22 Şubat 2023

Sarasan-Delişükrü ve Bacılar

 
    Çocuklarının 20. yüzyıl kayıtlarından çıkarabildiğimize göre, Daldal Hüseyin'in Zeliha ve Rabia adlarında iki hanımı vardı. Beş çocuğunun en büyüğü Zeliha Hanımdan; diğerleri Rabia Hanımdandır...  Çocuklarının yaş durumuna göre isimleri şöyle: Bekir, Yusuf, Neslihan, Ömer, İbrahim... 1859 yılında doğan Neslihan, Apdıramanların Hüseyin'e vardı; Güdükmehmetin anası olacaktır... Büyük oğlan Bekir'den Bekiraliler ve Gödenlere gittik... Sıra ikinci oğlunda...

    YUSUF/HÜSEYİN

    (Nüfus Kütüğünde aile reisi olarak  'Dal Hüseyin oğlu Yusuf' ibaresi var; yalnız çocuklarının hepsinde baba adı 'Hüseyin' yazılmış. Sülalede -önce ve sonra- Yusuf ismi hiç görülmemiş, yani Daldallarda tek... Oysa Hüseyin ismi zaten bu sülalenin temelini oluşturuyor. Ayrıyeten yazım veya okuma olarak Hüseyin-Hasan geçişleri kabul edilebilir; ama Yusuf-Hüseyin arasında hiç bir benzerlik yok. Bu yüzden Yusuf, bir yazım hatası olarak kabul edilmelidir. O zaman ta baştan beri devam eden, Veyisoğlu Hüseyin - Daldal Hüseyin - Daldalın Hüseyin zincirinin üçüncü halkası karşımızda demektir. Arkası Sağır Hüseyin ve Buruk Hüseyin olarak gelecek.)


    İkinci oğlu Hüseyin 1855 yılında doğdu. Bekir dışındaki bu çocuklar Rabia Hanımdan... Hüseyin kızı Ayşe ile evlendi Daldalın Hüseyin... Ayşe Hanımın kimlerden olduğu hususunda bir bilgi yok; ama bu sayede Bekir abisiyle bacanak oluyor. Belirlenebilen üç oğluyla iki kızı var; yaş sırasına göre isimleri Gülsüm, Ahmet, Ayşe, Mehmet ve Ramazan... 

    Çocuklarının en büyüğü Gülsüm, Körselimlerin Ahmet'in ikinci eşi oldu. (İlki Hanife Hanım Gocaguliz ile Ayşe'nin anasıdır. O Ayşe, Sağırların Ramazan'a varıp Çunkuhamzanın anası olacaktır.) Seydi Ahmet adında bir oğlu oldu, fakat çok yaşamadı. Ardından Gülsüm Hanım kendisi de vefat etti... 1886 Doğumlu Ayşe, Sağırların Ahmet eşi olacak ve tek oğlu İbrahim anasıyken kocası harpte kaldıktan bir müddet sonra kendisi de vefat edecektir. Burada dikkatleri çekmesi gereken husus Sağırlarla irtibattır. Bekiroğlu/Gödenlerdeki bu yakın ilişki, Hüseyin çocuklarında da görülecek... Şimdi Hüseyin'in üç erkek çocuğunu tek tek incelemeye başlayalım...

    1. Ahmet

    Büyük oğlu Ahmet 1882 yılında doğdu. Sağırların Hasan kızı Hafize ile evlendi. Bekir Emmisinin oğlu Süleyman ve Sakızcıların Hüseyin ile bacanak oldular... Bir kızı ve iki oğlu oldu; Şerife, Hasan Hüseyin ve Şükrü... Çocuklarının büyüğü 1904 doğumlu Şerife, Musluların Gazioğlu Hasan eşi oldu... Hafize Hanımın 1947 yılında vefat ettiği kaydedilmiş...

    Sarı Hasan
    Büyük oğlu Hasan Hüseyin, 1909 yılında doğdu. İkinci adı hiç kullanılmadı; ama ilk adına da bir sıfat ekleyip 'Sarı Hasan' dediler. Bu lakap zamanla ailesine genellendi, hepsine birden 'Sarasanlar' denildi.

    Sarasan, Veyislerin Hasan Hüseyin kızı Güllü ile evlendi. Güllü Hanım, Böbü Dedenin torunudur. Doğal olarak Böbülerden Mazinin Ömer ve Hamzaların Terzi Süleyman ile bacanak oldular... Dört kere ikizleri olmuş, sonra bir tek, ardından üçüz; toplam oniki çocuk...

    Çoğu ölüyor, oniki çocuktan elde kalan Ayşe, Ahmet ve Raike olmuş... Kızlarından Ayşe, Devrimbeşlerin Halil İbrahim Aydın, Raike de Bekiroğlunun Bakkal Süleyman Dadak eşi oldu. Süleyman ile Raike'nin evliliğindeki akrabalık; hem Sağırlardan olan ninelerin kardeşliği hem de Daldallardan olan dedelerin kardeşliği biçiminde katmanlıdır.

    1937'de doğan ve sağ kalan tek oğluna Sarasan kendi babasının adı olan Ahmet ismini koydu. 'Sarasanın Ahmet' olarak bilindi. Böbülerden Mazinin Ömer Dayısının kızı Azime ile evlenen Sarasanın Ahmet; Tatıresilin Mahmut ve Gocamatın Kazım ile bacanak oldular. Belediye'de muhasip olarak çalıştı, emeklilikten sonra İzmir'e yerleşti ve orada 2017'de Azime Hanım, 2020'de Sarasanın Ahmet vefat ettiler... 

    Sarasanın Ahmet'in çocukları Hafize, Emine, Ramazan, Hasan ve Yaşar'dır. Hafize, Keçininali oğlu Süleyman Seçen eşi oldu. Emine daha küçükken vefat etmişti... 

    Büyük oğlu Ramazan, Dumlupınarlı Zeynep ile evlendi. Fatma, Gülnur, Ahmet ve Şeyma adındaki çocukları Anıtkaya dışından evlendiler; İzmir'de oturuyorlar... 

    Ortanca oğlu Hasan da Dumlupınar'dan Fatma ile evlendi. Onun da üç kız ve bir oğlu oldu. Azime, 12-13 yaşlarındayken 2007'de vefat etti. İzmir'de yerleşikler... 

    Küçük oğlu Yaşar, Efekcinin Körsüleyman kızı Ümmühan ile evlendi. İki kızından büyük olan Yasemin, Bakkalsüleymanın Osman oğlu Süleyman Dadak eşidir. Yaşar İzmir'de yerleşik; ama bir ayağıyla Anıtkaya'da...

    Bir dönem bakkallık yapan Sarasan, yetmişli yılların başında bu işi tamamen bıraktı. Onu tanıyanlar biraz eğlenceli, biraz huysuz; biraz mugallit, biraz kızgın; biraz kibar, biraz küfürbaz; biraz dikkatli, biraz dalgın... hasılı ortalama bir insan olarak anlatıyorlar. Fıkra gibi hala söylenir... İmranguyusundaki tarlasına çifte gitmiş. Henüz pulluk yok, sabanla sürülen yıllar... Hayvanları sabana koşacak, heybeyi boşaltmaya başlıyor... Hay aksi, saban kayışı yok... Kayış olmadan öküzü koşmak, sabanı çekmek mümkün değil. Mecburen köyün yolunu tutuyor. Söylene söylene gocapıdan girerken Güllü Hanım 'Hayırdır' diyor, 'Niye geri geldin?'... Zaten burnundan solumakta olan Sarasan 'Neye olcek! Gayışı gomamışın!' diye gürlüyor... Güllü Hanım gülsün mü, ağlasın mı... 'E boynundeki ne?' deyince, sessizce gocagapıdan çıkıp geldiği gibi gidiyor... Meğer heybeyi boşaltırken kayışı boynuna atmışmış... O Güllü Hanım 1976'da, Sarı Hasan ise 1978 yılında vefat ettiler...

    Deli Şükrü
    Ahmet'in küçük oğlu Şükrü, 1914 yılında doğdu. 'Deli Şükrü' olarak bilinecektir. İşofların Mehmet kızı Ayşe ile evlendi. 'Topal Ayşa' lakabıyla tanınan Ayşe Hanımın anası Kezban Hassönlerin kızıdır. Kezban'ın Şerife Ninesi ise Daldal Hüseyin'in ablası olduğunu hatırlamalıyız. Böyle bir evlilik neticesinde Delişükrü, Tellilerin Mustafa ile bacanak oldu...

    İkisi oğlan birisi kız olmak üzere üç çocukları dünyaya geldi. Bunların isimleri; Hasan, Rabia ve Salih'tir... Kızı Rabia 1943 yılında doğdu. Herhalde gözlerinin rengi sebebiyle 'Gökgız' dedikleri Rabia, Bacıların Sarı eşi olacaktır. Sarı Ramazan ile, Gökgızın dedeleri kardeş...

    Büyük oğlu Hasan, Sağırların İbramhocanın kızı Şerife ile evlendi. Hasan'ın Ahmet Dedesi ile, Şerife'nin Ayşe Ninesi kardeş... Çocukları olmadı. Hasan 2016'da vefat edeli beri Şerife Hanım Anıtkaya'da yalnız yaşıyor...

    Küçük oğlu Salih 1948 yılında doğdu. Daldallarla Sağırlar arasındaki yakınlığı sık vurguluyoruz ya, bir sebebi var... Salih'in Hafize Ninesi Sağırlardandı... Sağırların dipdedesinin adını taşıyan bu Salih'ten başka kimse yok. Adının önemi buradan kaynaklanıyor... Erken dönemde Afyon'a yerleşti, Gebecelerli Hesna Hanım ile evlendi. Birol, Gürol ve Gülseren adlarında iki oğluyla bir kızı olduğunu öğrendik.  Halen Afyon'da yerleşikler...

    Deli Şükrü 1984 yılında vefat etti... Eşi Ayşe Hanım ise eşinden sonra biraz daha yaşadı ve 1993 yılında O da göçtü...


    2. Mehmet

    Daldalın Hüseyin'in ortanca oğlu Mehmet, 1893 yılında doğdu. Dandırlı Osman kızı Emine ile evlendi. Emine Hanımın Çerkez olduğu söyleniyor; belki anası Şerife Hanım, Sarıcaova'dan Dandır'a gelin gelmiştir. 

    1914 yılında bir kızları oldu, adını Gülsüm koydular. Bu, o sırada yeni vefat eden Gülsüm Halanın adıdır... Gerçi kızı doğduğunda Mehmet Eğret'te miydi, bundan emin değiliz. Çünkü Cihan Harbi başlamıştı ve Mehmet cephedeydi... Çanakkale'de... Şehit olduğu kayıtlara şöyle işlenmiş: 'Birinci Kolordu, Birinci Tümen, Yetmişinci Alay, Üçüncü Tabur, Dördüncü Bölük Piyade Eri iken, 19 Nisan 1915 günü Seddülbahir Muharebesinde şehit oldu.'

    Babası şehit olduğunda Gülsüm yaşını doldurmamıştı. Annesinin vefatında bir yaşında ya vardı ya yok... Aynı yıl içinde hem yetim hem öksüz kalan çocuğu, teyzeleri Dandır'a götürdü... Baktılar, büyüttüler; bu arada Eğret'le irtibatını koparmadılar. Gülsüm'ü sık sık akrabalarına ziyarete getirdiler... Evliliği de o akrabalarının biriyle oldu; Ayşe Halasının oğlu Sağırların İbramhoca ile evlendi...

    3. Ramazan

    Daldaloğlu Yusuf/Hüseyin'in küçük oğlu Ramazan, 1894 doğumlu... Ramazanda doğduğu için bu isim verilmiş olabilir. Çatalların İsmail kızı Nazike ile evlendi. Bu evlilikte akrabalık yok sanılmasın; Nazike Hanımın anası ve ninesi Veyislerden...

    1914 ve 1916 yıllarında iki oğulları oldu. Fakat Ramazan da Mehmet Abisi gibi Cihan Harbi anaforundan kurtulamadı. Kafkas Cephesinde şehit oldu... Nazik Hanım tam elli yıl dul yaşadı ve 1966'da vefat etti...

