanımla evlendi. Böylece Selimlerden Dayıların Bekir Dede ile bacanak oldular. (Bir diğer ifade ile; Dayı Hasan Yola'nın Anası Havva ile Bokuşak Ahmet Aracı'nın Fatma Ninesi kardeş...)

    Kavalcı Halil İbrahim ile Fatma Hanımın iki oğulları oldu; Mustafa ve Halil...

    Büyük oğulları Mustafa, 1853 yılında doğdu. İsmail kızı Ayşe ile evlendi. Bu Ayşe Hanım da esasında Gavalcılardandır, hatırlanacağı üzere İbrahim ile Halil Dedeler kardeş idi... 1880 Yılında adını Halil İbrahim koydukları bir oğulları doğdu. Halil İbrahim de Yılıklardan olduğu sanılan, Süleyman kızı Ayşe ile evlendi; lakin onların akıbetiyl ilgili bir şey bulamadım...  Sadece Halil İbrahim'e 'Güçcük Gavalcı' denildiğini, 1943 yılında kendisinin; eşi Ayşe Hanımın ise 1960 yılında vefat ettiğini biliyoruz. Ayrıyeten bir bilgi daha; Güçcük Gavalcının babası Gavalcı Mustafa'nın Hasan kızı Fatma adında bir hanımı daha vardı, Ondan çocuk kaydı bulunmuyor... 

    Farkındaysanız Gavalcıoğlu Mustafa ile 20. yüzyıla geldik; ama bugünün Gavalcılarından henüz bahsetmiyoruz... Demek ki onlara Gavalcıoğlu Halil'den ulaşacağız...

    Gavalcıoğlu Halil, Mustafa Abisinden on yaş daha küçüktür; 1863 yılında doğdu. Dedesi olan ilk Kavalcıoğlu Halil'in adını taşıyor... Tomanların kızı Fatma ile evlendi. O vakitler Gırhasanlar denilen Tomanlarla tespit edilebilen ilk irtibat bu sayede kurulmuş oldu. Kendisinin ne zaman öldüğünü bilmiyoruz; ama eşi Fatma Hanım 1942 yılında vefat etmiş... 

    Gavalcı Halil ile Fatma Hanımın üçü kız, üçü oğlan olmak üzere toplam altı çocukları oldu. Yaş sırasına göre bunların isimleri; Fatma, İbrahim, Ahmet, Şerife, Hüseyin ve Hanife'dir...

    Kızlara bakacak olursak; en büyükleri Fatma 1892 doğumludur. Fatma'yı önce Cingenalilerden Ali Osman'a verdiler. Bu Ali Osman, Keçilerden Guldurarif ile teyze çocukları oluyor... Neyse... Ali Osman büyük ihtimal Cihan Harbinde kalınca, Fatma Velciklerin Hasan'a vardı. Gugukların Ramazan'ın anası olacaktır... Ortanca kızı Şerife 1904 yılında doğmuş. Onu da Omarcıkların Gıribrahime verdiler. İbrahim'in anası Melezlerdendi... Şerife Hanım da orada Gıralinin anası olacaktır... Ve Gavalcının küçük kızı Hanife, aslında altı kardeşin en küçükleridir. Hanife de Turabilerin Külcü Ahmet eşi oldu... Üç kızın evliliklerinde saydığımız bütün bu sülale isimleri kafaları karıştırmasın. Hepsinin ortak yanı Selimlerle olan bağlantısıdır... Şimdi oğlanlara geçebiliriz...

    1. Bokuşak

    Gavalcı Halil'in büyük oğlu Ahmet, 1894 yılında doğdu. Manası ve sebebi anlaşılamayan 'Bokuşak' lakabı takıldı. Apdıramanlardan Abdurrahman kızı Ümmühan ile evlendi. Ümmühan Hanım, Curağın ablasıdır, 1935'te öldü; Bokuşak ise 1956 yılında vefat etmiş...

