Yörükler

     

    Oğuzların Bozok kolunun Kayı Boyuna mensup Karatekeli Aşireti Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu'ya girdi. Ertuğrul Gazi zamanında Ankara bölgesinde yaylarken, gösterilen yararlıklar sebebiyle Selçuklular tarafından Söğüt-Domaniç bölgesi yaylak ve kışlak olarak kendilerine tahsis edilmiş. Bununla beraber Karatekeli Aşiretini yalnız bir bölgeye hasretmek doğru değildir; Anadolu'nun hemen her tarafına dağıldıkları görülüyor.

    Karatekelilerden Osman Ağa 19. yüzyıl sonlarında Hatay Dörtyol'da yerleşikti. Ne kadar yerleşik olsa da sonuçta Yörüktü, en azında yayla zamanı yer değiştirmesi gerekiyordu. Zaten bu yüzden yörük deniliyor ya... Her zaman için kafanın bir yerlerinde yer değiştirme, göç etme, yürüyüp gitme fikri mutlaka bulunuyor. Bir yere yerleşip çakılıp kalma bunlara göre değil. Bir kızı ile bir oğlu var Osman Ağa'nın. Kızını orada gelin etmiş, oğlunun adı Ahmet, galiba daha bekar... Yürüme dürtüsü harekete geçmiş, demiş ki oğluna 'Buradaki arazilerimiz ablana kalsın, biz başka yere gidelim.'... Ahmet buna itiraz edecek değil ya, katmışlar malları önlerine, kervan yola düşmüş...

    Kondukları yer, İzmir - Özdere... Güneye doğru sahili takip ediyorsun, Seferihisar ile Selçuk arasında bir yer... Bomboş dağlar... Osman Ağa'da para var, bastırmış almış o dağlık araziyi. Önceki yerleri olan Hatay'da da aynı şeyi yapmış ataları, öncelikle mülk almışlarmış. İşleri koyun keçi olduğu için onlara yaylım lazım tabi, bu yüzden öncelik arazi alımında olmuş hep... Et, süt, peynir, yağ gibi hayvansal ürünler başlıca geçim kaynakları. Ayrıca deri, yün, yapağı, kilim, keçe gibi yine hayvancılığa bağlı yan ürünler de var. Ürünlerin yanında canlı hayvan alım satımı da yapıyorlar. Hasılı kelam, vardıkları yerde arazi alacak kadar gelirleri var... Buna ek olarak Hatay, İzmir gibi yerlere giderken devlet tarafından kendilerine yerel sorumluluk/idarecilik verildiğine dair bir rivayet var. Osman Ağa'nın atalarına verildiği düşünülen bu idari pozisyonun da elbet maddi bir getirisi olmuştur. Bir de, o zamanlar her taraf boş olduğu için sözü edilen hazineye ait araziler bugünkü gibi değerli değilmiştir. Bu yüzden Osman Ağa'nın bu mülk alımlarını, bugünün gözüyle değerlendirip çok büyütmemek lazım...

    Yıllar geçip Osman Ağa yaşlanıyor. Son zamanlarında oğlu Ahmet'e vasiyeti, ölümünden sonra oğlunun burayı terk edip kendine yeni yurt bulması yönünde... Emri Hak vuku bulup babası vefat ettikten sonra, yeni Ağa Ahmet'e yol görünüyor. Babasına söz vermişti çünkü, ayrıca Yörük yolda gerek...

    Göçü sarıyor, malı sürüyor Ahmet Ağa... İlk durak Manisa/Bintepeler... Alıyor arazisini, fakat beğenmiyor orayı. Doğuya doğru yola devam... İkinci durak Kütahya/Selkisaray; iyi, arazi fena değil. Aynı taktik, bastırıp yeteri kadar arazi alıyor, hayvanı salıyor... 

    Bu arada bir şey arada kaynamasın, Ahmet Ağa daha Özdere'deyken (belki de Hatay'da) evliydi. Eşi Fatma Hanımdan bir çocuğu oldu; 1892 doğumlu Mehmet... ama Selkisaray'da bir hanım daha alıyor ki sonraki çocukları ikinci eşi Elif Hanımdandır. 

    Burada Elif (resmi olarak Elife) Hanımdan biraz söz etmek gerekiyor. Emirdağ Yörüğü Mehmet'ten dul kalmıştı Elife Hanım ve yanında tay gelen bir de oğlu vardı. Tahir adındaki bu çocuk ileride Yörüktahir diye anılacak olan Tahir Akyol'dur...

    Selkisaray'da kaç yıl kaldıkları bilinmiyor; ama çok durmamışlar. Tam oraya yerleşmek üzerelerken Eğretli biri kendi köyüne davet ediyor. 'Sana ev ve yer veririz; oğulların var, köyün sığırını tutar, sonra yerleşince bırakırsın sığırı filan, işine bakarsın.'  Böyle bir teklif yapacak kişi, Eğret'in ileri gelenlerinden biri olmalıdır. 'Hatiplerden biri imiş' deniliyor... Şimdi bir tarihleme tahmini yapacak olursak, bu olay 1913-1915 arası gibi yaşanmış olmalıdır. O yıllarda Hatiboğlu Mahmut ömrünün son demlerinde diye biliniyor. Bu teklifi yapan kişi olsa olsa Hatiboğlunun büyük oğlu Molla Osman'dır. Otuzlu yaşlardaydı ve o civarda imamlık yapıyordu, Yörük Ahmet Ağayı, yaylımlarıyla meşhur Eğret'e yönlendirdi...

    Eğret'e geldiklerinde oğlanların dördü de bekardı, bir de kızları vardı; beş çocuğun beşi de bu köyden evlenmesinden anlıyoruz bunu. Dedikleri gibi yapmışlar; köyün sığırını tutmuşlar, Mezerböğründe gösterilen yere ev yapmışlar, sonra sığır bırakılıp kendi malcılıklarına devam etmişler. Eğret'e yerleşme böyle...

    Bilindiği gibi beş yıl kadar sonra Eğret işgal edilecektir. Bu sıkıntılı dönemi herkes gibi yaşamışlar. 1922'de Türk taarruzu başlamadan önce Eğret'teki Yunan Tümeni Balmahmut'a kaydırılıyor. O sırada Yunan Komutanlardan biri Ahmet Ağa'ya diyor ki 'Biz gidiyoruz, ardımızdan bütün Yunan çekilecek, tedbirinizi alın ki zarar görmeyesiniz.'... Meğer bu Yunan, Özdere'deyken hayvan ticareti yaptığı kişilerden biriymiş... Onun verdiği tüyo üzerine evinin kapı penceresini içeriden kerpiçle örüp kendilerini emniyete alıyorlar. Giderken yaptığı yakıp yıkmalardan böylece zarar görülmüyor...

    1854 Doğumlu olduğu kaydedilen Yörük Ahmet Ağa'nın kesin olarak hangi yılda öldüğü bilinmiyor, Yunan gittikten bir müddet sonra vefat ettiği sanılıyor... Eşi Elif Hanım ise 1948 yılında vefat etmiş... (Hacı Osman oğlu Molla Ahmet Ağa diye künyelenen  Karatekeli aşiretinden Yörük Ahmet Ağanın 1852'de doğup 1928'de Eğret'te öldüğü, Hatay'da kalan kız kardeşinin adı Zeynep olduğu, ayrıca İzmir'e yerleşen Süleyman adında bir  kardeşinin daha bulunduğuna yönelik bilgileri; küçük oğlu Hüseyin'den torunu Osman Demir nakletti...)

    Beş çocuğunun isimleri Mehmet, Ali, Kerim, Hüseyin ve Ayşe... Oğlanları isimlerini yaş sırasına göre yazdık, lakin Ayşe, hangi sırada olduğu bilinmiyor... Takgasların Kelömerin ilk eşi olduğuna göre Onunla aynı yaşlarda olmalıdır, Kelömer 1907 doğumlu. Henüz bir oğlu (Cılımısdık) tazeyken Ayşe 1930'da vefat etti... Dört oğlanı tek tek inceleyerek, Yörüklerin Eğret'e nasıl kök saldığını görelim...

    

    1.Yörük Mehmet

    Büyük oğlu Mehmet ilk eşi Fatma Hanımdandır. Veyisoğlu Ahmet kızı Hatice ile evlendi. Böylece Yörük Mehmet Eğret'te ilk bağını Veyislerle kurmuş oldu. Yine de Hatice Hanımın Veyisler içindeki konumunu belirlemek adına biraz derinleşelim... Veyisoğlu Ramazan'ın torunu olan Hatice Hanımın tek erkek kardeşi erken yaşta vefat ettiği için o kolun uzantısı günümüze ulaşamamış. Bununla beraber Aliyelere adını veren Aliye Hanım, Hatice'nin halasıdır... 