    Bacılar

    Ramazan'ın geride bıraktığı iki oğlunun adı Seydi ve Hüseyin idi. Bu oğlanlar tarafına 'Bacılar' denildi. Bu lakaplamanın sebebi Seydi'dir; ama zamanla iki kardeşi de içine almış. Şimdi Seydi ve Hüseyin üzerinden Bacıları inceleyelim...

    Bacı Seydi
    Şehit Ramazan'ın büyük oğlu Seydi, 1914 yılında doğdu. Daldalların diğer kolundan Sağırhüseyin kızı Gülsüm ile evlendi... Yaşlılığında minyon tipli, sempatik bir ihtiyar görünümü vardı. Bu sevimliliği çocukluğunda da böyleymiş, o yüzden 'Bacı' lakabı takılmış kendisine... 

    Bacıdede, kıymeti kendisi vefat ettikten sonra anlaşılan bir şey yapmış; Eğret Ölüm Defteri tutmuş. Her kim vefat ettiyse, günü gününe bu deftere kaydetmiş. Tabi bunu yaparken, merhum/merhumeyi tanımlamak için bazı akrabalık bağlarıyla ayrıntılamış. Sonradan bu işi Kelahmet (Ahmet Bar) ve Erol Kızılyel devam ettirmiş. Daha sonra da bir kaç koldan format değiştirerek bu geleneği sürdürenler olmuş. Yani Bacıdede kendinden sonrakilere ufuk göstermiş oldu. Onun sayesinde şimdi yüz yıllık bir Ölüm Defterimiz var...

    Bacı Seydi'nin bir kız ve dört oğlu oldu. İsimleri Ramazan, Satı, Aziz, Ömer ve Mehmet'tir. Tek kızı Satı 1948 yılında doğmuştu, küçük yaşta vefat etti; oğlanlara geçelim.

    Büyük oğlu Ramazan 1942 yılında doğdu. Sarı diye lakaplandı, tam olarak 'Bacıların Sarı' derlerdi. Delişükrü kızı Rabia ile evlendi. Süleyman, Nazike ve Fatma adlarını verdikleri üç çocukları oldu. Nazike Kumartaş'a, Fatma Denizli'ye gelin gitti. Oğlu Süleyman 1963 yılında dünyaya geldi. 'Bacıların Kel' diye lakaplanan Süleyman, Arapların Koreli kızı Elveda ile evlendi. Bu dönemde Afyon'dan ayrıldı. Muhammet, Tuğba ve Kübra adlarında üç çocuğundan kızları Anıtkaya dışına gelin oldu. Halen Denizli'de yerleşikler... Bacıların Sarı, kanserden kurtulamayarak 1993 yılında vefat etti. Eşi Rabia Hanım ise 15 yıl sonra, 2008'de öldü...

    İkinci oğlu Aziz 1955 yılında doğdu. Çatalların Yarımağa kızı Hatice ile evlendi. Kırtümmet (Hüseyin Omak) ile bacanak oldular. Aziz'in tek oğlu oldu, adını yine Aziz koydular. Afyon'dan evlenen küçük Aziz'in Ali adında bir oğlu var; Anıtkaya'da yaşıyorlar...

    Bacıdedenin diğer oğlu Ömer 1960 doğumlu... İbişlerin Eyüp kızı Zehra ile evlendi. Erken dönemde Afyon'a yerleşti. Merve ve Sefa adlarında bir kızıyla bir oğlu oldu. Kızı Merve, Yörükkerimlerin Ahmet oğlu Ali Demir eşidir. Sefa ise Osmanköy'den evlendi. Bir oğlu bir kızı var. Ömer ve çocukları Afyon'a yerleşikler...

    Bacıların Seydi'nin en küçük oğlu Mehmet 1964 yılında doğdu. Arkadaşları 'Mozu' lakabını uygun görmüşler. Mehmet de Afyon'a yerleşti ve Kayıhanlı Yıldız ile evlendi. Evlat edindikleri Uğur ile hala Afyon'da yaşıyorlar.

    Bacı Seydi, ardında bunca evlat ve Ölüm Defterini bırakarak 1985 yılında vefat etti. Eşi Gülsüm Hanım onun yanına gitmek için yirmi yıldan fazla bekledi, nihayet 2007 yılında göçtü....

    Buruk Hüseyin
    Ramazan'ın 1916 yılında doğan küçük oğluna Hüseyin adını koydular. Bu, ta Veyisoğlu Hüseyin'den Daldala uğrayan, ondan Daldaloğluna geçip 1916'da torununa verilen dürdüncü kuşak Hüseyin ismi oluyor; Daldalların temel adı denilebilir. Baştan beri var mıydı, yoksa sonradan mı ortaya çıktı bilmiyorum; ama Hüseyin'in yürüyüşünde bir tuhaflık vardı. Sanki adımını atarken bedeni kendi ekseninde bükülüyor, buruluyor sanırdın. Bu yüzden 'Buruk Hüseyin' demişler...

    Burukhüseyin, Daldalların diğer kolundan Sağırhüseyin kızı Emine ile evlendi, yani Seydi Abisiyle bacanak oldular... Üç oğlan bir kız çocukları oldu; İsmail, Mehmet, İbrahim, Fadime... (Süleyman adındaki bir oğlu 1954'te, Ümmühan adındaki bir kızı 1961 yılında vefat etti.)... Tek kızı Fadime çocuklarının en küçüğü olup; Gazioğlunun Cemal oğlu Necati eşidir.  Hatırlanacağı üzere Necati'nin Şerif Ninesi de Daldallardandı... Ortanca oğlu, 1948 doğumlu Mehmet, arkadaşlarıyla oyun oynarken 1961'de vefat etti. Okulu yeni bitirmişti...

    Büyük oğlu İsmail 1947 yılında doğdu. Daldalların Hamdi kızı Sultan ile evlendi. Olucaklı Nazmi, Dendenin Siçanali ve Dombeylinin Necati ile bacanak oldular. Erken dönemde Anıtkaya'dan ayrılan İsmail Afyon'a yerleşti. Meryem ve Mehmet adında iki çocuğu oldu. Meryem Emirdağlı bir beyle evlendi. Mehmet de Anıtkaya dışından evlendi ve İsmail adında bir oğlu var. Halen Afyon'da yaşıyorlar.

    Küçük oğlu İbrahim ise 1951 yılında doğdu. Göz rengi sebebiyle 'Çakır' diyorlar, başka çakır gözlülerden ayırmak için tam lakabı 'Bacıların Çakır'... Yine Daldallardan Eşeninömer kızı Neslihan ile evlendi. Tellilerin Veysel Öztürk ile bacanak oldular... Çakırın üç oğlunun büyüğü Hüseyin, Gıvığınömer kızı Kezban ile evlendi; Yumrukların Ali Osman Tüplek ve Gasapların İbrahim Eser ile bacanak oldular. İbrahim, Sultan ve Neslihan adlarında üç çocuğu var... Ortanca Adem, Paşanınömer kızı Ümmühan ile evlendi ve Garaburunların Ahmet Mola ile bacanak oldular. Yunus ve Eşe adlarında bir oğluyla bir kızı var... Küçük oğlu Fatih ise Ablak'tan evlendi, Eymen adında bir oğlu var... Bacıların Çakır ve çocukları Anıtkaya'dan hiç ayrılmadılar...

    Burukhüseyin de Bacı abisinin ardından 1985'te vefat etti. Emine hanımın vefat tarihi daha geç; 2012...

    ***

    Daldal Hüseyin'in ikinci oğlu Yusuf(Hüseyin)den uzanan Daldalların bu bölümünde, Daldaloğlu Ahmet ve Ramazan çocuklarını gördük. Buna göre; Ahmet çocukları Sarasan ve Delişükrü DADAK soyadını aldılar. Ramazan'ın çocukları ise Bacıları oluşturdu; onlar soyisim olarak DEĞER'i benimsediler...



19 Şubat 2023

Bekiraliler, Gödenler

     
    Daldalları işlemeye devam... 

    Veyisoğlu Hüseyin'in beş oğlunun ikisinden torunları günümüze ulaşabiliyor. Hasan, Mehmet ve Veyi'sten bir iz yok. Büyükler Ali ile Hüseyin Daldalların ana gövdesini oluşturuyor. Daha önce Ali'yi inceleyerek Haceller/Dedeleri bulmuştuk. Artık ikinci oğul Hüseyin'e gelebiliriz...

    Hacellerden sonra, Daldallar deyince akla gelen bütün şubeler Hüseyin'in çocuklarıdır. Bu yüzden 'Daldal Hüseyin' diye nitelenen kişi Veyisoğlu Hüseyin değil; Onun ikinci oğlu olan bu Hüseyin olduğu düşünülüyor. 1830 Kayıtlarında 'Daldal' ibaresine rastlanmaması, onun ilk defa 19. yüzyıl sonlarında kullanılması da bunu destekliyor. (1865 Tarihli bir belgede ilk kez 'Dal Hüseyin'; 1892 yılında da 'Daldal' ifadesine rastlandı.) Asıl Daldalların bu İkinci Hüseyin dönemiyle başlıyor olması, haliyle bu incelemenin geniş tutulacağını gösteriyor; belki bir kaç bölüme ayrılabilir.

    Veyisoğlu Hüseyin'in ikinci oğlu Hüseyin, 1813 yılında doğmuş. Babasıyla aynı adı taşıması, annesinin baba adı böyle olduğu için olabilir. Gerçi annesinin kimliğini bilmiyoruz... 1831 Yılında deftere '18 yaşında, bıyığı yeni terlemiş uzun boylu' bir delikanlı olarak kaydedilmiş. 1834 Yılında da redif askeri yazıldığına dair not düşülmüş. Uzun süren bu askerlik döneminde insanlar genellikle evlenmiş bulunuyorlardı. Veyisoğlu Hüseyin de büyük ihtimal bu dönemde evliydi.

    Çocuklarının 20. yüzyıl kayıtlarından çıkarabildiğimize göre, Hüseyin'in Zeliha ve Rabia adlarında iki hanımı vardı. Beş çocuğunun en büyüğü Zeliha Hanımdan; diğerleri Rabia Hanımdandır...  Çocuklarının yaş durumuna göre isimleri şöyle: Bekir, Yusuf, Neslihan, Ömer, İbrahim... 1859 yılında doğan Neslihan, Apdıramanların Hüseyin'e vardı; Güdükmehmetin anası olacaktır... Oğlanlardan devam edeceğiz...

    BEKİR

    Daldal Hüseyin'in en büyük oğlu Bekir, 1854 yılında doğdu. Hüseyin kızı Fatma ile evlendi, küçük kardeşi Yusuf ile bacanak oldular. Bununla beraber Fatma Hanımın kimlerden olduğuna dair bir bilgi yok...



    Dört oğluyla bir kızları oldu, yaşlarına göre bunların adları; Ali, Süleyman, Hüseyin, Ayşe ve Hasan'dır... Tek kızları Ayşe, 1886 yılında doğdu. Afyon'a gelin gitti; ama vardığı kişi aslen Eğretli olan Hakkıların Hakkı'dır... Bir süre sonra seferberlik ilan edildiğinde askere gitmeden önce eşi ve çocuklarını Eğret'e bırakan Hakkı, bir daha dönmedi... Ayşe Hanım, Hakkıların Kadir Yırgal ile Patır Ahmet Yırgal'ın anasıdır... 

    Ayşe'nin abisi, 1883 doğumlu Hüseyin, Daldal Dedesinin adını almış. Sıntırlardan Ramazan kızı Hatice ile evlendi. Hüseyin de seferberlikte askerdi. Hangi cephede olduğu bilinmiyor; ama şehit oldu. Bundan sonra eşi Hatice Hanım, Arapların Halil'e varacak ve orada Devecinin anası olacaktır... Beş kardeşin en küçüğü Hasan, harbe katıldığında evli değildi. Çanakkale'de, Birinci Kolordu, Otuzdokuzuncu Alay, Birinci Tabur, Dördüncü Bölük Eri iken; 9 Haziran 1915 günü, Akbaş Hastanesinde şehit oldu... Daldalların Bekir'in geriye kalan iki oğluna bakalım...