    Bokuşağın iki oğlu bir kızı oldu. İsimleri; Halil, Abdurrahman ve Fatma'dır... Oğlanlara karı koca ikisinin de babalarının adını verdiler. Tek kızı ise Bokuşağın anasının adı... Bu kızları Fatma (Fatı), Bolvadinli Çakallardan Halil Haykır eşidir.  Halil Haykır, Arapgızı olarak bilinen Kezban Hanımdan olup Çulluların Alosman Çavuş ile ana-baba bir, Yenimısdık ile baba bir kardeş, Gambırömerin de karınkardeşidir... 

    1927'de doğan büyük oğluna babasının adı olan Halil ismini verdi. Özel bir lakabı olmayan Halil'e 'Bokuşağın Halil' diyorlardı. Yumrukların Ali kızı Ümmühan ile evlendi. Aslında Yumruklarla Gavalcıların doğrudan bir bağlantısı yok, lakin ortak bağlantıları Keçiler olunca dolaylı olarak varıp Selimlere bağlanıyorlar... Ümmühan Hanım 1995'te, kocası Bokuşağın Halil ise 2000 yılında vefat ettiler...

    Bokuşağın Halil'in iki kız ve dört oğlu oldu; Ümmühan, Satı, Ahmet, Ali Osman, Ercan ve Ali... Büyük kızı Ümmühan, Guycuların Ahmethocanın oğlu Süleyman Mola eşidir. Satı ise Eskişehir'e gelin gitti...

    Dört oğluna gelince; Ahmet, Dandır'dan bir hanımla; Ali Osman, Melezin İbanın kızıyla, yani teyzesi kızıyla; Ercan, Mandaların kızıyla; küçük oğlu Ali de Musluların Cılımısdık kızı Ayşe ile evlendi... Bunların dördü de İzmir'de oturuyorlar...

    Bokuşak, 1934'te doğan küçük oğluna Kayınpederinin adı olan Abdurrahman ismini koymuştu. Ona da 'Bokuşağın Apdıraman' dediler. İbrahim Emmisinin kızı Hatice ile evlendi. Çocukları olmadı, Samancıların Gamalının öksüz kızları Ayşe ile Ümmühan'ı evlat edindiler. Bu kızlardan Ayşe, Şekeraliler/Hassönlerin Candırma lakaplı Halil Omak; Ümmühan da Gavalcı İbram Emmisinin torunu, Hatice Hanımın yeğeni Erol Aracı eşi oldular... Hatice Hanım 2017, Bokuşağın Abdurrahman ise 2022 yılında vefat ettiler...

    2. Gavalcı İbram

    Kavalcıoğlu Halil'in ortanca oğlu İbrahim 1902 yılında doğdu. Genellikle 'Gavalcı İbram' lakabıyla bilindi. Bazen burun yapısından dolayı 'Kümük' dendiği de olurdu. Çakırların Mustafa kızı Kezban ile evlendi. Kezban Hanım, Çakırmehmet ile Çakırosmanın ablaları olur. Ayrıca Ninesi itibariyle de Apdıramanlara bağlanır...

    Kezban Hanım ile Kümüğün iki kız iki oğlan, dört çocukları oldu. İsimleri; Halil, Havva, Hatice ve İbrahim'dir. Görüleceği üzere kendi dedesinin adını, iki oğluna Halil ve İbrahim olarak paylaştırmış. Ayrıca 1933'te doğup üç yaşında ölen Mustafa adında bir oğulları var ki bu da Kezban Hanımın baba adı olduğu çok belli... Kezban Hanım 1975 yılında vefat etti; Kümük ise ondan sonra çok durmadı ve 1978'de öldü...

    İki kızından büyük olan Havva, önce Selimlerden Çolömerlerin Şampayaya vardı. Sonradan Gobakların İbrahim Kaçmaz eşi oldu...  Küçük kızı Hatice ise Bokuşak Emmisinin oğlu Abdurrahman'a vardı...