    Üç kız bir oğlan, dört çocukları oldu. Kezban, Fatma, Satı ve Mevlüt... En küçük Mevlüt 1928 doğumlu olduğuna göre diğerlerinin ne zaman doğduğu ve Yörükmehmetin ne zaman evlenmiş olabileceği kıyaslansın... Kendisi 1947 yılında vefat etti, eşi Hatice Hanım uzun bir süre daha yaşadı ve 1970'te O da vefat etti... Çocuklarına bakalım...

    Büyük kızı Kezban, Arapların Patırmahmut eşi oldu; Koreli İbrahim Tok'un anasıdır, 1996'da öldü... Fatma, Omarcıkların Güdüğizzete vardı; sonradan teyzesinin kızını alacak olan Emin Sağlam'ın anasıdır, 2007'de vefat etti... Küçük kızı Satı ise 1924 te doğdu,  Garapaçaların Süleyman ile evlendi; Osman, Mehmet ve Ülfet (Rıfat) Çetin'in analarıdır, 1999 yılında vefat etti...

    Yörük Mevlüt

    Yörükmehmetin 1928 yılında doğan tek oğlu Mevlüt, Amcaların Godalyusuf kızı Şerife ile evlendi. Çatalların Delibıdık İbrahim Soylu ile bacanaklardır...

    Şerife Hanımla Yörük Mevlüt'ün üç oğlan üç kız, altı çocukları oldu. Yaşlarının sırasına göre isimleri; Mustafa, Kezban, Mehmet, Kerime, Adem ve Fadime'dir... 

    Büyük kızı Kezban, Avganın Adem Çetin’e vardı; Metin, Filiz ve Elif adlarında üç çocuğu oldu. Filiz, Hacıariflerin Bekçifahrettin oğlu Ahmet Varlı eşidir.

     Ortanca kızı Kerime Afyonlu Emin ile evlendi. İsmail, Yücel ve Müşerref olmak üzere üç çocukları var; Afyon’da oturuyorlar.

     Küçük kızı Fadime de Anıtkaya dışından Kalecikli Yusuf’a vardı. Büsbütün Anıtkaya dışından sayılmaz Yusuf; çünkü Kalecikli Hacı Ahmet Çelik kökeniyle bağı var. Oktay, Burcu ve Yasemin adlarında bir oğluyla iki kızları olduktan sonra Yusuf Çelik vefat etmiş. Burcu ve Yasemin Anıtkaya dışından beylerle evlenmişler, Oktay bekar...

    Oğlanlara gelince... Büyük oğlu, 1949 doğumlu Mustafa'ya bu ismi vermelerinin sebebi, Hatice Ninenin genç yaşta ölen kardeşiymiş... Askerlik sonrası Afyon'a yerleşen Mustafa, Sinanpaşa/ Akörenli Şerife Hanımla evlendi. Çocukları Hatice (Gülşen), Sevda, Saynur ve Mevlüt Cihan... Hatice’nin beyi Afyonlu; Sevda Çavdarlılı Kadir ile evli, Almanya’da yaşıyorlar; Saynur ise Kayıhanlı İbrahim ile evli olup Antalya’da yerleşikler. Mevlütcihan bekar, Afyon Belediyesi İtfaiye Müdürü… Hastaneden emekli olan Mustafa Demir Afyon'da yaşıyor...

    Yörükmevlütün ortanca oğlu, dedesi Yörükmehmetin adını almış, 1957'de doğdu... Mustafa Abisiyle birlikte O da Afyon'a yerleşti. Çakırköylü Zeynep Hanımla evlendi. Şerife, Reyhan ve Yusuf adlarında iki kızıyla bir oğlu var. Kızlar Anıtkaya dışından beylerle evlendi...

    Küçük oğlu Adem de erken dönemde Anıtkaya'dan ayrıldı. Fethibeyli Fatma Hanımla evlendi, Mevlüt ve Emrah adlarında iki oğlu var...

    Yörükmevlüt, bir dönemden sonra çocuklarının peşinden Afyon'a gittiyse de Anıtkaya'dan büsbütün kopamadı. 2016 Yılında vefat edene kadar fırsat buldukça köydeydi. Eşi Şerife Hanım ise kendisinden iki yıl sonra 2018'de vefat etti...

   

    2.Yörüklerin Ali

    Ahmet Ağa'nın 1901 doğumlu ikinci oğlunun adı Ali... Eğret'te 'Yörüklerin Ali' olarak lakaplandı. Küçükismaillerin Molla Mehmet kızı Emine ile evlendi. Emine Hanım, İbişin kardeşidir... Nasıl Mehmet Abisi Veyislerden evlenmiş ve o sülale ile bağ kurmuşsa, Yörüklerin Ali de Emine Hanımla evlenip Çatallarla ilk akrabalık bağını kurmuş oldu... 

    Üç oğlan, bir de kız çocukları oldu: Ahmet, Osman, Selime ve İhsan... Tek kızları Selime, Patlakların Gaygısızhalil eşi oldu. Bu evlilikte, Patlaklar-Çatallar yakınlığının etkisi olabilir... Üç erkek kardeşe gelelim...

    Habeş Ahmet

    Büyük oğluna dedesi Yörük Ahmet Ağa'nın adını verdiler. Eğretli Onu 'Habeş Ahmet' diye lakaplandırdı, çünkü esmer renkliydi. Sağırların Ali Osman Hoca kızı Maksude ile evlendi Habeş... Aslında Maksude Hanımın anası Şaşdımların kızıdır. Yine de Ali Osman Hocanın ilk eşi vasıtasıyla Çatallarla bir bağ kurulabilir... Apdıramanlardan Çiloğlanın Hüseyinhoca (Hüseyin Ayas), Şaşdımların Uykucu (Ömer Şen), Takgasların Cılımısdık (Mustafa Öncül), Arapların Bezekinin Ali Tok ve ayrıca Maksude Hanımın karınkardeşi Feride vasıtasıyla Bekiralilerin Buydeycigadir (Kadir Dadak) ile Habeşahmet bacanak oldular... Burada, bacanağı Takgasların Cılımısdık ile aynı zamanda hala dayı çocuğu oldukları unutulmasın...

    Habeş Ahmet, bu lakabı hak edercesine esmermiş; ama yazın dudakları yalama olmaktan bir türlü kurtulmazmış. Demek ki bu hastalık deri rengiyle ilgili değil... Dombeyleri varmış bunun, onları güderken birden yaz yağmuru bastırmış. Yanındakiyle bir kayanın kovuğuna saklanmışlar... Yağmur şiddetli, dudaklar yalama, dombeyler gidiyor... 'Düü!' dese dudak kanayacak... Hayvanların ardından 'Doouuu! Doouuu!' diye bağırmış; ama gidenler bana mısın dememiş... 

    İki erkek ve üç kız olmak üzere toplam beş çocukları oldu. Bunların en büyük ve en küçükleri erkek, aradakiler kızdır. Adları Mehmet Ali, Hatice, Emine, Saynur ve Yahya... Büyük kızı Hatice, Uykucunun Kadir Şen'e, yani teyzesinin oğluna vardı. Emine ve Saynur ise Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. 

    Dört küçük kardeşin abisi, hepsinin büyüğü Mehmet Ali 1951 yılında doğdu. Mandanın kızı Ayşe ile evlendiğini, Çatallardan Hacızekeriye oğlu Mustafa'nın Necati Çelebi ile bacanak olduğunu biliyoruz, sonrasına dair malumat yok... Çocukların en küçüğü Yahya da Anıtkaya dışından evlendi...

    Çocukları doğduktan sonra İzmir'e göçtü Habeş... 2016 Yılında eşi Maksude Hanımla arka arkaya vefat ettiler, çocukları halen orada yaşıyorlar...

    Zıhıye Osman

    Yörüklerin Ali, ortanca oğluna kendi dedesi Osman Ağa'nın adını koydu. Askerliğini sıhhıyeci olarak yaptığından lakabı 'Zıhıye Osman' kalmış. Doğrusu, askerden döndükten sonra lakabının hakkını vererek sıhhıyecilik yapmış. Fakat asıl şöhreti sünnetçiliğiyle yakaladı. Yetmişli yıllarda Anıtkaya'nın fahri kadrolu sünnetçisiydi. Bilallerin Apil Dedeyle birlikte vakti gelen bütün erkek çocuklarını elden geçirdiler. Evin büyüklerinin de üşüştüğü operasyonda, Bilal Dede 'Siçana bak! Siçana bak!' diye şoktaki çocuğu oyalarken Zıhıye çığlıklar ve tekbirler arasında işini bitirirdi... Afyon'da profesyonelleşti galiba; Eski Otogarın karşısındaki dairesinde balkona asılı 'Fenni Sünnetçi Osman Demir' tabelası hala gözümün önündedir...