    Bekiraliler

    Büyük oğlu Ali 1878 yılında doğdu. Belki Bekir'in oğlu Ali anlamında 'Bekir Ali' diyorlardı. Zamanla 'Bekiraliler' kendi çocuklarının sülale adı oldu... Bekir kızı Gülsüm ile evlendi. Gülsüm Hanım, Şemşilerin atası olan Bekir kızıdır... Daldalın büyük torunu Ali, Gülsüm Hanım ile evlenince, Veyislerin Hasan ile bacanak oldular. Bu Hasan, Ösüzömerin dedesi, Delibanın emmisidir...

    Gülsüm Hanım ile Ali'nin; 1902'de Şerife, 1908'de Abdülkadir olmak üzere bir kızlarıyla bir oğulları oldu. Bir müddet sonra Bekir'in Ali, ikinci defa olarak Türkmenlerin Hasan kızı Fadime ile evlendi. Böylece Dedelerin Deliveyis oğlu Hüseyin ile bacanak oldular. Bu arada oğlu Abdülkadir vefat etti. Onun anası Gülsüm Hanım da vefat etti; ama bunun tam olarak zamanı bilinmiyor. Fadime Hanımdan da bir oğlu dünyaya gelmişti, onun adını yine Abdülkadir koydular... Fakat bu arada Fatma Hanımdan Dudu ve Fadime adlarında iki kızı daha olmuştu... Bekirali, 1937 Yılında vefat edecektir. Karısı Fatma hanım ise Takgasların Çakırhasanı içgüveyisi olarak almıştı, 1957'de vefat etti...

    Büyük kızı Şerife, önce Tekirdağlı Daşçıların Mehmet'e vardı. Eşi vefat ettikten sonra o sırada ilk eşinden dul kalan Keçininaliye vardı, orada 1950'de çocuksuz olarak vefat etti... Ortanca Dudu, Patlakların Davılcının ilk eşidir; bir oğlu bir kızı olduktan sonra 1945'te  vefat etti. Harilli (Ahmet Patlar)ın anasıdır... Küçük Fadime 1923'te doğmuştu. Garaguzuların Mehmet'in ilk eşi oldu, O da çocuksuz olarak 1949'da vefat etti...

    Buydeyci Gadir
    Oğluna gelince... 1929 Yılında doğdu. Her ne kadar resmiyette abisinin adı Abdülkadir olsa da hep kısaltılarak Kadir dendi. Bükürlerin Mustafa kızı Feride ile evlendi. Bir dönem zahirecilik yaptığı için 'Buydeycigadir' diye tanındı. Eşi Feride Hanım 1986 yılında, Buydeycigadir ise 1999'da vefat ettiler... Oğlanlara bakalım...

    Dört oğulları oldu; Yaş sırasına göre isimleri; Hasan, Mustafa, Selahattin ve Alaettin'dir... Hasan, hem şehit emmisinin hem de ana-dedesinin adı; Mustafa, Feride Hanımın baba adı; Selahattin'in resmiyetteki adı Ali, yani Bekir'in oğlu Ali; Alaettin ise hep Ali olarak çağrılmıştır... Ayrıca Ali adında vefat etmiş bir oğulları daha olduğu söyleniyor...

    Büyük oğlu Hasan 1954 yılında doğdu. Hakkıların Hakkı kızı Zehra ile evlendi. Hasan'ın Ali dedesi ile Zehra'nın büyük Ayşe ninesi kardeşler... Ayrıca Paşanın Ömer ile de bacanak oldular... Evlendikten sonra Afyon'a yerleşen Hasan, mesleği sebebiyle 'Boyacı Hasan' diye bilinirdi. İsmihan, Gülşen, Fatma ve Emre adlarında dört çocuğu var. Bunlardan İsmihan, Patırların Bekir oğlu Süleyman Yırgal eşidir. Gülşen ile Fatma ise Anıtkaya dışından beylerle evlendiler... Hasan ve ailesi halen Afyon'da yaşıyor.

    Palavur
    İkinci oğlu Mustafa 1960 yılında doğdu. Palavra sözcüğünden bozma 'Palavur' ile lakaplamışlar, hala bu lakapla bilinmektedir. Manavların Ahmet kızı Fadime ile evlendi. Bacanakları; Patlakların Osman Patlar, Bekçialinin Musa Boy ve İsmailköylü İsmail'dir... Murat ve Fadime adlarını verdikleri bir kızı ve bir oğlu var. Fadime İsmailköy'e, teyzesinin oğluna gelin gitti. Murat ise Kalecik'ten evlendi, Afyon'da oturuyor. Palavur eşiyle halen Anıtkaya'da yaşıyor, Buydeycigadirin Anıtkaya'da kalan tek oğlu...

    Üçüncü oğlu Selahattin 1962 doğumlu... Futbol tutkusu sebebiyle 'Gökmen' lakabı takıldı. Bir süre Hasan Abisiyle Afyon Sanayisinde çalıştıktan sonra İzmir'e yerleşti ve bu dönemde evlendi. Eşi, Daldallardan Kipilin Köremin kızı Meryem'dir. Böylece Çulluların Muhittin Azbay,  Körhalilin Mehmet Kirkit, Hamdihocanın Ahmet Dadak ile bacanak oldular. Kadir ve Uğur olmak üzere iki oğlu var. Kadir, Cavaların Şahin kızı Muradiye ile evlendi, iki kızı var... Gökmen ve çocukları İzmir'de yaşıyor...

    Buydeycigadirin en küçük oğlu Alaettin 1968 yılında doğdu. Garaömerlerin Osman kızı Serpil ile evlendi. Feride Ahmet ve Ümmühan adlarında üç çocuğu var. Feride Anıtkaya dışından bir bey ile evlendi. Ahmet ise Osmanköy'den evlendi, işi gereği Afyon dışında yaşıyor... Alaettin halen Afyon'a yerleşik...

    Gödenler

    Daldalların Bekir'in ikinci oğlu Süleyman 1880 yılında doğdu. Sağırların Hasan kızı Şerife ile evlendi. Şerife Hanım; İbrahimhoca, Aliosmanhoca ve Sağıroğlumehmetin dedeleri olan Salih ile kardeştir. Ayrıca Şerife Hanımın diğer iki kız kardeşi sebebiyle Süleyman; Sakızcı Hüseyin (Takguşun babası) ve Daldalların Ahmet (Sarıhasanın babası) ile bacanak oldu...

    Daha küçüklüğündeyken Şerife'ye 'Göden' lakabı takılmış. Eğret'te; kocabaşlıktan çıkıp minik kurbağa haline gelmiş yavru kurbağayı bu kelime ile anlatırlarmış. Belki çocukluğunda zıp zıp hareketli halinden dolayı takılan bu lakap öylece yerleşmiş. Yaşlılığında bile 'Göden Nine' derlermiş. Sonradan torunlarının sülale adı oluyor... Bu dönemde Süleyman'a da babasına izafeten 'Bekiroğlu' diyorlar; ama bu tutmamış, gitgide tek oğullarında iki lakap birleşip 'Gödenlerin Bekiroğlu' haline geliyor... Göden Nine Şerife Hanım 1947'de vefat etti...

    Göden Nine ile Bekiroğlu Süleyman'ın üç kız ve bir oğulları oldu. İsimleri Hayriye, Neslihan, Mehmet ve Nazike'dir... Kızların büyüğü Hayriye, Urganlının abisi Küçükmehmet eşi oldu. İleride Patlakların Çetenin kaynanası olacaktır... Ortanca kızı Neslihan, Çatalların Topçu eşi; küçük kızı Nazike de Naymelerin İbrahim eşi oldu....

    Bekiroğlu Mehmet Dayı
    Tek oğlu Mehmet 1908 yılında doğdu. Bekiroğlu diye bilinirdi, yalnız yakın çevresi ve mahallesi kendisinden hep 'Dayı' diye söz ederdi. Belki Veyisler/Daldallardan oluşan çevresi akrabalık düşüncesiyle öyle diyordu; ama 'Dayı' ikinci bir lakap olarak üzerinde kalmış...

    Bekiroğlu Dayı, Turabilerin kızı Ayşe ile evlendi ve böylece Gavalcıların Hüseyin ile bacanak oldular... Bir çocukları oldu, fakat yaşamadı. Çocuğun annesi Ayşe Hanım da 1930'da vefat edince Bekiroğlu genç yaşta dul kalmış oldu. O sırada Osmanköy'de imam olan Sağırların Ali Osman Hoca, orada dul kalmış bir kadın olan Gülsüm Hanım ile Mehmet Dayının evlenmesine önayak oldu. Ne de olsa Aliosmanhocanın dedesiyle, Dayının anası kardeşti... 

    Gülsüm Hanımın yanında tay gelen Naime'yi, Çatalların Potuk ile everdiler. Bu arada 1938 yılında kendi kızları doğdu; adını Emine koydular. Emine Hanım yetişince, Hakkıların Kadir oğlu Hakkı Yırgal eşi olacaktır. Hakkı'nın Ayşe Ninesi ile, Emine'nin Süleyman Dedesi kardeş...

    Bakkal Süleyman
    Dayının 1941 yılında bir oğlu doğunca, Bekiroğlu Süleyman'ın adını koydular. Uzun yıllar bakkalcılık yaptığı için, Anıtkaya'da 'Bakkal Süleyman' diye zihinlere kazınmış. Hala herkes kendisinden bu şekilde bahsediyor.

    Evlilik ve çocuklarına geçmeden önce Bakkal Süleymanın ana babası defterini kapatalım. Annesi Gülsüm Hanım 1971 yılında vefat etti. Dayı lakaplı babası ise ondan uzun yıllar sonra, 1989 yılında öldü...

    Bakkal Süleyman, Sarasanın kızı Raike ile evlendi. Burada çift taraflı bir akrabalık söz konusu; evvela her iki taraf da Daldal Hüseyin'in torunları, ikinci olarak Raike ve Süleyman'ın nineleri de kardeş, ve son olarak Raike Hanımın anası Veyislerden... Ayrıca Raike Hanım ile evlenince, Devrimbeşlerin Halil İbrahim Aydın ile Bakkalsüleyman bacanak oldular... 

    Bakkal Süleyman'ın iki oğlu ve bir kızı oldu; 1964'te Osman, 1968'de Mehmet ve 1973'te Gülsüm doğdu. Gülsüm, Naymelerin İsmail oğlu İlhan Kırbaç eşidir; nine-dede kardeş... 

    Büyük oğlu Osman, Naymelerin İsmail kızı Naime ile evlenmişti; yani kardeşi Gülsüm, İlhan'a vardığında 'değişik usulü' ile evlenmiş oldular... Osman'ın dört çocuğunun isimleri Ramazan, Canan, Fulya ve Gökçe'dir... Ramazan, Sarasanınahmet oğlu Yaşar'ın büyük kızı Yasemin ile evlendi. Ramazan ile Yasemin'de nine-dede kardeşliği var;  Afyon'da oturuyorlar...

    Küçük oğlu Mehmet, Kantinlerin Haciban kızı Aynur ile evlendi. Bacanakları; Şemşilerin Mehmet Şık, Guycuların Adem Mola ve Tırılların Mehmet Tırık... Mehmet'in bir oğluyla iki kızının adları Süleyman, Azra ve Zümra... Afyon'da yerleşikler...

    2018 Yılında Raike Hanımın vefatından sonra Bakkal Süleyman, kah Anıtkaya'da kah Afyon'da çocuklarının yanında oturuyor... Bakkalı kapatalı çok oldu...

    ***

    Daldalın büyük oğlu Bekir'den gelen iki kol; Bekiraliler ve Gödenler, 1934 Soyadı uygulamasında Daldalların üç ana soy isminden biri olan DADAK'ı almışlar.



17 Şubat 2023

Danalar

 
    Eğret nüfusunu gösteren 1831 yılının kayıt defterinde, 'orta boylu kırçıl sakallı, köyün buzağı çobanı İsmail' ifadesiyle tanımlanmış bir bölüm var. Seksen hanelik Eğret köyünün sekseninci hanesi olarak yazılan İsmail'in 1785 yılında doğduğu anlaşılıyor. En son hane olarak kaydedilmesi, o sırada Eğret'e yeni geldiğini gösterir; zira imam ve yerli halk yazıldıktan sonra, yeni gelen yerleşimcilerin deftere işlendiği anlaşılıyor. Bu durum, İsmail ve ailesinin başka bir yerden Eğret'e geldiğini düşünmemiz için yeterli bir sebep teşkil eder. Nereden geldiğini dair bir ipucu yok...