    Büyük oğlu Halil 1929'da doğdu, Çolömerlerin kızı Fatma ile evlendi. Kendisine 'Goşumcu' lakabının takılması hususu şöyle anlatıldı: At arabasıyla saman ticaretinin meşhur olduğu zamanlarda bir gün Afyon'a samanı yıkıyor. O sırada bir köşedeki koşum takımları dikkatini çekmiş. Hamıt, başlık, terbiye, paldım vs. buna pek güzel görünmüşler... O da şeytana uymuş... Bu olaydan sonra böyle anılıyor. 2005 Yılında vefat etti; karısı Fatma hanım ise 2020'de öldü...

    Goşumcunun bir oğlu ve dört kızı var; Mustafa, Satı, Gürsel, Gülşen ve Fatma... Oğluna Mustafa ismini vermesinin sebebi, Çakırların ve kendisinin de dedesi olan Hatiboğlu Mustafa'dır. Zaten ondan önce 1951 yılında doğup tazeyken ölen oğlunun adını da Mustafa koymuştu. Bununla beraber 1952 doğumlu ve iki yaşında ölen oğlunun adı ise Ekrem idi... Neyse biz yaşayanlara bakalım. Kızlar; Satı, Dondurmacı Halil Aydın; Gürsel, Gıvığın Ferit Aydın; Fatma, Galgancıların Hasan Aytar eşi olurken; Gülşen de Karacahmet'e gelin oldu... 

    Oğlu Mustafa, Güdükahmetin kızı Neslihan ile evlendi. O da Apdıramanlardan... İbrahim adında bir oğlu ve bir de kızları var. İzmir'de çalışmasına rağmen Mustafa Anıtkaya'dan hiç kopmadı; sık sık köyde bulunuyor...

    Kümüğün küçük oğlunun adı da İbrahim idi, 1944'te doğdu. Ona da 'Gavalcının İban' derlerdi. Keçilerden Kahyamehmet kızı Hatice ile evlendi. Üç çocuğunun isimleri Erol, Ekrem ve Kezban'dır... Kızı Kezban Bayramgazi'ye gelin gitti. 

    Gavalcının İbanın büyük oğlu Erol, Bokuşağın Apdıraman kızı Ümmühan ile evlendi. İbrahim ve Muhammet/Mehmet adında iki oğulları oldu. İbrahim Afyon'dan evlendi, bir kızı var. Mehmet ise Siçanalinin kızı Esra ile evlendi, Erol adında bir oğlu var... 

    Küçük oğlu Ekrem ise Olucak'tan evlendi. Bir kızı ve bir oğlu var... Kendisi 2014'te vefat etti; ama Gavalcının İbanın çocuklar, Gavalcıların Anıtkaya'da en çok tanınan simalarıdır...

    3. Gavalcının Hüseyin

    Kavalcıoğlu Halil'in en küçük oğludur; 1907 yılında doğdu. Turabi Hüseyin kızı Havva ile evlendi. Havva Hanım Capbağın kardeşidir... Sülaleye yapılan kavalcı telmihiyle alakası yok; ama Havva Hanımın çok güzel kaval çaldığına dair rivayetler var. Erkek gibi koyun kuzu güttüğü ve bu sırada iyi kaval çaldığını söylüyorlar....

    Gavalcı Hüseyin ile Havva Hanımın sekiz tane kızı oldu. Yaş sırasını bilmiyoruz ; ama o kızların evlilikleri şöyle oldu: Şehriban, Capbağın Mustafa Külte (dayısının oğlu) ile; Şerife, Turabilerin Külcü oğlu Yusuf (dayısının oğlu) ile; Ayşe, önce Hörkülelerin Osman, sonra Cavaların Mehmet ile; Rabia, Bulduğun Mehmet ile; Selime, Tomanın Ahmet ile; Sare, Tomanın Hüseyin ile; Fatı, Mandanın Tombak ile; Munise de Şeytanhasanın Ahmet ile evlendi... (Ayrıca 1940 yılında doğup beş yaşındayken ölen Fatma adında bir kızları daha varmış.)

    Eşi Havva Hanım 1966'da vefat ettikten sonra Gavalcının Hüseyin uzun süre dul yaşadı. 1988 Yılında kendisi de vefat etti...

    Gavalcılar sülalesi, 1934 Soyadı uygulamasından sonra ARACI soy ismini kullanmaya başladı...