    Zıhıye Osman, sünnetçiliğinin ötesinde de orijinal bir adamdı. Köyde tek başına oturan anasını sık sık ziyarete gelirdi. İkinci Dünya Savaşı temalı filmlerde Alman askerlerinden aşina olduğumuz sepetli bir motosikleti vardı. Bazen anasını sepete oturtup gezmeye götürürdü... Evlerinin küçük bahçesindeki iğde ağacının dalına büyük bir sedir yapmıştı. Sakin ve serin görünen bu platformda oturduğuna hiç şahit olmadım. Galiba Zıhıye Osman netice almaktan çok, bir şeyle uğraşmayı seviyordu. Mesela masrafa edip ciddi ciddi duvarla çevirdiği biçimsiz, küçük, göpcük avluya vişne dikti. Sanmıyorum ki o vişnelerden yemiş olsun...

    Görenlerin, ne kadar ağır adam, diyeceği bir duruşu vardı. Bu ağırbaşlı duruşuna, sonradan uzattığı gür sakalı daha bir vakar katmış gibiydi. Bazılarına göre inatçıydı. Ben o yanına tanık olmadım. Afyon'da öğrenciyken iki yıl evsahibimizdi. Karısına ait bir evi kiralamıştı bize, orası istimlakla yıkılması söz konusu olunca 'Bana ne sizin evinizden' demedi, yine karısının başka bir evine yerleştirdi... Zıhıyeden iyilikten başka bir şey görmedim...

    Zıhıye Osman, Afyonlu Mübeccel Hanımla evlendi. Yıldız, Yüksel, Lale, Hikmet adlarında beş kızları dünyaya geldi. Bu dönemde Afyon'a yerleştiler. Kızları Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. 2021'de Zıhıye Osman, namı diğer Fenni Sünnetçi Osman Demir, 2023'te de Mübeccel Hanım vefat ettiler. Çocukları halen Afyon'da yaşıyorlar...

    Çolak İhsan

    Yörüklerin Ali'nin küçük oğlu İhsan'a 'Çolak Essan' demelerinin sebebi, elindeki bir kaç parmağın kopuk olmasıdır. Habeşi hiç görmedim, ama esmermiş; Zıhıye ise normaldi. Çolakessan ikisine de uymaz, biraz daha kumral/sarışın görünür. Erken dönemde Afyon'a yerleşmiş, oradan anasını ziyarete pikap türü arabasıyla gelirdi.

    Anıtkaya dışından bir hanımla evlenmiş. Adlarını bilemediğimiz iki kızı var, bunlardan biri Milli Eğitim eski Müdürlerinden Kayıhanlı Hidayet Yıldırım eşidir..  Eşi vefat eden Çolak Essan, halen Afyon'da yaşıyor...

     Bir kız üç oğlanın babası Yörüklerin Ali, 1957 yılında vefat etti. Eşi Emine Hanım ise onun ölümünden sonra daha uzun yıllar yaşadı ve 1985'te öldü...

    3. Yörük Kerim

    Ahmat Ağa'nın üçüncü oğlu Abdülkerim 1906 yılında doğmuş. Bu hesaba göre Selkisaray'da doğmuş olmalıdır, bununla ilgili net bilgi yok. Adını kısaltıp bir de önüne Yörük ifadesi ekleyerek 'Yörük Kerim' demişler. Oysa o sırada Eğret'te başka Kerim yoktu, ayırıcı vasıf olarak Yörüklüğünü neden vurguladılar ki...

    Yörük Kerim, Hamurköylü Ali kızı Satı ile evlendi. Aslında Satı, Veyislerin kızıdır. Şöyle ki; Hamurköylü Ali Veyisoğlu Süleyman'a içgüveyisi olur. 1910 Yılında şehit olduğunda eşi dul, tek kızı Satı da yetim kalmıştır. Anası da öldükten sonra Satı hem öksüz hem yetim olarak Böbü Dedenin (Hacarifler/Böbülerin) evde büyüyecektir...

    İki oğulları olmuş; İbrahim ve Mehmet... 1933 Yılında doğan büyük oğlu altı yedi yaşlarındayken vefat etmiş...

    Yörük Mehmet

    Satı Hanım ile Yörükkerimin küçük oğlu Mehmet de 1938 yılında doğdu. Adını Mehmet koydukları bu oğuldan başka çocukları yok... Doğal olarak bu oğlan da 'Yörük Mehmet' olarak lakaplandı.

    Yörük Mehmet'i, Körhocanın kızı Fatma ile everdiler. Annesi Satı Hanımın arzusuyla gerçekleştiği anlaşılan bu evlilik uzun sürmedi, ayrıldılar. Bu kez Yörük Kerim'in isteğiyle Yörük Köyü olan Mılıklarlı Bedriye ile everdiler. Yörükmehmetin çocukları Bedriye Hanımdandır...

    Üç oğlan iki kız, beş çocukları var; Ahmet, Fadime, Süleyman, Kerime ve Abdülkerim adlarında... Kerime ve Abdülkerim, dedeleri Yörük Kerim'i çağrıştırdıkları belli... Ahmet ve Fadime'de, büyük dede Yörük Ahmet Ağa ile onun ilk eşinin hatırası var. Ayrıca Satı Hanımın ana adı da Fadime. Süleyman'a gelince...  Bedriye Hanımın babası adıdır...

    Yörükmehmet, sülale içinde Yörüklük davası güden en keskin kişiydi. Nerede bir Yörük, hele ki Karatekeli Yörüğü varsa üşenmeden gider; nerede bir Yörük organizasyonu varsa ona mutlaka katılırdı. Söğüt'te her yıl düzenlenen şenliklerde mutlaka bulunur, döndükten sonra olanları ballandıra ballandıra sonraki yıla kadar anlatırdı. Eylül'ün ilk haftasında, tam da işgayıt vakti çekip çekip gidiyor, diye oğlanlar bundan rahatsızlık duyar; ama bir şey diyemezlerdi. Zaten ne yapsalar da Yörükmehmeti milliyetçi gezilerden alıkoyamazlardı... Ülkenin neresinde bir Yörük varsa onu tanıyan Yörükmehmet, son zamanlarında kendini dahi bilemeyecek bir hastalığa duçar oldu. Oradan oraya göç eyleyen Yörük ataları gibi, 2018 yılında ebedi sükunet yaylasına göçtü gitti... Eşi Bedriye Hanım ise Onun peşinden dört yıl sonra 2022'de gitti...

    Büyük kızı Fadime, Ösüzömerin Hasan Acar eşidir. Hasan'ın ninesi dolayısıyla Veyislerden olduğu düşünülürse bu evlilik daha anlamlıdır... Yörükmehmetin küçük kızı  Kerime ise İdirizlerin Yalamaşükrü oğlu Mehmet Ali İdis eşi oldu...

    Büyük oğlu Ahmet 1958 yılında doğdu. Daldalların Gocayörük kızı Fadime ile evlendi. Gıvığın Ömer Aydın, Yarımağanın Mevlüt ve Ömer Soylu kardeşler, Turabilerin Ahmet Külte ile bacanak oldular... Mehmet, Ragıp ve Ali adlarında üç oğlu oldu... Mehmet, Bilallerin Muharrem kızı Ayşegül ile evlendi. Ceyda, Ahmet ve Ceylin adlarında iki kızıyla bir oğlu var... Ortanca oğlu Ragıp, Guycuların Enver kızı Meryem ile evlendi. Çocuklarının adları; Ahmet Asaf, Cihan Ensar, Miran ve Can... Küçük oğlu Ali de Bacıların Ömer kızı Merve ile evlendi; Aysu ve Gülsu adında iki kızı var... Sonradan köfteci dükkanı açan Ahmet, halen 'Köfteci Yörük' olarak bilinmekte ve çocuklarıyla Anıtkaya'da yaşamaktadır...

    Yörükmehmetin ortanca oğlu Süleyman 1964 yılında doğdu. Kumartaşlı Sevim Hanımla evlendi. Satı ve Kamil adlarını verdiği bir kızıyla bir oğlu oldu. Kızı Satı, Yetimlerin Necati oğlu Mevlüt Azbay eşidir... Süleyman da Anıtkaya'da, Yörük Ahmet Ağa'nın Eğret'e gelince ilk yerleştiği yerde Yörüklerin ocağını tüttürüyor...

    Beş çocuğunun en küçüğü Abdülkerim 1980 yılında doğdu. Ösüzömerin Halil İbrahim kızı Cemile ile evlendi ve İstanbul'a yerleşti. Bedriyenur, Yunus Emre ve Cemile adlarında iki kızıyla bir oğlu var. Halen İstanbul'da yerleşik...