    1840 yılına kadar güncel tutulan defterden anlaşıldığına göre, buzağı çobanı İsmail'in iki oğlu var; 11 yaşında Osman ve 7 yaşında Hasan... Kız çocukları deftere işlenmediği için onlar hakkında bilgi bulunmuyor; ama İsmail'in kalabalık bir ailesi olmalıdır. Çünkü öteden beri Eğret'te  köyün buzağısını gütmek meşakkatli bir iştir, çok fazla adam ister; bu yüzden kalabalık aileler bu işe talip olur. İnek ve düvelerden oluşan 'sığır' haricindeki bu yeni 'bızağı' sürüsünün içinde; buzağı, dana, at, eşek gibi değişik hayvanlar bulunur ve onları zaptetmek  zordur. Yani bu, iki oğlanla yapılacak iş değil... Nitekim 1840 yılında bir oğlu daha oluyor. Başkaları da olduysa, yahut defter tutulmadan önce ölmüşse haberimiz yok... 

    Sülalenin 'Danalar' lakabı buradan geldiği düşünülüyor. Esasında güdülen bızağı sürüsünün içinde buzağı bulunmaz, onlar ayaklanana kadar damda durur. Bızağının çoğunluğunu ise danalar oluşturur. Bızağı çobanına bir yakıştırma yapılacaksa bu yüzden en uygunu danadır. Ayrıca dana yakıştırması yapılmasında, bu hayvanın inatçı yapısının katkısı da olabilir...

    Danalar sülalesini, bilebildiğimiz üç kardeş; Osman, Hasan ve İbrahim üzerinden inceleyeceğiz. 

    OSMAN

    İsmail'in büyük oğlu Osman 1820 yılında doğdu. Hüseyin adında bir oğlu olduğunu biliyoruz. Fatma Hanım ile evlenen o Hüseyin'den Danaların bir kolu günümüze ulaşacak. Önce eşi Fatma Hanımdan bahsedelim biraz... Deliosmanoğlu Ali kızıdır. Daha anlaşılır bir ifade ile Fatma Hanım, Cingenalilerden... Üç kız kardeşten diğer ikisi Yeşilömerin anası Şerife ve Dikhasanın ninesi Emeti'dir... Kısaca, Fatma Hanımla evlendiği için, Danaoğlu Osman; Emiralilerin Ali ve Omarcıkların Ömer ile bacanak oldular...



    Fadime Hanım ile Danaoğlu Osman'ın iki oğlu ve bir kızı oldu. 1880 yılında doğan Fadime, Tekelilerin İbrahim'e vardı; Bekçirofi, Palaİbram, ve İbilinin nineleridir, Tekelilerle kurulan bu bağ devam ettirilecektir... 

    1889 Yılında doğan küçük oğluna, dedesinin adı olan Osman ismini vermiş. Osman'ın evlilik kaydı bulunmuyor; Ondan bugüne kalan herhangi bir bilgi de yok. Yaşı itibariyle Cihan harbi şehitlerine katıldığı tahmin edilebilir...

    Gelelim Hüseyin'in büyük oğlu Mehmet'e... 1876 Yılında doğdu. Ali kızı Dudu ile evlendi. Dudu Hanımın kimliği ve kimlerden olduğu anlaşılmıyor; ancak Musaoğlu Ahmet ile bacanak oldular. Bu Ahmet, Guycuların dedesidir ve aslen Gademlerdendir...  Dudu Hanımın anası Kamer/Kamerşah'ı takip ettiğimizde ise Afyon kökenli Garamehmetlere çıkılıyor. Afyon'dan gelip Eğret'e yerleşen dört kardeşten biri olan Garamehmetoğlu İbiş'in Eyüp adındaki oğlundan üç kız torunu tespit edilebilmiş; bunlardan biri İbiş Tür'ün anası Kezban, biri Şavalgadirin analığı Sarısatı ve üçüncüsü de Kamer Hanımdır...

    Dananın Mehmet ile Dudu Hanımın üçü kız dördü oğlan, yedi çocukları oldu. Yaş sırasına göre isimleri; Ümmühan, Hüseyin, Satı, Resil, Ali Osman, İbiş ve Feride'dir... Bu yedi çocuktan sonra Danamehmet 1945 yılında, eşi Dudu Hanım ise 1951'de vefat ediyorlar... 

    Kızların durumuna bakacak olursak; 1904 yılında doğan büyük kızı Ümmühan'ın akıbeti hakkında malumat bulamadım. Ortanca kızı 1910 doğumlu Satı ise teyzesinin oğlu Hacıguycu (İbrahim Mola) eşi oldu, 1951'de vefat etti... En küçük kızı Feride ise gelin olmadan 1946'da vefat etmiş... İki oğlandan da 1913 doğumlu Resil onsekiz, 1924 doğumlu İbiş de sekiz yaşındayken arka arkaya vefat ettiler. Elde kaldı iki oğlan...

    Dananın Hüseyin

    Büyük oğlu Hüseyin 1917'de doğdu. Önce Veyisoğlu Ahmet kızı Abide ile evlendi. Arapların Patırmahmut, Apdıramanlar/Garmenlerin Esat ve Kirpitçinin Sabri ile bacanak oldular. Fadime adında bir kızları doğduktan sonra 1943'te eşi vefat etti. Sonra Ayanoğlu/Patlakların Ahmet kızı Esma ile evlendi. Osmanköylünün Süleyman ve Dolaksızların Dolakmehmet ile bacanak oldular... 

    Esma Hanımdan da biri kız olmak üzere beş çocuğu daha oldu: Mehmet, Abide, Kadir, Yaşar ve Abdullah... Sonra 1975 yılında kendisi, 1985'te ise Esma Hanım vefat ettiler...

    Çocuklarına bakalım; 1959 doğumlu Yaşar çok yaşamadı, beş yaşındayken vefat etti. Abisi 1955 doğumlu Kadir yürüyemeyecek kadar engelliydi, 1983'te öldü. Büyük kızı Fadime, Tekelilerin Şükrü Taşkın eşi oldu. Hatırlanacağı üzere Fadime'nin büyük halası, Şükrü'nün ninesidir... Küçük kızı Abide ise Hamsincinin torunu Kelmısdık eşi oldu. Kelmısdığın Zele ninesi, Patlaklar kanalıyla Abide'nin büyük halası olur...

    Dananın Hüseyin'in hayatta kalan iki oğluna gelince... 1950 Doğumlu büyük oğlu Mehmet, İdirizlerin Hamsincinin Delimehmet kızı Meryem ile evlendi, yani Kelmısdık ile değişik usulü evlenmiş oldular. Böylece Gocakazım, Deligızın Arif, Güdükahmetin Emin ve Timitirinin Mehmet ile bacanak oldular... Dananın Mehmet'in Satı, Emine ve Mübeccel adını verdiği üç kızı oldu. Mübeccel, Gocagulakların Yahya oğlu Ahmet Kalkan eşidir. Satı Ablak'a, Emine de İsmailköy'e gelin gittiler...  Dananın Mehmet halen Anıtkaya'da yaşıyor...

    Küçük oğlu 1964 yılında doğdu, adını Abdullah koydular. Gobakların Gariban kızı Fatma ile evlendi, Cavaların Mehmet ve Sağıroğlunun Mehmet ile bacanak oldular. İzmir'e yerleşti, iki kızı oldu, sonra Abdullah 2012 yılında vefat etti. Çocukları İzmir'de yerleşik...

    Şap Göbek

    Dananın Mehmet'in küçük oğlunun adı Ali Osman... 'Şapgöbek' diye lakaplandı... Omarcıklardan Mehmet kızı Fadik ile evlendi. Fadik Hanım, Dikhasanın ablasıdır. Hatırlanacağı üzere Fadik Hanımın Emeti ninesi ile, Şapgöbeğin Fadime ninesi kardeş idi... Ayrıca Fadik Hanım ile evlenince Şoförhalibram ve Tıraka ile bacanak oldular... 

    Erken dönemde İzmir'e yerleşen Şapgöbek ile Fadik Hanımın ikisi kız üçü oğlan, beş çocukları oldu. Yaşlarına göre isimleri ; Mürüvvet, Ziya, Mehmet, Satı ve Adnan'dır... İzmir'de 1984 yılında Şapgöbek vefat etti... 

    İki kızından büyük olan Mürüvvet/Muzaffere, Küpelilerin Bekçiali eşi olacaktır. Berberoğlu/Küpeliler/Osmanköylüler ile daha önceden bir bağ kurulduğu, birazdan anlaşılacak... Küçük kızları Satı ise İzmir'de Anıtkaya dışından bir beyle evlendi...

    Büyük oğulları Ziya 1951 yılında doğdu. Önce Konyalı bir hanımla evlendi, bir kız iki erkek çocuğu olduktan sonra ayrıldılar. İkinci Hanımı Aydınlı, ondan da bir kızı var. Çocukları İzmir'de yerleşikler, Ziya 2011'de vefat etti...

    1953 Yılında doğan ortanca oğlu Mehmet, Körahmetin İbrahim Çotak kızı Neslihan ile evlendi. Eşinin adını aldığı Körahmetin anası Neslihan, aslında Danaların Hasan kızıdır... Daha da ötesi, Körahmetin dedesi Danaoğlu Mehmet, ninesi ise büyük Gadem Ali kızı Ümmü/Ümmühan'dır... Dedesi öldükten sonra Berberoğlu Mehmet Ali'ye varan Ümmü Hanım orada da Osmanköylü Süleyman'ın ninesi olacaktır... Yani Mehmet ile Neslihan arasında kavi bir akrabalık var... İkisi kız ikisi oğlan, dört çocukları oldu. Kızları Fatma ve Esma, Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Büyük oğlu Osman, Denizlili Kadriye Hanımla evlendi; Neslihan ve Gülce adlarında iki kızı var... Küçük oğlu Hüseyin ise Malatyalı Mihriban Hanımla evlendi; Aden adında bir kız çocukları var... Mehmet, İzmir'de yerleşik olsa da fırsat buldukça Anıtkaya'ya geliyor...

    Şapgöbeğin küçük oğlunun adı Adnan; bazıları Menderes diye çağırdığına göre 1960 döneminde doğduğu anlaşılıyor. Hanımının memleketi Gölcük'te yaşıyor; Harun adında bir oğlu var...

    HASAN 

    Ortanca Hasan, 1825 doğumlu gibi görünüyor. Behiye adlı bir hanımla evlenmiş. Tespit edebildiğimiz bir kızı var, adı Neslihan... Bu Neslihan, ileride Osmanköy'den gelen ve kendilerine Küpeliler denilecek ailenin oğlu İbrahim'e varacak ve Körahmet Çotak ile Banguş Osman eşi Emine'nin anası olacaktır. (Hatta Neslihan Hanım ile evlendiği için Mehmet oğlu İbrahim'e, sonraları Danaoğlu İbrahim denilecektir.)... Hasan'ın Neslihan'dan başka çocuğu vardıysa da bilinmiyor. Biz yönümüzü küçük kardeşleri İbrahim'e çevirelim...

    İBRAHİM

    Bızağı Çobanı İsmail'in en küçük oğlu İbrahim 1840-45 arasında dünyaya geldi. Herhangi bir yerde kaydı bulunmadığı için net tarih verilemiyor; ancak çocuklarının yaşlarını gözönüne alarak bu tahmini yapmakta bir beis yok... Kiminle evlendiği, varsa diğer çocukları da bilinmiyor; sadece babasının adını verdiği oğlu İsmail'den haberimiz var. Onun izini sürerek günümüze ulaşacağız.


    İsmail'in ne zaman doğduğu bilinmiyor. Kızı Ayşe'nin doğduğu yıl 1870 olduğuna göre, babasınınki de tahmin edilebilir... Kızına gelmeden önce eşinden bahsedelim. Aliye Hanımın kimlerden olduğunu bilemiyoruz, çünkü 1904 kayıtları düzenlendiği sırada hayatta değildi. (Çocukların ana adlarındaki Alime/Halime/Aliye biçimindeki farklılık yazım veya okuma hatasından kaynaklanabilir. Danaoğlu İsmail'in bu isimlerde üç farklı hanımla evlendiği de ihtimal dahilinde olabilir... Aliye Hanımın ismi, bildiğim kadarıyla, sadece Bekçirofinin eşi Aliye Taşkın'da yaşıyor.)

    1870 Yılında Ayşe, 1876'da Şerife ve 1885 yılında İbrahim doğdu. Başka çocukları vardıysa da bilemiyoruz. Ayşe, Dumanoğlu Halil'e vardı. Bu Dumanoğlu da kim, denilecek olursa; Gadıngızların Ahmetçavuş ile Tekelilerin Nuri eşi Gambırşerifin dayıları olur... Dumanoğlu ile Ayşe Hanımın bir kızları oldu, adı Emine... Konyalı Hacıahmetoğlu Mehmet'e verdiler Emine'yi... Anası Danalardan olduğu için, Emine'nin kocasına da zamanla 'Dananın Çolak' diyecekler...

    Şerife'yi ise Sarıoğlu Mehmet'e verdiler. Mehmet, Osman, Zekeriya adlarında üç kardeşten oluşan bu Sarılar sülalesi günümüze ulaşmadığı için onları tanımlamak zor. Turabilerin Capbağın dayıları olan bu üç kardeş 20. yüzyıl ilk çeyreğinde vefat ettiler. 'Danagızı' diye bilinen Şerife, önce bunların büyüğü Mehmet'e vardı. Halime adında bir kızı dünyaya geldikten sonra kocası vefat etti. Bir kızıyla tek başına kalınca, kocasının kardeşi Osman'a verdiler. Osman da Cihan Harbinde kaldı. Yetişkin kızı Halime'yi Hatiboğlu/Çakırların Mehmet Ali'ye verdi. Orada Halimeninmehmetin anası olacaktır... Danagızı  bundan sonra Veyislerin Hasan'a vardı. Ösüzömerin (Ömer Acar)ın dedesi olan bu Hasan Dadak 1940'ta, karısı Danagızı Şerife Dadak ise 1947 yılında vefat etti... 

    Şimdi İbrahim'e gelelim... 1885 yılında doğdu. İbrahim kızı Kezban ile evlendi. Kezban Hanım Cavalardandır... Cavaların İbrahim  onların damadı olduğu için; Kezban, anası tarafından Apdıramanların Molla Mustafa'ya bağlanır...

    Dört oğulları oldu; İsmail, Mehmet, Hüseyin ve Musa... Doğum tarihleri; İsmail 1904, Mehmet 1914, Hüseyin ile Musa ise 1916 görünüyor. Küçükler ikiz olmalı, lakin onlardan geriye bir şey kalmamış. Bu durum, Hüseyin ile Musa'nın küçükken öldüklerini gösterir. Bir de babalarını göremediklerini... Çünkü babaları Danaların İbrahim, Çanakkale Muharebelerinde şehit oldu. Buna dair kayıt şu şekilde tutulmuş: 'Karahisar/Eğret 1885 doğumlu Danaoğullarından İbrahim; İkinci Kolordu, Onyedinci Alay, Birinci Tabur, İkinci Bölük Piyade Eri iken; 2 Eylül 1915 günü Anafartalar Muharebesinde şehit oldu.'... Dediklerine göre, muharebe esnasında bir siperi tahkim etmek yahut binanın çatısını tamir etmek gerekmiş. Bu hizmeti görürken bir şarapnel gelip bunu buluyor... Eşi Kezban Hanım ise kocasından yaklaşık on yıl sonra, 1926'da vefat etti...

    Dananın İsmail

    İbrahim'in büyük oğlu İsmail, babası şehit olduğunda, 11-12 yaşlarında nispeten aklı başında bir çocuktu. Bir müddet sonra Hacemirlahlardan Gazcı Abdullah kızı Ayşe ile evlendi. Ayşe Hanım, Hacı Emrullah Onay'ın kardeşidir... Gazcının anası Apdıramanların Molla Mustafa kızı; İsmail'in ninesi (anneannesi) de öyle... Demek ki Kezban Hanım oğluna, kendi teyzesinin torununu aldı... 

    Dananın İsmail; İbrahim, Abdullah ve Kazım adında üç oğlu olduktan sonra 1937'de vefat etti. Eşi Gazcıgızı Ayşe, bundan sonra Kekliklerden Kelırmızana varacaktır, orada 1976'da vefat etti... Biz oğullarından devam edelim... 1927 Doğumlu ortanca oğluna Gazcı dedesinin adı olan Abdullah ismini vermişlerdi; Abdullah 1942'de onbeş yaşında öldü...

    Keliban
    Dananın İsmail'in büyük oğlu İbrahim 1924'te doğdu. 'Keliban' diye tanındı, zamanla bu lakap onun ailesine genellendi, neredeyse Danalar unutuldu...  Körüslerin Mehmet kızı Hatice ile evlendi; Paşagızıların Egehasan ve Altındişin Hasan ile bacanak oldular...

    Kelibanın üç kız iki oğlan, beş çocuğu oldu; Zühre, Fatma, Üzeyir, Ayşe ve Abdullah... Aslında 1951 yılında doğan ilk oğluna babasının adı olan İsmail ismini vermişti; fakat bu çocuk tazeyken öldü... Büyük kızı Zühre, Bilallerin İbrahim Kaynar; ortanca Fatma, Mehmet Emmisinin oğlu Adem Dalmışlı; küçük kızı Ayşe de Kelbekirin Ahmet Atay eşi oldular...

    Büyük oğlu Üzeyir 1953 yılında doğdu. Conahmetin kızı Azime ile evlendi, Bıgalının Ahmet Kocausta ile bacanak oldular... 'Moruk' lakabı takıldıktan sonra hep onunla anıldı. Grişimci yapısıyla çok işlere girişti; bakkalcılık zaten evvelden vardı, evlerinin dibine yol kenarına bir kahve açtı. Sonra Belediye Kahvesini Sarıaliden devraldıktan sonra uzun yıllar işletti. Bu arada bazı sezonlarda vişne alımı yaptı. Bir dönem Zafer Mahallesi Muhtarı idi... Bu süreçte Moruğun iki oğluyla iki kızı oldu; adları İbrahim, Şerife, Elveda ve İsmail...  Büyük kızı Şerife, Gözelibanın Mürsel Tok; küçük kızı Elveda, Deliahmetin Emin'in Nevzat Aykaç eşidir... Büyük oğlu İbrahim zaten çok yaşamadı, 3-4 aylıkken öldü. İsmail ise dört çocuğunun en küçüğüydü, 1982 yılında doğdu. Bir kazada vefat ettiğinde onbeşini aşmıştı... Bu olaydan sonra Moruk, Anıtkaya'da fazla durmadı; Afyon'a taşındı, halen orada yaşıyor...

    Kelibanın küçük oğlu Abdullah 1961 doğumlu. Omarcıkların Berberhüseyin kızı Selver ile evlendi; Körahmetin Zeynel Çotak, Göcen Ahmet Gülen, Canavarcının Aziz Sargın ile bacanak oldular... Abdullah'a 'Misgin' lakabı takıldıktan sonra adı unutuldu. Bütün işlerinde abisi Moruğun yanındaydı. Ondan devraldığı Belediye Kahvesini hala çocukları işletiyorlar... Misginin Hatice, Alparslan ve İbrahim adlarında bir kızıyla iki oğlu oldu. Hatice Anıtkaya dışından bir beyle evlendi... Alparslan, Gobakların Köreminin Ahmet kızı Gülay ile evlendi; iki kızı var, Anıtkaya Sanayisinde pideci... Küçük oğlu İbrahim, Afyonlu Kübra ile evlendi. Bir oğlu var ve Belediye Kahvesini çalıştırmaya devam ediyor...

    Çocuklarının hikayesini verdiğimiz Keliban, atılımcı ve mücadeleci bir kişiliğe sahipti. Daha Eğret Nahiye merkezi taşınacağı vakit bunun olmaması için uğraş vermeye başlamış; lakin bazı köy büyükleri tarafından ciddiye alınmamış. İlçe olunması için mücadelesi dillere destan... Tomar tomar dilekçeler, istidalar, tutanaklar, başvurular... Hiç boş durmamış; PTT, Tekel, Esnaf Kefalet... mümkün olabilecek her şubeyi Anıtkaya'ya getirmeye çalışmış. Belediye kurulması için de çok çalışmış. Karar çıktığında, aday olmak için PTT'deki görevinden istifa etmiş. Tabi kazanamıyor, o ayrı... Lakin bütün bu mücadeleler parayla olur, Kelibanda da o yok... Durmadan tarla satarmış, garibim. En sonunda oğlanlar resti çekmiş de son tarlayı sattırmamışlar... Keliban, 28 Ağustos şenliğinin de sembol isimlerinden biriymiş. Bir dönem kasaba halkı adına konuşmaları hep O yaparmış...

    Karısı Hatice Hanım 1982 yılında vefat etti. Ondan sonra Keliban otuz yıl daha yaşadı ve 2012 yılında vefat etti...

     Dalmış
    Dananın İsmail'in küçük oğlunun adı Kazım, 1933'te doğdu. Sülalenin soyadı kendisine lakap olmuş, 'Dalmış' denince sadece O akla gelirdi. Tellilerin Mustafa kızı Fatma ile evlendi. Halil İbrahim, İsmail, Aysel ve Aysun adlarında iki oğluyla iki kızı oldu. 1960'lı yıllarda Afyon'a taşındı. 

    Kızları Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Büyük oğlu Halil İbrahim 1954 yılında doğdu. Göçmensüleyman kızı Hatice ile evlendi. Metin adını verdiği bir oğlu olduktan sonra ayrıldılar. İkinci olarak Muğlalı Meral Hanımla evlendi; Ondan da Uğur Emre ve Ebru adında bir kızıyla bir oğlu oldu... Büyük oğlu Metin, Hacariflerin Ramazan kızı Kerime ile evlendi; Derda ve Evra adlı çocuklarıyla İzmir'de yaşıyorlar... Halil İbrahim, diğer çocuklarıyla Afyon'da yerleşik...

    Dalmışın küçük oğlu İsmail 1958 yılında doğdu. Matematik Öğretmenidir... Aydınlı Ayşe Hanım ile evlendi. Kazım Volkan ve Fatmagül adlarında iki çocuğu olduktan sonra Ayşe Hanım 2001'de vefat etti. Hatice Hanım ile ikinci defa evlendi, bu evlilikten de Dilek adını verdikleri bir kızları oldu. Kazım Volkan'ın eşi Giresunlu, İstanbul'da yaşıyorlar. Fatmagül, Denizli'ye gelin oldu...

    İsmail Hocayı 1981 yılında tanımam beni çok rahatlatmıştı. Anıtkaya'dan yeni çıkmış ürkek bir çocuktum, söz alıp konuşamıyordum bile... İlk dersinde 'Sen de bizim köylüsün değil mi?' demesi milletin gözünde beni bir yere koydu. O günden sonra özgüven kazandım... Kendine has bir anlatım tarzı zaten vardı; lakin 'Afyon'un Efsane Matematikçisi' olması emekliliğinden sonraya rastlar... Büsbütün emeklilik yok, hala derse devam ediyor...

    Dananın İsmail'in küçük oğlu Dalmış 2005 yılında vefat etti. Eşi Fatma Hanım ise 2019'da vefat etti...

    Dananın Mehmet

    İbrahim'in ikinci oğlu Mehmet, 1914 yılında doğdu. Buna göre Mehmet de şehit babasını hatırlamıyor olmalıdır. Canalilerin kızı Satı ile evlendi ve Mihrioğlu Mehmet ile bacanak oldular. Ayşe, Kezban, Adem ve İbrahim adlarında dört çocuğu oldu... 1935 Yılında doğan ve annesinin adını verdiği Kezban adındaki kızı oniki yaşında vefat etmişti. Sonra doğan küçük kızına yine aynı adı vermekte ısrarcı oldu...

    Dananın Mehmet 1952 yılında, genç sayılacak bir yaşta vefat etti. Eşi Satı Hanım bir müddet dul yaşadıktan sonra Kekliklerin Hacıiresile vardı ve 2003 yılında vefat etti... Çocuklarının durumuna bakalım.