    Diğer kardeşleri de geleneksel meşguliyetleri olan hayvancılıkla uğraşmışlardır mutlaka; yalnız koyunculuğu devam ettiren ve ondan en son vazgeçen, Yörük Kerim'in torunları oldu. Yörük Kerim 1969 yılında, 63 yaşındayken vefat etti. Eşi Satı Hanım ise kocasından sonra on yıldan fazla yaşadı, 1983 yılında vefat etti...

    4.Yörük Hüseyin

    Ahmet Ağa'nın küçük oğlu Hüseyin 1909 yılında doğdu, Sağırların Salih kızı Havva ile evlendi. Havva Hanım Ali Osman Hoca ile Sağıroğlu Mehmet'in kardeşi, Hilmi Hoca ile Sağıroğlunun Süleyman'ın ise halasıdır... Üç abisi, evlilikleri vasıtasıyla Veyisler ve Çatallarla bir bağ kurmuştu. Yörük Hüseyin'in evliliği aracılığıyla Sağırlarla da irtibat kurulmuş oldu. Ayrıca Havva Hanımla evlenince Hüseyin, Delimamın Ali ile bacanak oldular... Veyislerin Delimamın oğlu olması, ayrı ayrı iki dönem Muhtarlık yapması sebebiyle önemli pozisyon sahibi biriyle bacanak olmak, Yörüklerin Eğretlileşme sürecinde mühim bir etkendir...

    Havva Hanımla Yörük Hüseyin'in Süleyman, Ayşe, Ahmet, Şerife ve İbrahim adlarında iki kızıyla üç oğlu oldu. İsim değerlendirmesi yapmak gerekirse; Ayşe ile Şerife, Havva Hanımın anasıyla ninesinin adı; Süleyman, Cihan Harbinde şehit olan abisinin adıdır. Ahmet, malum Yörük Ahmet Ağa'nın adı; İbrahim hakkında fikrim yok... Yörük Hüseyin, 1982'de vefat etti; eşi Havva Hanım ise dört yıl önce, 1978'de vefat etmişti..

    Büyük kızı 1941 yılında doğan Ayşe, Bilallerin Halil'e vardı; merhum Muhittin Kaynar'ın anasıdır... Küçük kızı Şerife ise, Kelarzıman oğlu Meşhur Ahmet Azbay'a vardı; Ziyaddin Azbay'ın anasıdır... Oğlanlara geçelim...

    Süleyman Demir

    Büyük oğlu Süleyman 1932'de doğdu, erken dönemde Afyon'a yerleşti. Orada Yörük Gocaibram kızı olan Zeynep Hanımla evlendi. Onların da dört çocuğu oldu; Elif, Osman, Hüseyin ve Mehmet... İsim yorumlamayı bırakabiliriz; ama Elif Ninenin adına sadece burada rastlandığına dikkat çekerim. O Elif, Osmanköylü bir beyle evlendi; şimdi İzmir'de oturuyorlar...

    Büyük oğlu Osman, bir Macur kızı olan Selime Hanımla evlendi. Hüseyin ve Zeynep  adlarını verdiği bir kızıyla bir oğlu var. Zeynep, üniversite okuduğu Kıbrıs'ta; Hüseyin ise Emirdağ'da çalışıyor... Osman ise halen Afyon'da yerleşik....

    Ortanca oğlu Hüseyin de bir Macur kızıyla evlendi. 1987'de Eşi hamileyken vefat edince, doğan oğluna babasının adı olarak Hüseyin ismini verdiler...

    Küçük oğlu Mehmet, Ambanazlı Ayşe Hanımla evlendi; ana babasının adı olarak iki çocuğuna Süleyman ve Zeynep adlarını verdi. Afyon'da oturuyorlar... Baba Süleyman Demir, 2010'da Afyon'da öldü...

    Ahmet Demir

    Yörük Hüseyin'in 1944 doğumlu ortanca oğlu Ahmet de Afyon'a yerleşti Orada Çatalçeşmeli Sultan Hanımla evlendi. Dört kızı ve bir oğulları oldu; isimleri Kezban, Elif, Metin, Gönül ve Havva'dır...

    Kızlar Anıtkaya dışından beylerle evlendiler. Metin de Anıtkaya dışından bir hanımla evlendi. İki kızı var ve Afyon'da yaşıyorlar... Baba Ahmet Demir, 2022'de vefat etti...

    İbrahim Demir

    Küçük oğlu İbrahim de Afyon'a yerleşti; ama Anıtkaya'dan evlendi. Veyislerden Delibanın kızı Fatma'yı aldı. Serkan, Hüseyin, Mehmet ve Havva adlarında üç oğluyla bir kızı oldu. Havva, Anıtkaya dışından bir beyle evlendi. Oğlanlar da Anıtkaya dışından evlendiler; halen Afyon'da yaşıyorlar...

    ***

    Karatekeli Yörük Osman Ağa'ya geri dönelim... Hatay Dörtyol'daki mülklerini orada gelin ettiği kızına bırakarak İzmir'e geldiler. Özdere'de denizi nazır mülkler aldılar. Oğluna oraları terkedip yeni yerlere göçmesini vasiyet ederek vefat etti. Babasına verdiği söz gereği yeni ufuklara yönelen Ahmet Ağa, Manisa ve Kütahya'da kısa süreli eğleşti. Geçicidir, demedi oralardan araziler satın aldı. En sonunda Eğret'e varıp oğullarıyla oraya yerleşti. Bu yazıda onların Eğretlileşme sürecini anlattık. Peki, değişik yerlerden satın alınan onca arazi ne oldu? İlk zamanlarda onların peşine düşülmemiş... Ahmet Ağa'nın torunu Yörük Mevlüt, Özdere'deki mülkleri üzerine lüks turistik oteller yapıldığını görünce hukuk mücadelesini başlatmış. Aynı Şekilde, Manisa ve Selkisaray'daki araziler için de girişimler var. Ahmet Ağa'nın bir başka torunu Yörük Mehmet de bu çabanın içine girmiş. Yalnız bu iş o kadar kolay değil. Bir asır sahipsiz gibi görünen arazilere şimdi tesisler yapılmış, tarım amaçlı kullanılanlar var. Selkisaray'daki arazinin bir kısmı, Başkomutan Tarihi Milli Parkı alanının içinde kalmış... Hasılı kelam bu zorlu süreç bir kaç kuşak daha devam edecek gibi...

  

Cingenaliler

     

    Deliosmanoğlu Ali'nin üç kız üç oğlanın durumu şöyle idi; beş kardeşin de ablası olan büyük kızı Şerife, 1850 yılında doğdu. Emiralilerin Mehmet'e vardı, Yeşilömerin anasıdır... 1859 Yılında doğan ortanca kızı Fatma, Danaoğlu Hüseyin'e vardı; Şapgöbek ve Dananın Hüseyin'in nineleridir... Küçük kızı Ümmü'ye Emeti de derlerdi, 1860 yılında doğdu. Omarcıkların Ömer ile evlendi, sonra kendi adı Omarcıkların bu kolunun sülale adına dönüştü. Emetinin Dikhasanın ninesidir...

    

    Oğlanlara gelelim... Deliosmanın adını alan büyük oğlu, Mihri/Mihriye Hanımla evlendi; zamanla eşinin ismi sülale lakabına dönüştü. Mihrioğlular/Hebbeler, Osman'ın çocuklarıdır...

    Küçük kardeş Hüseyin 1859 yılında doğdu. Hasan kızı Gülsüm ile evlendi. Gülsüm Hanımın kimlerden olduğunu bilemeyeceğiz. İbrahim ve Ali Osman adlarında 1889 ve 1891 tarihlerinde iki oğulları oldu. Büyük olan İbrahim, Ayanoğlu/Garahmetlerin Halil kızı Hanife ile evlendi. Hanife Hanım; Cinibiz Dede, Garahmet ve Gabaoğlanın kardeşidir... Küçük Ali Osman ise Gavalcıların Halil kızı Fatma'yı aldı. Fatma Hanım da Goşumcunun halasıdır... İki kardeş İbrahim ve Ali Osman'ın çocuk kaydı yok, haklarında başka bir bilgi de bulunmuyor. Yaşları ve çağın şartları düşünüldüğünde ikisinin de Cihan Harbi kayıpları arasında yer aldığı söylenebilir. Zaten onlardan önce babaları Deliosmanoğlu Hüseyin, 1908 yılında vefat etmişti. Böylece Hüseyin kapısı, 20. yüzyıl başlarında kapanmış oldu. Şehitlerin eşlerine gelince... Hanife, Devrimbeşlerin Godalömere vardı; Delibayramın anasıdır... Fatma ise, Velciklerin Kelhasana vardı; Gugukların Ramazan Ün anasıdır...