    Büyük kızı Ayşe, Yumrukların Halil Tüplek; küçük kızı Kezban da Mihrioğluların İbrahim Eşit eşi oldular. Kezban ile İbrahim teyze çocukları...

    Dananın Mehmet'in büyük oğlu İbrahim 1943 yılında doğdu. Tekirgızıların Hasan kızı Beyhan ile evlenerek Terlemezlerin Osman ve Bekçirofi  ile bacanak oldular. İbrahim de erken dönemde İzmir'e yerleşti. Kendisine 'Asker' lakabı takılması hangi dönemde oldu belli değil; ama ölene kadar bu lakapla bilindi... Dört oğlu ve bir kızı oldu. Yaş sırasına göre isimleri Mehmet, Hasan, Sevcan, Mesut ve Ümit'tir... Sevcan, Gocamatların Ali Tektaş eşidir... Mehmet ve Mesut Anıtkaya dışından hanımlarla evlendiler. Hasan ise Canalilerin Ahmet kızı Melek ile evlendi. Melek'in dedesi ile Hasan'ın ninesi kardeş... Asker 2021 yılında vefat etti, çocuklar İzmir'e yerleşikler...

    Küçük oğlu Adem1952'de doğmuş, babasını hatırlamıyordur... Emmioğlusu Kelibanın kızı Fatma ile evlendi. Erken dönemde İzmir'e yerleşti. İnci, Aysel ve Mehmet adlarında iki kızıyla bir oğlu oldu. Kızları Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Mehmet de Anıtkaya dışından Cemile Hanım ile evlendi, iki oğlu var ve İzmir'de yaşıyorlar... Babaları Adem 2017 yılında vefat etti...

        ***

    Toparlayacak olursak... Danalar sülalesi üç kardeş koluyla günümüze ulaşıyor. Büyük kardeş Osman kolundan gelenler DURAN soyadını taşıyorlar. Ortanca Hasan soyundan gelen yalnız Körahmetin anasıdır, Körahmet çocukları ÇOTAK... En küçük kardeş İbrahim'den ise; Dananın Çolak hanımı Emine, soyadı KURT; Çanakkale Şehidi İbrahim torunları Keliban, Dalmış, Adem ve Asker... Bunların soyadı önceleri DALMIŞ iken, Keliban karışıklıkları önlemek için DALGIÇ olarak değiştiriyor. Diğerlerininki DALMIŞLI olarak son halini alıyor...



15 Şubat 2023

Veyisoğlu Ramazan

      

    Veyisoğlu Ramazan'ın diğer Veyisoğullarıyla, yani Hacarifler, Doğveller, Delimamlar vs. ile mutlaka bir bağı var. Yalnız günümüze bir kaç koldan ulaşan bu sülaledeki dalları farklı diyelim. Buna göre; mesela Hacariflerle Doğveller aynı kolun iki dalı... Delimamlar ise ayrı bir kol, fakat bir gövdeye bağlı kollar bunlar... Delibanlarla Ramazan'ın durumu da böyle işte; Veyisler gövdesinden İbrahim kolu ayrılıyor, o koldan da yeni dallar...

    Veyisoğlu Ahmet'in oğlu İbrahim... 19. Yüzyıl başlarında doğmuş. Onun çocukları; 1833 doğumlu Ahmet, 1837'li Hasan ve 1839 yılında doğan Ali... Küçükleri Ali'nin takibi yapılamadı, küçükken ölmüş olması muhtemel... Ortanca Hasan, Delibanlara ve Ösüzömerin ana-dedesine doğru gider... Bizim konumuz ise, dedesinin adı verilen büyük oğul Ahmet'tir...

    Veyisoğlu Ahmet'ten 1903 tarihli bir kayıtta 'Veys oğlu Ahmet ibni İbrahim bin Abdullah' diye sözediliyor. Konu o tarihlerde ölen Ahmet'in mirası. Miras paylaştırma, mahkemece yapılan yaygın bir uygulama değil. Vereseler mal paylaşımını kendi aralarında yaparlardı; ancak varisler arasında yaşı küçük olan yahut kendisi askerlik vb. sebeplerle orada bulunamayan biri varsa mahkeme devreye girerdi. Bir de varisler arasında anlaşmazlık çıkınca... Burada küçük verese yok, askerde olan da bulunmuyor. Anlaşıldığı kadarıyla üleşme konusunda kardeşler anlaşamamış. Zaten bir süre sonra da avukat tutup karşılıklı davalar açılıyor.

    İbrahim oğlu Ahmet, Aliye Hanım ile evliydi. Ramazan, Neslihan, Ümmühan, Ayşe ve Ümmügülsüm onların çocuklarıdır. Aliye Hanım'ın ölümünden sonra Osman kızı Ayşe ile evlendiyse de ondan çocuğu olmadı. 1903'te yetmiş yaşında vefat etti. 

    Kızları Ayşe ile Ümmügülsüm hakkında bilgi yok. Ümmühan, Çatallardan İsmail ile evlendi... Kaynanası Fatma Hanım Veyislerden olduğunu belirtmek lazım. Ümmahan Hanımın evlendiği Çatalların İsmail, Topçu ile Potuk'un babasıdır. Tabi onlar Ümmühan Hanım'dan değil, sonraki eşinden... Çünkü Ümmühan Hanım 1905'te vefat etti... 

    Veyisoğlu Ahmet'in diğer kızı Neslihan İse Veyisoğlu Mehmet ile evlendi ve Doğveli Halil İbrahim'in annesi oldu. Evliliklerde akrabalıkların gözetilmesine baştan beri dikkat ediliyor. Belki anaları Aliye Hanım da Veyislerdendi, o kadarını bilemiyoruz.

    Gelelim Ramazan'a... Veyislerde daha önce isme rastlanmıyor. Öyleyse Ramazan kimin adı? Çocuklara isim konulurken her zaman büyüklerin adı dikkate alınmıyor. Bazen doğum zamanı da bu isimlendirmede etkili olur... Özellikle Bayram, Mevlüt, Kadir, Ramazan, Şaban isimleri çocuklara konulurken doğum vaktinin gözetildiği anlaşılıyor. Sözünü ettiğimiz kişi, Ramazan ayında doğmuş olmalı.

    1854'te doğan Ramazan, dört kızkardeşinin büyüğü. Bunlardan Ayşe ile Ümmügülsüm hakkında bilgi olmadığını söylemiştik. Çatallara giden Ümmühan da üç kızı doğduktan sonra 1905'te vefat ediyor. Ancak Doğvellerdeki kardeşi Neslihan ile bir süre mahkemeleşmeye devam ediyorlar...

    Ramazan, Abide Hanım ile evleniyor. Kesin olarak tespit edememekle birlikte; Abide, Apdıramanların Hüseyin kardeşi, Güdük Mehmetin halası. Böylece Apdıramanlar ile ilk bağ kurulmuş oldu. Ramazan-Abide çiftinin iki kız, iki oğulları oldu. 

    1884'te doğan büyük kızı Aliye'yi Emiralanoğlu Veli'ye verdi. Bu evlilikten sonra o aileye artık 'Aliyeler' denilecektir. Ablasından 5-6 yaş küçük kızı Fatma'yı da Berber Ali Usta'nın oğlu İsmail ile evlendirdi. İsmail'in ağabeyi ve ilerde 'Goca Berber' veya 'Deli Berber' denilecek olan Mehmet; Berberlerin Ali-Emin (Öztürk) kardeşlerin ana-dedesidir. Şu durumda Veyisoğlu Ramazan'ın kızları Aliyeler ile Berberlere gelin olmuş oldu. Esasında bu iki kız gelin olmadan önce, eşlerinin aileleri arasında bir yakınlık oluşmuştu. Zira Aliye'nin kaynanası Şerife ile, Fatma'nın kayınpederi Berber Ali Usta kardeş...  Anaları Abide Apdıramanlardandı... Şimdi; Apdıramanlar-Emirhanlar yakınlığı, Apdıramanlar ve Hacapdıramanların ninelerinin Veyisoğlu Halil kızı olduklarını da düşünürsek... 

    Emiralanoğlu Veli erken vefat etti, henüz çocukları yoktu. Yıllar sonra Aliye Hanım Hassönlerin Hacıefeye vardı. 1927'de onun ölümünden sonra yine boş kaldı. Bu dönemde Macurali (Ali Öncül)ü evlat edindi... 1951 Yılında vefat etti...

    Şimdi Ramazan'ın oğullarına gelebiliriz... Küçük oğlu İbrahim dedesinin, büyük oğlu Ahmet de babasının adıdır. 

    İbrahim, Daldallardan Veyis yeğeni Hatice ile evlendi. Kendisinin akıbeti hakkında malumat yok. Yaşı, savaşta şehit olmasını mümkün kılıyor. Yalnız Mustafa adında bir oğulları olduğu ve damda dombey vurması sonucu vefat ettiği büyüklerin anlatımıyla bugüne ulaşmış. Yörük Mevlüdünün oğlu Mustafa (Demir)e bu ismi, ninesi Hatice'nin verdiği, genç yaşta ölen ağabeyinin hatırasını yaşatma maksadı güttüğü belirtiliyor... Kocasının ölümüyle dul kalan Hatice Hanım Yörüklerin Mehmet'e varmış. Orada Yörükmevlüt (Mevlüt Demir)in anası olacaktır...  Mevlüt, çocuklarının en küçüğü ve tek oğludur. Ondan önce üç kızları oldu. Büyük kızı Kezban, Arapların Patırmamıt (Mahmut Tok) eşi; ortanca kızı Fatma, Güdüğizzet (İzzet Sağlam) eşi; ve küçük kızı Satı da Garapaçaların Süleyman (Çetin) eşidir...

    Büyük oğlu Ahmet de yine Veyislerden Hasan Hüseyin karınkardeşi Zeliha ile evlenerek Gasapların Ömer ile bacanak oldu... Zeliha Hanımı daha net teşhis edelim: Kimlerden olduğunu tespit edemediğim annesi Fatma Hanım, önce İbrahim adında birine varıyor ve ondan Ayşe ile Zeliha doğuyor. Nedense kocasıyla ayrıldıktan sonra Veyislerin Ömer oğlu Hüseyin'e varıyor ve orada da Hasan Hüseyin doğuyor. Bunlardan yola çıkarak söyleyebiliriz ki anaları Fatma Hanım da büyük ihtimal Veyislerden... Neyse, Ahmet ile Zeliha'nın beş çocukları var: Mehmet, Hatice, Naciye, Fatma ve Abide...

    1902 yılında doğan tek oğulları Mehmet, genç yaşta vefat etti. Aynı yıllarda Mehmet'in ninesiyle dedesi, Ramazan-Abide çifti de rahmetli oldular.

    Gerideki dört kız kardeşle devam edelim... Ahmet'in büyük kızı Hatice, Arapların Patırmahmut ile evlendi. İleride doğacak Koreli (İbrahim Tok)un anası olacaktır. Bu doğumdan sonra 1936'da vefat eden Hatice'nin yerine Patırmahmut, Yörükmehmet kızı Kezban'ı alacaktır. Kezban'ın anası da Veyislerden olduğunu hatırlayalım...     

    Ahmet'in ortanca kızı Naciye 1910'da doğdu. Garmenlerin Ali oğlu Hasan ile evlendi. Üç oğul bir kızları var. Ahmet, Yusuf, Yakup ve Azime... Ahmet, Veyisoğlu Ramazan'ın babasının ve oğlunun adıdır. Şimdi kendisine 'Garmenlerin Ahmet' deniliyor.  Kardeşi Azime de Turabilerin Hüseyin eşidir.

    Küçük kız Fadime de Apdıramanlardan Kirpitçinin Sabri eşi oldu. Cemal, Hasan, Kadir, Ayşe, Seviye onun çocuklarıdır...

    Ve en küçükleri Abide, Danaoğlu Hüseyin'e vardı, onun ilk eşidir. Fadime adını verdikleri bir kızını doğurduktan sonra 1943 yılında öldü. Kızı Fadime büyüyünce Tekelilerin Şükrü eşi olacaktır...

    Sayılan isimler arasında son olarak Ahmet'in eşi Zeliha Hanım 1954 yılında vefat etmiş... Sonuç olarak, Veyisoğlu Ahmet > Veyisoğlu İbrahim > Veyisoğlu Ahmet > Veyisoğlu Ramazan zincirinden VARLI yahut DADAK soyadını almış bugüne ulaşan bir halka bulunmuyor.  Kız kardeşleri ve kızlarından gelen nesiller müstesna...