    Ortanca oğul Süleyman'a sıra geldi. Doğum tarihini bilemediğimiz için ortanca olduğu şüphelidir. Zaten Onun varlığından oğlu sayesinde haberdar oluyoruz. Buna göre Süleyman, Hasan kızı Fatma ile evlenmiş. Fatma Hanımın da kimlerden olduğu bilinmiyor; ama bir kardeşi Hacımahmutlardan Hacıyusuf eşi, yani Etem ile Şimbilin nineleridir...

    CİNGEN ALİ

    Merhum Süleyman, oğlunun adını doğal olarak Ali koymuş. Hatırlanacağı üzere Deli Kethüda Osman'ın baba adı Ali, Ümmühan Hanımın baba adı ise Süleyman'dı. Dolayısıyla bir koldan Ali-Süleyman serisi başladı; dedelerden itibaren baba, 3. Süleyman; oğul da 3. Ali'dir, arkası gelecek...

    Ali'nin babasının tam olarak ne zaman öldüğü bilinmiyor. 1904 kayıtları tutulduğu sırada kendisi 24 yaşında olmasına rağmen Hüseyin amcasının hanesine dahil edilmiş. Belki de babasıyla amcası ayrılmamış, birlikte yaşıyorlarken yetim kalmıştı. Bütün bunlar hep meçhul kalmış, fakat Ali'nin küçüklüğüne dair önemli bir hatırasını torunlarından dinledim...

    Bunların avluda dibek gibi büyük bir taş varmış. Sürgü değirmeninin hayvanla döndürüleni değil de tokmakla dövüleni diye düşünelim. Öyle bir mekanizma... Her evde bulunmadığı için bulgur göce dövmeye kadınlar buraya geliyor, hatta etraf köylerden de gelen olurmuş... Tabi o kadar kalabalık ve uzun bekleyiş sırasında, ihtiyaç halince kadınlar helaya gitmek durumunda kalıyor. O günün şartlarında avlunun bir köşesindeki helalar, yılda bir iki kez fırın külüyle paklanıyor. Ali de anasını hela paklarken gördüğü için bu işin ne kadar zahmetli olduğunu biliyor... Kadınların her gidişinde huysuzlanıyor ve en sonunda 'Anam orayı ne zorlukla temizliyor, girmeyin helaya!' diye çıkışıyor. Hatta dediklerine göre, taşlamış kadınları... Taşlananlardan biri de buna 'Ay len, sen ne cingenimişin böyle!' diye karşılık verince, Ali'nin adı cingene çıkıyor. O günden sonra lakabı 'Cingen Ali'... 

    Cingen Ali büyüyünce, annesi Onu Hacımahmutlardan Yılıkların kızı Şerife ile everdi. Fatma Hanımın bir kızkardeşinin de Hacıyusuf eşi olduğunu hatırlayalım. Belki de Fatma Hanımın kendisi de Hacımahmutlardandı ve gelinini akrabalarından seçti, orasını bilemiyoruz... Cingenali Şerife Hanımla evlenince, Velciklerin Mehmet (Tahtalının babası), Hatiboğlu/Gobakların Hüseyin ve Taşçılar/Tekirdağlıların Ahmet ile bacanak oldular...

    Askerlik çağına geldiğinde vaziyet böyleydi. O yıllarda dört yıllık temel askerliğin üzerine aralıklarla sekiz yıl kadar daha süren rediflik sistemi uygulanıyordu. Bu yüzden normal bir kişinin on yılı aşkın askerliği oluyordu. Ali'nin temel askerliği sonunda, 1903'te bir oğlu oldu, babasının adı olan Süleyman ismini verdi. Redif askerlik dönemini aralıklarla memleketin çeşitli yerlerinde geçirdi. Akıllarda Yemen ve Kuzey Afrika kalmış... Bu dönemde, 1908 yılında büyük kızı Şefika doğdu. Sonra Mehmet ve Fatma...

    Redif askerlik de bitince Eğret'e dönen Ali, hayatının normaline de dönecekti; ama Kader buna fırsat vermedi. Çünkü, harpler darpler bitmek bilmiyordu, yeni patlayan Cihan Harbi sebebiyle seferberlik ilan edilmişti. Hadi bakalım tekrar askere, dediler...

    Cingenali bir daha Eğret'e dönemedi. Çanakkale'ye sevk etmişlerdi, orada çok şiddetli çarpışmalar yaşanıyordu. 33. Alay; 3. Tabur; 9. Bölük askeriydi. Cephede yaralanınca Haydarpaşa Hastanesine gönderdiler; orada 25 Kasım 1915 günü şehit oldu... 

    Bundan sonra dört yetimiyle başbaşa kalan Şerife Hanım çocuklarının hem anası hem babası oldu. Gerçi çocukların nineleri de vardı, ama zaten yaşlanmış Fatma Hanım 1926 yılında vefat etti. çocukları için gerekeni yaptıktan sonra 1943 yılında kendisi de hayata veda etti... Çocuklarının durumuna bakalım...

    Büyük kızı Şefika, her ne kadar 1913 yılında doğdu diye kaydedilmişse de sonradan dava açarak bu tarihi 1908 olarak düzelttirmiş... Dolaksızın İsmail'e vardı. Salih, Ahmet, Mevlüt ve Nadire Kırım'ın analarıdır... Eşinin vefatından sonra Çatalların İbiş'e vardı, orada da Yakup Tür'ün anası olacaktır. 1982 Yılında vefat etti...

    Küçük kızı Fatma/Fadime, Tekelilerin Halil'e vardı; Köressanın anası Gasaphalil (Halil Temel)in ninesidir... Eşi Tekelioğlu Halil vefat edince Eftedli Yenihasan ile evlendi. Aslında Yenihasan ile Fadime akraba olurlar... İzah edelim: Tamamen şifahi anlatımlara göre Deliosmanlardan üç kız, bilinmeyen bir tarihte biri Dandır, biri Karacahmet, diğeri de Beşkarış'a gelin oldular. Hatırlanacaktır, 1847 tarihli belgede Kethüda Osman'ın küçük yaşta Emine, Şerife ve Ayşe adında üç kızı vardı. Bunların akıbeti anlaşılamamıştı. İşte rivayetlerdeki üç köye giden üç kız bunlardır... Yenihasan da Karacahmet'e giden kızın torunudur... Yani Cingenalinin kızı Fadime, büyük büyük halasının torununa varmış oluyor... Fadime Hanım da 1988 yılında vefat etti...

    Cingenalinin iki kızının durumu böyle. Şimdi sıra geldi, iki oğlunun macerasına...

    Cingenalinin Süleyman

    Cingenalinin büyük oğlu 1903 yılında doğdu. Ona, isim döngüsüne riayet edilerek dedesinin adı olan Süleyman ismi verilmiş. Önce Onbaşıoğlu İdirizlerin Hasan kızı Kezban (Gızılgız) ile evlenmiş. Gızılgızın Gülsüm ninesi sonradan Cingenalinin Hüseyin emmisine varmıştı, kan bağı olmasa da aralarında böyle bir bağlantı var. Ayrıyeten Gızılgızın annesi Aliye Hanım Aliciklerden...  Lakin uzun sürmemiş bu evlilik, ayrılmışlar. Bundan sonra Süleyman'ın Afyon hayatı başlıyor... 

    Afyonlu Huriye Hanımla ikinci defa evleniyor. Ali Osman adını verdiği bir oğlu dünyaya geliyor. Üçüncü evliliğini Döğerli Azime Hanımla yapmış ve ondan da Zeynep adında bir kızı dünyaya gelmiş. Sonra 1930 yılında Cingenalinin Süleyman, 1934 yılında Huriye Hanım ve 1936'da Azime Hanım peş peşe vefat etmişler...

    Ali Osman'ın Zeliha Hanımla evlendiği, 1962 yılında Güler adını verdikleri bir kız dünyaya geldiği, ancak bu kızın bir yaşındayken vefat ettiği kaydedilmiş...

    Cingenalinin Süleyman ve hanımları vefat ettikten sonra bu iki çocuğu, Ali Osman ve Zeynep de vefat etmişler.... Bildiklerimiz bunlar...

    Cingenalinin Mehmet

    Çanakkale Şehidi Cingenalinin küçük yetimi Mehmet, büyüyünce Tığlıların Kürtmusa kızı Fadime ile evlendirildi. Fadime Hanım Demircisalih ile Kelyusufun kardeşidir... Bir kız kardeşi de Galgancıların Osman'a vardığı için onunla da bacanak oldular... 

    İkisi oğlan ikisi kız, dört çocukları oldu. Yaş sırasına göre bunların isimleri Süleyman, Şerife, Adem ve Aysun/Saadet'tir...  Dört çocuğun anası Fadime Hanım, 1969 yılında vefat etti... Cingenalinin Mehmet ise, Fadime Hanımdan tam 15 yıl sonra, 1984 yılında vefat etti... 

    Ninesinin adını verdikleri büyük kızı Şerife, Galgancıların Osman oğlu İbrahim Aytar eşi oldu. Şerife ile İbrahim teyze çocukları oluyor... Küçük kız Aysun İstanbul'a gelin oldu, ama yabancıya değil; hani Dolaksızlara gide Şefika Halanın tek kızı Nadire vardı, işte onun oğluyla evlendi... Oğlanlara gelelim...

    Tüccar Terzi Süleyman Saçan

    Büyük oğlu Süleyman, Yenimısdık kızı Muzaffere ile evlendi ve böylece Hacıların Sağırmehmet oğlu İbrahim Azbay ile bacanak oldular... 

    Erken dönemde Afyon'a yerleşti Süleyman, terziydi... Seksenlerin başında, Uzunçarşıya bakan ikinci kat dükkanının camında 'Tüccar Terzi Süleyman Saçan' ibaresini gördükçe gururlanırdık. Bizim köylüymüş çünkü... Sonradan öğrendik, aynı binadaki bir başka bizim köylü terzi Akömerin İzzet Kök'ün de ustasıymış...

    Üçü kız üçü oğlan, altı çocukları var. Mehmet, Nurettin, Hayriye, Fatma, Ayşe ve Ertuğrul... Genç yaşta vefat eden teyzesinin adını verdikleri Hayriye, Konyalı bir beyle evlenmiş, şimdi yurtdışında yaşıyorlar... Ayşe'nin merhum beyi Afyonluymuş... Ninesinin adını verdikleri ortanca kızları Fatma ise, Gobakların Kelşaban oğlu Hüseyin Kaçmaz eşidir...

    Büyük oğlu Mehmet, Akörenli Fatma ile evlendi. Çağrı, Büşra ve Süleyman adlarında iki oğluyla bir kızı var. Büşra Ankara'ya gelin gitmiş, Çağrı ise Uşaklı bir hanımla evlenmiş...

    Ortanca oğluna Nurettin ismi konulmasını Fatma nine istemiş. Kayıhanlı Zeynep Hanım ile evlenen Nurettin'in, adları Alperen ve Süleyman olmak üzere iki oğlu var...

    Küçük oğlu Ertuğrul da Kayıhanlı Ahsene ile evlendi. Abisinin eşi Zeynep ile Ahsene Hanım emmi kızı oluyorlar... Yusuf, İshak ve Erva adlarında üç çocuğu var...

    Tüccar Terzi Süleyman Saçan ve Muzaffere Hanım emeklilik günlerini, Afyon'daki evlerinde çocukları ve torunlarıyla birlikte geçiriyorlar...

    Adem Saçan

    Cingenalinin Mehmet'in küçük oğlu Adem, 1952 yılında doğdu. Çocukluğu Afyon'da geçti. Ankara'da Mülkiye okudu. Emekli olana kadar çeşitli yerlerde Kaymakam ve Vali Yardımcısı olarak çalıştı. 

    Önce Kilisli Nazmiye Hanım ile evlendi; Fatih, Buğra ve Oğuzhan adlarını verdiği üç oğlu var... Daha sonra Bursalı Burcu Hanımla evlendi... Oğulları Fatih, Ankara'da; Buğra ise Bursa/Kemalpaşa'da yaşıyor. Oğuzhan, öğretmen...

    ***

    1840 Yılında öldüğü belirtilen Kethüda Deli Osman'ın üç torunundan en küçük Hüseyin nesli günümüze ulaşamadı. Büyük torun Osman'ın çocuklarına Mihrioğlular/Hebbeler denildi, EŞİT soyadını aldılar. Ortanca torun Süleyman'ın tek çocuğuna Cingen Ali denildiği için sülale lakabı Cingenaliler oldu. 1934 Soyadı uygulamasından itibaren SAÇAN soyismini kullanıyorlar. Halen bunlardan Anıtkaya'da oturan bulunmuyor...

 

Çolaklar

     

    Üç hikayenin birleştiği kavşakta Çolaklar sülalesi başlıyor. Öncesi yok yani... Öyleyse birbirinden bağımsız bu hikayecikleri sürükleyip kavşağa çekelim, sonrasında Kader nasıl bir rota çizmiş bakarız...

    ***

    Mehmet 1899 yılında doğdu. Antalya'nın Toroslarında bir dağ köyünde, evin küçük oğluydu. Babası Ahmet (bir belgede Mustafa) öldüğünde, artık ailenin reisi büyük abisiydi. Olması gereken de buydu zaten. Yalnız bu büyük abi, kardeşlerine kol kanat germesi gerekirken biraz zorbalık yapıyordu. Ona göre, ileşberliğe müsait olmayan bu dağ köyünde hayvancılıktan başka yapacak iş yoktu. O iş de üç kardeş için yeterli değildi. Dolayısıyla küçükler ayrılmalıydılar... 

    Bu şartlar küçük kardeşleri köylerinden çıkmaya zorladı. Ortancaları, Toroslardan uzaklaşmadı, yakınlardaki bir başka köye yöneldi. En küçük kardeş Mehmet ise daha uzaklara gitme niyetiyle düştü yola. Kuzeye doğru gidecek, tutunabileceği bir yer bulup orada mümkünse kök salacaktı.

    Ne kadar sürede nereleri dolaştı bilinmez. Çalışıyor, karnını doyuruyor; ama durmuyordu. Afyon'u aşıp ilerlemeye devam etti. Araplı Boğazı denilen bir yerde gayet işlek değirmenler gördü. Birine varıp orada çalışmaya başladı. Müşteri eksik değildi, uzaktan yakından arabayla eşekle insanlar geliyor, buğdayını öğütüp gidiyordu. Daha yukarılarda bir köyden gelenler de vardı. Anlattıklarına göre, orası tam da Mehmet'in aradığı bir yerdi. Değirmenciyle helallaşıp Eğret'e gitti.

    Mehmet Eğret'e geldğinde 1912-13 yılları olmalıdır. Çünkü bunları en az 15 yaşındaki biri yaşayabilir. Doğum tarihi biraz da geç yazıldıysa, işte o yıllarda dediğimiz yaşta demektir. Eğret'te yine bir değirmende çalışıyor galiba... Hangi değirmende ne kadar çalıştığını kim bilebilir... Fakat bir şey var; Eğretliler köylerine gelen bu yeniyetmeyi 'Konyalı Mehmet' diye tanıyıp biliyorlar. Meğer Mehmet'in terk ettiği köyü, Antalya ile Konya arasındaymış. Konya istikametinden gelince, 'Nerden geliyoñ? Goñyadan.'...  Oldu mu sana  'Goñyalı Mehmet'... 

    ***

    1871 Yılında doğan Halil, Dumanoğullarının son temsilcisiydi. Gerçi tek değildi, iki kızkardeşinden büyük olan Hatice Tekirgızıların Halil'e; küçük olan Ümmühan da Şeherlioğlu Kedimehmete vardı. Sülalenin tek erkeği olarak kendisi de Danagızı Ayşe ile evlenmişti. 

    Ayşe Hanım ile Halil'in 1902 yılında bir kızları oldu, adını Emine koydular. Başka çocukları olup olmadığı bilinmiyor, ölen kalandan haberimiz yok. Sağ kalan olarak Emine tek ama... Dokuz yaşına girince, babası Dumanoğlu Halil vefat etti. Yıl 1911...

    Kızıyla bir başına kalan Ayşe Hanım bir daha evlenmedi. Zaten Emine dokuz yaşındaydı ve o yıllarda çocuklar, oniki onüçüne gelince başgöz ediliyordu...

    Böyle böyle bir kaç yıl geçti. Emine'ye bir talipli çıktı. Değirmende çalışan bir delikanlı adına istediler. Bu, herkesin kendine 'Goñyalı Mehmet' dediği yabancı çocuk, Eğret'e yenilerde gelmişti. Bir yanlışı görülmeyen Mehmet ile Emine böylece evlendiler... Bu arada Cihan Harbi başladı, lakin Mehmet'in yaşı tutmadığı için almadılar. 'Onbeşlileri' celbetmeye daha vakit vardı... Bu arada bir oğlu oldu, adını Musa koydular; merhum Dumanoğlu dedesinin baba adı oluyor... 

    Savaşın ikinci döneminde 'Goñyalı Mehmet' de askere çağrıldı. Hangi cephede çarpıştığı bilinmiyor, Mütarekeden sonra birliği dağılmadan hemen Milli Mücadeleye başlıyorlar. Bu yüzden askerliği uzuyor. Bu dönemde Eğretli bir asker arkadaşı da ediniyor, Emirhanoğlu Hasan (İşof) ile aynı birlikteler.