12 Şubat 2023

Gambırarif, Dilsiz


    1831 kayıtlarında Hacımahmutoğlu tanımlamasıyla yazılmış iki haneden biri olan Hacımahmutoğlu Ahmet hanesinin iki oğlu incelendi. Buna göre; Veli'nin çocukları Kediveliler/Kıniler, Mustafa'nın çocukları da Manavlar/Telliler/Garabacaklar/Etemleri teşkil ediyordu.  Üç kardeşin en küçüğü İbrahim kaldı; bu yazının sonu, Hacımahmutların bir bölümünün de sonu olacak...


    İbrahim, ailenin en küçük oğludur. Deftere kaydedildiğinde beş yaşında bir çocuk olduğu için fiziksel özellikleri not edilmemiş. 1826 Yılında doğduğu anlaşılıyor. Öncesinde evliliği var mıydı, bilinmiyor; ama üç çocuğunun anası Kezban Hanım nikahlısı görünüyor. 

    Mahmut kızı Kezban Hanımın kimliğine gelince... Onu araştırırken bir kaynağa göre Araplardan olduğunu duydum... Bir başkasına göre ise kendisine 'Gaves kızı' derlermiş. Gavesler diye bir sülale olduğu, bu sülalenin günümüze kadar ulaşmadığı, Mahmut/Ümmü kızı Kezban Hanımın bunlarla irtibatlı olduğu anlaşılıyor. Bunu bana anlatan kişinin telaffuzuna göre yazdım, aslında burada söylenmek istenen sözcük 'kavas'tır. Bugün Anıtkaya'da bilinen Gavaslar ile bunun irtibatlı olduğu anlaşılıyor; zira günümüz Gavasları da Arapların bir koludur... Şu durumda iki kaynak da haklı gibi duruyor...

    Gaveslerin kızı Kezban Hanımın sülalesinin izini, 1846 yılına ait bir belgede buluyoruz. Hacımahmutların Nine, merhum kocasından kendi hissesine düşen koyunları iki torununa eşit miktarda bağışlıyor. Mahkeme kanalıyla belgelendirdikleri tutanakta üç şahit dikkat çekiyor: Selimoğlu İbrahim Ağa, Keçilerin atası; Mansuroğlu Mehmet Ali, Corukların atası; Kavas Ahmet Ağa... Üçüncü isim ile Kezban Hanım irtibatlı olabilir mi? Bakacağız... Ayrıca bu belgedeki Hacımahmutlar-Selimler-Coruklar-Gavaslar ilişkisinin, iki üç nesil sonraki Gambırarifler incelemesindeki akrabalık ilişkilerinin nüvesini sakladığını göreceğiz.

    Hacımahmutların İbrahim ile Gaveslerin Kezban'a dönelim... İki kız, iki oğlan olmak üzere dört çocukları dünyaya gelmiş. İsimleri; Fatma, Asiye, Arif ve Mahmut'tur. Bunların en büyüğü Fatma, 1891 doğumlu ve Gademali eşidir. Küçük kızı Asiye, 1892 yılında doğmuş; Şeherlioğlu Hüseyin'e verdiler Asiye'yi... Hüseyin'in vefatından yıllar sonra kızının kayınpederine, Hacıların Kelahmete  varacaktır... 

    Oğlanlara geçmeden önce belirtmemiz gereken husus; babaları Hacımahmutoğlu İbrahim'in, kayıtların tutulduğu 1904'ten kısa bir süre önce vefat ettiğidir. Bunun üzerine anaları Gaveslerin Kezban, Körselimlerin Ahmet'e vardı. Ahmet de o sıralarda eşinin ölmesi üzerine iki çocuklu bir duldu... Yalnız Körselimler durağı Kezban Hanımın Gavaslar kızı söylemine yeni bir boyut kazandırıyor. Önce onu izah edelim...

    Körselimlerin Ahmet'e Kezban'ın görümcesi de Çatalların Halil İbrahim eşidir, ileride Hacızekeriyanın anası olacaktır. Kendisinden Gavas Nine diye behsedilen Şerife Hanım'dan anlıyoruz ki asıl Gavaslar bizim Körselimler dediğimiz sülaledir. Hem Selimler hem de Araplarla bağlantısı olan Gavasların son temsilcisi işte bu Şerife Hanım olup 1950'lerde vefat etmiştir... Gavas lakabının Kezban Hanıma uzanmasına sebep ise, sülalenin son erkek temsilcisi olan Ahmet'e varmasıdır. Aslında Kezban Hanım Araplardandır...

    Şimdi oğlanlara geçebiliriz...

    Gambır Arif

    Büyük oğlu 1895 yılında doğdu, adını Arif koydular. Yaşı ilerledikten sonra lakabı 'Gambır Arif' olacaktır. Gavasların Ahmet kızı Emine ile evlendi, yani anasının kızlığı ile... Bu evlilikte annesinin payı olduğu kesindir... Emine Hanımdan çocuğu olmadı... 

    Bu sebepten veya başka bir sebeple ikinci bir hanımı nikahına aldı. Bu, Mihrioğlu İbrahim kızı Ayşe idi...  Bu ikinci evliliği yoluyla, Tomanların İbrahim Köz ile bacanak oldular... Ayşe Hanımın ninesi adı Mihri olduğundan babasıgile Mihrioğlular denildiği gibi; anasının adı da Habibe olduğundan Gambırariflere, 'Habibeler/Hebbeler' denilmeye başlanacaktır...

    Üçü kız ikisi oğlan, beş çocukları oldu; Gülsüm, Sultan, Mevlüt, İzzet ve Selime... Ümmügülsüm, Canalilerin Şeytanhasan eşi oldu. 1933 doğumlu Sultan, kız iken 1951 yılında vefat etti. Selime ise Körselimler/Gavasların öteki kolundan Bakkalseydinin Asım eşi oldu. Gerçi geçinemeyince ondan ayrılıp İsmailköy'e gelin gitti...

    Büyük oğlu Mevlüt 1937 yılında doğmuştu. Yaşına girdiği sıralarda öldü. Gambırarif abisi öldüğü sıralarda doğan oğlunun adını İzzet koydu. İdirizlerin Sağırömer kızı Nuran ile evelenen İzzet'in bacanağı çok; Curak, Eşeninömer, Terlemezlerin Abdullah, Selimlerden Keçimehmetin İbrahim, Kınikazımın Mahmut, Curağın Abdurrahman...

    İzzet'in Nurettin, Ayşe, Aysel ve Arif olmak üzere dört çocuğu dünyaya geldi. En büyükleri Nurettin, 1965'te iki yalındayken öldü.  Aysel ise 1967'de doğmuştu, öldüğünde dört yaşındaydı.  Sağ kalanlardan Ayşe, Şeytanhasanın (yani halasının) oğlu Mehmet Can eşi oldu...

    Dedesi Gambırarifin adını alan Arif, Guzuguzunun kızı Hafize ile evlendi. Kemiklerin İsmail Öter ve Çolömerlerin Yalçın Salman ile bacanak oldular... İzzet, Ercan ve Esra adlarında bir kızı ile iki oğlu var. İzzet, Osmanköylü Suna ile evlendi; Metehan ve Almira adlarında iki çocuğu var... Babası İzzet Öztürk 2017 yılında öldü. Arif; anası, çocukları ve torunlarıyla halen Anıtkaya'da yaşıyor...

    Gambırarif, Olucak istikametinde yolun çatallaştığı yerdeki tarlasına kuyu kazmış. Tarlasının o kısmını da kuyuya vakfetmiş. Hala ayakta olan kuyu ve o mevki Gambırarifinguyu diye anılıyor... Kendisi 1971, eşi Ayşe Hanım ise 1946 yılında vefat etmişti...

    

    Dilsiz Mahmut

    Hacımahmutların İbrahim'in küçük oğlu Mahmut, 1900 yılında doğdu. Doğuştan işitme engelli olduğu için kısaca 'Dilsiz' diye lakaplandı. Sonradan çocuklarına 'Dilsizler' denilecektir. 

    Kayıtlara Afyonlu olarak geçen Ayşe Hanım ile evlendi. Onun çevre köylerden birinden olduğu söyleniyor. Üçü kız dördü oğlan, yedi çocukları oldu. İsimleri; İsmihan, Nazik, Satı, İbrahim, Hasan Veli, Kemal ve Yakup'tur... Eşi Ayşe Hanımın 1956'da vefatından iki yıl sonra, 1958 yılında Dilsizmahmut da vefat etti...

    Yedi çocuğunun durumlarına bakalım... Büyük kızı İsmihan, Çolakhüseyin; ortanca Nazik, Timitiri; küçükleri Satı da Cavanın Abdullah eşi oldu... İsmihan, Çolağüseyinin ikinci eşidir; ilk eşi Gademalinin kızıydı, yani İsmihan'ın halasının kızı...

    Büyük oğluna babasının adı olan İbrahim ismini koydu. İbrahim, Çolakhüseyin kızı Kezban ile evlendi. Kezban hanım, Çolakhüseyinin ilk hanımındandır, yani ablası İsmihan'ın kızlığı... Erken dönemde Afyon'a yerleştiler. Osman, Mahmut ve Aysel adını verdikleri üç çocukları oldu. Osman, Anıtkaya dışından Sultan Hanım ile evlendi; İbrahim ve İsmail adlarında iki oğlu var ve Afyon'da yaşıyorlar... Kızları Aysel Anıtkaya dışından bir beyle evlendi. Yalnız eşinin Eğret ile bağlantısı olduğu, aslen Damcılardan geldiğine dair bir bilgi var. Sonuçta Afyon'da oturuyorlar... Küçük oğlu Mahmut, 'Çıracı Mahmut' olarak tanınır. Onu Afyon'da Merkez PTT önünde engelli arabasıyla ıvır zıvır satarken görürsünüz. Önceleri çıra sattığı için bu lakabı almış. Küçükken verilen yanlış ilaç sonucu bacaklarını kullanamaz olmuş, o vakitten beri böyle. Annesi Kezban Hanım 2023'te vefat edene kadar birlikte Afyon'da yaşıyorlardı. Babası Dilsizoğlu İbrahim ise 2018'de ölmüştü...

    İkinci oğlu Hasan Veli'den önce 1938'de doğup iki yaşındayken vefat eden Hasan vardı.. Hasan Veli onun ölümünden sonra, 1942 yılında doğdu. Takgasların Berberhüseyin kızı Gülsüm ile evlendi. Bacanakları; Galgancıların Celal, Sakaların Halil, Timitirinin Şükrü'dür... Yeğeni Şükrü Saya ile aynı zamanda bacanak olmuşlar... Hasan Veli de erken dönemde Afyon'a yerleşti. Bir oğlu ve iki kızı oldu. Kızları Afyonlu beylerle evliler... Oğlu Yılmaz 1995, Hasan Veli kendisi 2009, eşi Gülsüm Hanım ise 2015 yılında vefat ettiler...

    Üçüncü oğlu Kemal 1943 yılında doğduğu kaydedilmiş. Anıtkaya'dan erken ayrıldı. Evlendiği biliniyor; ama eşi ve çocukları hakkında bilgi yok. Manisa'da vefat etmiş...

    Küçük oğlan Yakup, Anıtkaya'dan ayrıldıktan sonra Tekkegaren/Kayıhanlı bir hanımla evlenip oraya yerleşmiş ve yine orada 2014 yılında vefat etmiş...

    ***

    İki oğlu Gambırarif ile Dilsizmahmut'u inceledikten sonra anaları Gavas kızı Kezban Hanıma geri dönelim. Körselimlerin Ahmet'e varmıştı. Orada bir kızı oldu, adı Hatice... Bu Hatice Corukların Mehmet, sonra onun kardeşi Coruksüleymanın eşi olacaktır. İşe bak sen; Corukmehmetten olan oğlu Köriban, Gademalinin kızı (yani teyzesinin kızı) Rahime ile evlenecek... Kezban Hanım, oradaki kocası öldükten sonra oğlu Gambırarifin yanına döndü. O sıralarda 'Gagale Nine' diye biliniyordu. Kendisi için yapılan küçük bir odada 1946'nın bir yaz günü vefat etti...