    Konyalının askerliği boyunca eşi ve çocuğunu görme imkanı olmamış. Asker arkadaşı için hava değişimi mi yoksa izin mi, her neyse Eğret'e gitme imkanı çıkınca, ailesinden haber getirecek diye sevinmişler. İşof güzel haberlerle dönmüş; Emine Hanım ile Musa'nın sağlık haberlerini getirmiş, kendisinin de Neslihan adında bir kızı olduğunu söyleyip bir teklifte bulunmuş... Büyüyünce Neslihan ile Musa'yı evereceklerine dair sözleşmişler... Sonra İstiklal Harbi tam anlamıyla başlayınca birlikleri ayrılmış, bir daha birbirini görememişler.

    Sakarya Savaşında bir şarapnelin elini parçalaması üzerine kolunu kesmek zorunda kalmışlar. O halde askerliğe devam edemez; ama Eğret işgal altında olduğunu bildiğinden köyüne de gidemez.  En iyisi eski köye gitmek diye Toroslara yönelir. Yunan gidene kadar orada oyalanır. Kurtuluştan sonra Eğret'e, eşi ve çocuğuna doğru yola çıkar...

    ***

    Arapoğlu Hüseyin'in büyük oğlu Mehmet, Osmanköylü Hasibe ile evlenmişti. Hasibe Hanım kendi köyünde Pandiller diye anılan sülaledenmiş. Eğret'e kardeşi Kürthüseyin ile birlikte gelmiş. Velciklere bekar duran Kürthüseyin, sonradan onların damadı olacaktır...

    Hasibe Hanım ile Arapların Mehmet'in 1911 yılında bir oğulları oluyor. Adını Hüseyin koyuyorlar; çünkü bu, Arapoğlu Mehmet'in babası adı... Her şey yolunda giderken Cihan Harbi patladı... Mehmet, Çanakkale Sığındere'de 19 Haziran 1915'te şehit olduğunda küçük oğlu daha yeni doğmuştu... 

    Geridekiler küçük oğlanın adını Ömer koydular... Ömer biraz ayaklanınca, dul gelin Hasibe'nin kocaya gitme vakti geldi. O günün adetlerine göre, dul kadın yine aileden biriyle everiliyordu. Hasibe Hanım buna meydan vermedi, Yılıkların dedesi Mehmet'e vardı. 

    1922 Yılında Yunan gittiğinde Hüseyin 11, Ömer ise 7 yaşına gelmişti...

    ***

    Goñyalı Mehmet'in heyecanı Eğret'e yaklaştıkça artıyordu. Bununla beraber kolunun yokluğundan oluşan boşluk, içini yiye yiye genişlemiş, neredeyse Mehmet'i de yutacak karanlık bir mağara ağzına dönmüştü. Eğret'ten böyle ayrılmamıştı, şimdi tek kollu bir çolak olarak dönmek ona ağır geliyordu. Sırf bu yüzden bir daha buraya gelmemeyi kaç kere düşünmüş; ama oğlu Musa gözünün önüne geldikçe bu fikirden vazgeçmişti. Çayırözü mevkiine gelince azat altına yatıp akşam olmasını beklemeyi düşündü. Köye hava kararınca girmek en iyisiydi, kaputunun içi boş kolu sallanırken kendine bakılması onu bir kez daha yaralardı... 

    İkindiye doğru, Köy tarafından yaklaşan bir karartı belirdi. Gelen kişi onu tanıdı, 'Yav burda ne eğleniyoñ, garıñı everiyolâ' deyince köye seyirtti. Adamın dediği doğruydu... Meğer savaşa gidenlerden dönenler dönmüş, Mehmet gelmeyince herhalde şehit diye düşünmüşler; Emine Hanım'ı da Devrimbeşlerin Büzükhalil ile evermeye kalkmışlar. Böylece son anda ortaya çıkıp durumu düzeltmiş... Yalnız, oğlu Musa'nın öldüğünü de bu arada öğrenmiş... Kim bilir hangi karışık duygulara boğuldu o sırada...

    Sağdan soldan Arapoğlu Mehmet'in küçük yetimi Ömer'i evlatlık almasını tavsiye ettiler. Bu  fikri, Emine Hanımın kafasına da sokmuşlardı.  Ömer böylece; Goñyalı Mehmet, eşi Danagızı Emine ve evin büyüğü kaynanası Ayşe Hanımdan oluşan yeni evine geldi... Bundan sonra Goñyalı Mehmet ile Emine Hanımın başka çocukları da olmadığı için, 'bir evin bir oğlu' idi... 

    Yavaştan yavaştan Mehmet'in lakabına eklemeler yapılmaya başlandı. Artık sadece Goñyalı Mehmet değil, arada sırada Goñyalı Çolak diyorlardı. Bazen kaynanasının Danagızı olmasına izafeten Dananıñ Çolak dedikleri de oluyordu. Hacca gittikten sonra 'Hacı Çolak' oldu. Her lakabında mutlaka çolaklığı vurgulandı... Yine de bu söylemlerin hiç birinden yüksünmedi...

    Asıl memleketi ile de bağını tam olarak koparmadı. Seyrek de olsa Antalya'nın Toroslardaki dağ köyüne ziyaretler yapıyordu. 1934 Soyadı uygulamasında KURT soyadını almasının sebebi de oradaki ailesiyle aynı soyismini alma düşüncesidir. 

    Goñyalı Çolak Mehmet Kurt, asker arkadaşı İşof ile birbirlerine verdikleri sözün gereğini yerine getirdiler. Bir farkla ki Neslihan'ı, ölen Musa yerine Ömer ile evlendirdiler. Anıtkaya'nın bilinen Çolakları, Neslihan hanım ile Ömer'in çocuklarıdır.

    Biri kız olmak üzere altı çocukları oldu. İki numara olan kız, çok küçük yaşta öldüğünden adı bile hatırlanmıyor. Beş oğlanın isimleri; Mehmet Ali, Selahattin, Salim, Ahmet, ve Halil'dir. 1952 Doğumlu Ahmet'e bu isim, Çolak Dedenin babası adı olması dolayısıyla verildiği düşünülüyor. Ahmet, okuldan mezun olduğu sene, 1965'te vefat etmiş... Diğer dört oğluna bakalım...

    Mehmet Ali Kurt

    1938 Yılında doğdu. Çolak Dedenin Antalya'daki yeğenleri arasında da Mehmet Ali Kurt varmış. Bu yüzden Ömer'in ilk çocuğuna  Çolak dedenin arzusuyla Mehmet Ali adı konulduğu tahmin ediliyor. Hem de ilk isim olan Mehmet, Arapoğlu Mehmet Dede ile Çolak Dedeyi hatırlatıyor...

    Mehmet Ali, Devrimbeşlerin Eyüp kızı Esma ile evlendi. Burada derin bir akrabalık söz konusu... Neslihan Hanım İşofun kızı, İşofun ninesi ile karısı Yörüğoğluların Şerife'nin nineleri kardeş; Eyüplerden... Ayrıca Şerife Hanımın anasıyla Eyüp Aydın'ın anaları kardeş, yine Eyüplerden... Sizin anlayacağınız Neslihan Hanım; oğluna hanım, kendine gelin alırken elbette teyzeoğlusunun kızını tercih ediyor...

    Mehmet Ali, Esma Hanım ile evlenmekle; Arzıların Çolakmusanın İbrahim Türkmenoğlu ve Akbaşların Mehmethoca ile bacanak oldular... 

    İkisi oğlan dördü kız, altı çocukları oldu. Yaşlarına göre sıralandığında isimleri; Ayşe, İncilay, Sevda, Ömer, Mehmet ve Hüsna'dır... 1958'de doğan büyük kızı, herhalde Danagızı Ayşe Ninenin adını almış. Yörüğoğluların Seydi Ahmet Tüplek'e vardı... İkici kızı İncilay, Yetimlerin Rafet Azbay; üçüncüsü Sevda, Yörüğoğluların Cengiz Tüplek; en küçük Hüsna da Hatiplerin Şükrü Aykaç eşidir...

    Mehmet Ali'nin büyük oğlu Ömer, 1969 yılında doğdu. Mantaroğlu Mehmet kızı Semra ile evlendi. Esra, Eda, Esma ve Muhammet Ali adlarında üç kızıyla bir oğlu var... 

    Küçük oğlu Mehmet, 1974 yılında doğdu. Gasapların Filaziz kızı Nigar ile evlendi. Esma, Mehmet Ali ve Salim adlarında iki oğluyla bir kızı var. Anıtkaya'da yaşıyorlar...

    Selahattin Kurt

    Çolakların Ömer'in ikinci oğlu Selahattin 1943 yılında doğdu. İsminin hikayesi bilinmiyor. Deligızınibram kızı Gülfem ile evlendi. Onların da altı çocuğu oldu, üç oğlan üç kız; Mehmet, Emine, Hüseyin, Sema, İsmail, Neslihan... Sonradan bir ayağındaki aksaklık sebebiyle Selahattin, 'Çolakların Topal' diye lakaplandı...