    ***

    Hacımahmutların diğer kollarında olduğu gibi İbrahim'in iki oğlu Gambırarif ve Dilsiz Mahmut, Soyadı uygulamasında ÖZTÜRK soyismini aldılar...



09 Şubat 2023

Haceller - Çorbeciler

     
    Veyisoğlu Hüseyin'in beş oğlu, geleceğin Daldallarını oluşturuyordu. Konumuz, bu beş oğlanın en büyüğü olan Ali'dir...

    Ali'nin 1805 yılında doğduğu 1830 kayıtlarında belirtilmiş. Aynı kayıtlarda Onun 'uzun boylu, sarı sakallı' biri olduğu da yazıyor; ama başka bilgi yok... Daha fazlasını ancak Ali öldüğünde öğrenebileceğiz. 1885 Tarihli veraset ilamında çocuklarının durumu aşağıdaki gibi... Yalnız, şunu belirtmek gerek; belgenin düzenlendiği tarihten bir kaç yıl önce ölmüş. Tahmini olarak 75 yaşında vefat ettiği anlaşılıyor. 



    Belgeye göre üç kız üç oğlan var, hepsinin de yetişkin olduğu belirtilmiş; yalnız Veyis askerde, bu yüzden Ahmet abisi vasi tayin ediliyor. Sırf bu bilgiye istinaden en küçük kardeşin Veyis olduğunu kabul edeceğiz. Bir başka belgeden öğrendiğimize göre, Şemsi'nin anası Havva. Oysa Veyis'inki Ümmü idi. Bundan çıkaracağımız sonuç da Ali'nin iki hanımı olduğu. Gerçi hangi çocukların hangi hanımından olduğu tam anlaşılmıyor; ama en azından ikisininki belli...  Yine aynı belgeden anlaşıldığına göre Havva ve Ümmü Hanımlar Ali'den önce vefat etmişler, çünkü verese arasında adları yok. Yine bir başka bilgi; babalarının ölümünden, veraset ilamı çıkarılana kadar geçen sürede (2,5- 3 yıl) Mustafa'nın da vefat ettiğidir. Mustafa'nın çocuğu yok, lakin Satı Hanım o sırada hamile. Buna dayanarak, sanki Mustafa ölmemiş gibi paylaşım yapılacağına dair not düşülmüş.

    1885 Tarihli bu belge ve eldeki diğer verilere göre Veyisoğlu Ali'nin çocuklarını incelemeye geçebiliriz. Önce kızlar... Şemsi, 1840 yılında doğdu. Anasının adı Havva'dır. Şemsi Hanım yine Veyislerden Hacıvelioğlu Süleyman'a vardı... Bu Süleyman, Delimamın emmisidir... Neticede Şemsi Hanım, Yörük Mehmet Demir'in anası Satı'nın ninesi (anneannesi) olacaktır... Diğer iki kızı Emine ile Ayşe hakkında bir şey bulamadım. 1904 Kayıtları tutulduğu sırada hayatta olmadıkları anlaşılıyor... Oğlanlara geçelim...

    AHMET

    Kesin olarak doğum tarihi bilinmiyor Ahmet'in, 1850 veya öncesi olmalı... Şemsi Hanım ile evlenmiş. Oğlu kaydedilirken karı koca ikisi de hayatta olmadıkları için Şemsi Hanımın kimliği hakkında da bir şey söylemek doğru olmaz. O evlilikten haberdar olmamızı sağlayan, tek oğulları Ali'dir...

    Hacı Ali

    Anlaşılan Ahmet, o tek oğluna babasının adını koymuş. 1878 Yılında doğan Ali, ileride hacca gittikten sonra 'Hacı Ali' diye anılacak ve çocuklarına da 'Haceller' denilecektir... 

    Hacali önce Ayşe adında bir hanımla evlenmiş. İncelemeye esas aldığımız kayıtlar tutulmaya başlamadan hemen önce, 1904 yılında vefat ettiği için Ayşe Hanımın kimliği ve kimlerden olduğu hususunda bilgi yok. Fakat 1903 yılında Ahmet adında bir oğlu dünyaya gelmiş...

    Hacı Ali ikinci olarak Veyislerin Osman kızı Fatma ile evlendi. Fatma Hanımın kimliğini tam olarak ortaya koyabilmek kolay değil; çünkü erkek kardeşi yok, bu yüzden o zincirin günümüzde karşılığı olan bir  halkası bulunmuyor. Fakat Hanife adında bir ablası var ki O da Körselimoğlu Ahmet'in eşidir, ileride Gocagulizin annesi olacaktır. Ayrı anadan olsalar da bir kardeşi Ayşe, Sağırların ninesidir...  Yalnız, Fatma Hanım daha önce Hassönlerin Alıklımahmut eşiydi, kocası Hicaz'dan dönmeyince Hacaliye geldi. Önceki eşinden Hanife adında bir kızı ve Mahmut adında bir oğlu vardı. Onlar aracılığıyla daha ne akrabalıklar kurulacağını göreceğiz... Hacalinin ikinci eşi Fatma'nın durumu böyle... Bu ikinci eşinden de 1909 yılında bir oğlu oluyor, adını İbrahim koyuyorlar...

    Hacali üçüncü olarak Halime ile evlendi. Halime Hanım, Veyislerin İbrahim (Delibanın emmisi) hanımı iken; eşinin 1916'da Çanakkale'de kalması üzerine Hacaliye geldi. Yanında Halime adında bir kızı (Kötühüseyinin anası) da tay idi... Bu son eşi Halime Hanımdan da bir kızı oldu, onun adını Hafize koydu. 

    Böylece Hacali, üç hanımından üç çocuk sahibi olmuş oldu... En küçükten başlayalım; tek kızı Hafize, Hacıların Kelarzıman eşi oldu... Fatma Hanımdan olan oğlu İbrahim hakkında bilgi bulamadım. Bugün kendisine dair bir bilgi edinemediğimize göre, demek ki 1909 doğumlu İbrahim küçük yaşta vefat etti... 

    Şebek Ahmet
    Hacalinin büyük oğlu Ahmet 1903 yılında doğdu. O doğduktan çok kısa bir süre sonra annesi Ayşe Hanım vefat etti. Gedikler/Hassönlerden Alıklı Mahmut kızı Hanife ile evlendi. Hanife Hanım, Gulizosmanın halasıdır. Yalnız bu evlilik, Veyisler/Daldallarla Gediklerin ilk teması değil; öncesi var... Gedikoğlu Hacı Hüseyin (ilk Hassön), oğlu Halil'e; Veyisoğlu Hüseyin'in kızı Şerife'yi almıştı. Yani Gediklerin ninesi Daldallardan... Bitmedi, ikinci oğlu Mahmut'u da yine Veyislerden Fatma ile everiyor... Kısaca Hanife Hanımın hem ninesi hem de anası Veyisler/Daldallardan; Ahmet, bir yabancıyla evlenmedi yani...

    Daha da önemli hususun ipucunu yukarıda verdik. Hanife Hanım, Ahmet'in analığı Fatma Hanımın kızıdır... Bir başka deyişle Fatma Hanım, önceki eşi Alıklımahmuttan yetim kalan kızını, burada oğulluğuna almış ve kızının kaynanası olmuştur...

    Ahmet'e neden 'Şebek' dediklerine dair bir bilgi bulamadım; Eğret'te hayvan yakıştırmalarıyla oluşan lakap çok... Hanife Hanıma da 'Gocagız' derlermiş, iri yapılı bir kadın olduğu içindir. Gocagız Hanife Hanım, 1941 yılında 41 yaşındayken vefat etti. Şebek ise ondan yirmi yıl kadar sonra, 1960'ta öldü... Bir oğulları ve beş de kızları vardı; yaş sırasına göre isimleri Mustafa, Emine, Fadime, Havva, Ayşe, Hafize'dir...

    Büyük kızı Emine, Gulizosmana vardı; hala-dayı çocukları oluyorlar... İkinci kızı Fadime, İbişlerin Yusuf eşi oldu... Ortanca Havva, Gasapların İbrama vardı; Havva'nın ana-dedesi Mahmut ile İbrahim Eser'in Resil Dedesi kardeş... Ayrıca İbrahim'in anası (Gurbağı Hala) da Veyislerden... Dördüncü kızı Ayşe, Bidakge eşi oldu; Bidakge zaten Gasapların İbramla kardeşti, hem de bacanak oldular... Küçük kızı Hafize'yi de Kınilerin Kazım'a verdiler... Şebekahmetin1938 yılında doğup yedi yaşına gelince vefat eden Cemile adında bir kızı daha vardı, onu da kaydetmiş olalım...

    Tek oğlu Mustafa, Hassönlerin İbrahim kızı Ayşe ile evlendi. Ayşe Hanım Gocaömer ile Hüseyin Koç'un kardeşleridir. Ayrıca Ayşe Hanımın kızkardeşleri dolayısıyla, Yörüğoğluların Halilefe ve Guycuların Ahmethoca ile bacanak oldular...

    Mustafa ile Ayşe Hanımın da iki kızı ve iki oğlu oldu. Onlara geçmeden önce belirtelim ki Mustafa ve eşi Ayşe Hanım 2011-2012 yıllarında ardı ardına bu dünyadan göçtüler... Dört çocuğunun isimleri Mehmet Ali, Hanife, Hacer ve Ahmet... Büyük kızı Hanife, Guycuların Adem Mola (Enver Mola babası); küçük kızı Hacer de Gıllıoğlunun Terzi Seydi Yavuz eşi oldular. 

    Büyük oğlu Mehmet Ali, 1942 yılında doğdu. Gulizosman kızı, yani halasının kızı Satı ile evlendi. Üç oğlu ve bir kızı dünyaya geldi. İsimleri; İbrahim, Kezban, Mahmut ve Mürsel'dir. Kezban, Bakkalseydi oğlu Mustafa Selman eşidir. İbrahim, Çerçilerin Arıkhalil kızı Cemile ile evlendi. Kelarzımanın Cemilhoca ve Tekelilerin Hasan ile bacanak oldular. Arıkhalilin ninesi, Hassönlerin İbrahim kızı olduğunu hatırlayalım. İbrahim ile Cemile'nin Ayşe, Melek ve Ahmet adlarında üç çocukları var ve Anıtkaya'da yaşıyorlar... Mehmet Ali'nin ortanca oğlu Mahmut, Anıtkaya dışından Türkan ile evlendi. Mehmet Ali, Satı ve Sude olmak üzere üç çocuğu var ve Afyon'da yaşıyorlar... Küçük oğlu Mürsel ise Gavasın Topal kızı Meryem ile evlendi. Mustafa ve Emine adında iki çocuğuyla İzmir'de yerleşikler... Mehmet Ali,  eşi Satı Hanım 1992 yılında vefat ettikten sonra tekrar evlendi; halen Anıtkaya'da yaşıyorlar...

    Küçük oğlu Ahmet, 1953 yılında doğdu. Yörüğoğlulardan Halilefe kızı Vildan ile, yani teyzesinin kızıyla evlendi. Tabi böylece Hassönlerin Münir Koç ve Garaçaylının Muhittin Öztürk ile bacanak oldular. Mustafa ve Ayşe adını koydukları bir oğluyla bir kızları var. Ayşe, Sadıkbey'e gelin gitti. Mustafa ise Kantinlerin Ahmet kızı Meliha ile evlendi. Şavalın Yahya'nın Halil İbrahim ve Turabilerin Salih'in Hüseyin ile bacanaktırlar...

    Hacali 1952 yılında vefat etmişti. İlk eşinin ölümünü bilmiyoruz, ama diğer ikisi Fatma ve Halime Hanımlar 1943 ve 44'te arka arkaya vefat ettilerdi... Onun adıyla anılan ve Haceller sülalesine simge olmuş 'Hacalinin Gavak' ondan uzun yıllar sonra, 1970'li yıllarda koflayıp devrilmişti. Yaşına bakıldığında, 20. yüzyıl başlarında Ahmet oğlu Hacı Ali tarafından dikildiği anlaşılıyor. 70 Yılda o hale gelemeyeceği düşünülüyorsa, belki daha dipteki Veyisoğlu Hacı Ali dikmiştir...