    Dumanoğlunun kızı, Hacı Çolak Dedenin hanımı Emine Nine de unutulmuş değil. Selahattin büyük kızına Onun adını vermiş. Emine, Deligızların İsmail Dayısının oğlu İbrahim İdi eşidir. Ortanca Sema, yine Deligızlardan Kesginin Şuayip oğlu merhum Mahmut İdi ile evlendi. En küçükleri Neslihan ise Dandırlı Mesut ile evlendi...

    Selahattin'in büyük oğlu Mehmet, 1965 yılında doğdu. Bağımsız olarak Çolak Dedenin adını taşıyan ilk Mehmet Kurt'tur... Çolömerlerin Körsüleyman kızı Fikret ile evlendi. Gülfem Hanımın ninesi Deligız Çolömerlerden olduğunu belirtelim... Mehmet, beş kızkardeşten birini aldığı için haliyle dört de bacanağı oldu: Keçimehmetin Zabit Seçen, Şampayalarınahmetin Halil Salman, Tekirgızıların İsmail Haykır ve Sarasanınahmetin Yaşar Dadak... Ömer, Nurdan ve Gizem adlarında bir oğluyla iki kızı oldu. Nurdan, Gözelalinin Şükrü oğlu Ali Tok eşidir. Ömer, Sağırların Çunkuhamza oğlu Ahmet'in kızı Aygün ile evlendi. Mehmet, Muhammet ve Zuhal adlarında üç çocuğu var...

    Selahattin'in ortanca oğlu Hüseyin 1969 yılında doğdu. Hüseyin isim olarak Ömer Dede'nin dedesinin adıdır. Daldalların Ahmet kızı Sultan ile evlendi, Şeyma ve Gülfem adında iki kızı var. Eşinden boşandı...

    En küçük oğlu İsmail, Garadelilerin Erol kızı Emine ile evlendi. Selahattin Efe, Pusat ve Buğlem adlarında bir kızıyla iki oğlu var...

    Salim Kurt

    1947 Yılında doğan Salim, Araplardan Patırmahmut Emmisinin kızı Sultan ile evlendi. Hatiplerin Yağcımahmut ve Güdüğizzetin Emin ile bacanak oldular... Bir oğluyla iki kızı olan Salim, bir dönem Belediye Başkanlığı yaptı. Ortalığı inleten kahkahalarıyla hatırlanır...

    İki kızından büyük olan Neslihan, Hamazaların Ademhoca oğlu Ahmet Kaya eşidir. Küçük Hasibe ise, Eyüpçetinin Uncuosmanın Murat Çetin'e vardı...

    Çocuklarının büyüğü ve tek oğlu Ahmet, 1969 yılında doğdu. Bu ismin en taze anlamı, Salim'in küçüğü olan ve genç yaşta ölen kardeşidir. daha geriye gidince Çolak dedenin baba adı olduğunu söylemiştik... Ahmet, Tellilerin Yakup kızı Meryem ile evlendi. Garahmetlerin Halil oğlu İbrahim Patlar ile bacanak olurlar... Nuray ve Ömer adında bir kızıyla bir oğlu oldu. Nuray, Yahyalardan Mehmet oğlu Hüseyin Diril eşidir. Ömer ise Güdüğizzetin Emin'in Abdullah kızı Merve ile evlendi, Ahmet adında bir oğlu var. Halen Anıtkaya'da yaşıyorlar...

    Halil Kurt

    Halil, Çolakların en küçük oğludur; 1955 yılında doğdu. Emine Nine, babası Dumanoğlu Halil'in adı konulsun istemiş galiba... Yahut onun için böyle bir güzellik yapmışlar... Halil de Gobakların Gocakazım kızı Nevin ile evlendi. Alçakların Hacıeminin Mehmet As, Sağırların Ali Osman Sancak ve Hacıların Şerafettinin merhum Süleyman Azbay ile bacanak oldular...

    Mehmet, Selami ve Cemile olmak üzere bir kızlarıyla iki oğulları oldu. Üç çocuğun en küçüğü olan tek kızları Cemile, Nevin Hanımın anası adını almış. Yine Gobaklardan Körkemalın Toplahasan oğlu Hüsnü Kaçmaz eşidir...

    Halil'in büyük oğlu Mehmet 1972'de doğdu. Şekeralilerin Salim kızı Ayşe ile evlendi. Garaburunun Şevket'in Nevzat Mola ile bacanaktır... Hilal ve Halil adlarında bir kızıyla bir oğlu var...

    Halil'in küçük oğlu Selami ilim yolunu seçti. Uzun yıllar Ankara'da çalıştıktan sonra, akademik hayatını Karabük'te sürdürüyor... Gulizosmanın Aziz kızı Azime ile evlendi. Halil Faruk, Zeynep Beyza ve Elif Serra adlarında iki kızıyla bir oğlu var...

    Halil Kurt, Çolakların Ömer'in hayatta kalan tek çocuğu olarak, büyük oğlu Mehmet ile birlikte halen Anıtkaya'da yaşıyor...

    ***

    Goñyalı Hacı Çolak'a geri dönelim... Eğret'e geri dönüp temelli yerleştikten sonra, ta Toroslardan aşina olduğu en iyi işe, hayvancılığa yöneldi. Bunda asker arkadaşı İşofun da etkisi olabilir. Ayrıca o yıllarda Eğret'te koyunculuğa çok rağbet vardı. Dağ, bu iş için başlıbaşına bir nimetti... Torunlarını da koyunculuğa yönlendirmiş, uzun süre onunla iştigal etmişler. Üzerinde bulunduğu mevki de aynı adla anılan 'Çolağıñ Çeşme' Hacı Çolak hayratıymış diye duydum... 

    Tek oğlu Musa ölmüş, başka çocuğu olmamış; fakat evlatlık aldığı Arapların Ömer çocuklarının oluşturduğu Çolaklardaki bütün Mehmet Kurt'lar Hacı Çolak yadigarıdır... Goñyalı Hacı Çolak 1972'de, eşi Emine Hanım ise 1980'de vefat ettiler...

    Şu hatırlatmaları yaparak bitirelim: Goñyalı Çolak, Konyalı değil... Dananıñ Çolak, Danalardan değil... Çolaklar, Çolaklardan değil...

Dumanoğlu

     

    Eğret'in köklü sülalelerinden biri de Dumanoğullarıymış. Bunu, Yirminci yüzyıl kayıt defterinin baş sayfalarında yer almasından anlayabiliriz. Ayrıca  daha eski mahkeme kayıtlarında da bu sülale ismine rastlanabiliyor.

    Sözü edilen belge 1731 yılına ait bir hibe tutanağı. Mehmet oğlu Satılmış, bazı büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarıyla birkaç parça eşyasını ve bir miktar da nakiti hibe ediyor. Bağışladığı Cafer oğlu Mehmet, büyük ihtimalle kendi torunu oluyor. Fakat önemli olan şu, tam altı şahit gösterildikten sonra görevli belgeyi onaylamış. O altı şahidin biri Duman oğlu Ahmet... 

    18. Yüzyıla ait bu belgeye bakılırsa Dumanoğluların geçmişi için bundan daha önceki tarihlere kadar gitmek gerekir. Bu da sülalenin ne kadar köklü olduğuna işarettir. Yalnız bir asır sonraki 1830 kayıtlarında bu isme rastlanmıyor. Sülale adı yazılmaması, baba adlarıyla kayıt tutulması bunun sebebi olabilir. Yoksa, o sırada da sülale Eğret'te idi... 

    Bunun böyle olduğunu 20. yüzyıl kayıtlarından anlıyoruz. Yukarıda da belirtildiği gibi, ikiyüz küsür hanelik Eğret Kütüğünde 22. sayfada yer almak demek, Eski Eğretli demektir. Yeni gelen haneler genelde kütüğün sonlarına işleniyordu... 

    Bu eski sülale, kuşaklar boyu erimiş; 1904 yılına 'Duman oğlu Halil' hanesi olarak kendini taşıyabilmiş. Musa/Hatice diye ana babasının adları kaydedilmiş; ama ikisi de vefat etmiş olduklarından, onlar hakkında bilgi yok... Halil'in biri kendinden büyük, diğeri küçük iki de kızkardeşi var. Bu durumda, Dumanoğullarından üç kardeşin sıralaması şöyle: Ümmühan, 1864; Halil, 1871; Hatice, 1880 doğumlu... Başka kardeşleri vardı ve kayıtlar tutulduğu sırada öldüyse bilmiyoruz... 

    Büyük kardeş Ümmühan, Şeherlioğlu Kedimehmete vardı, Gadıngızların Ahmetçavuşun annesi, ayrıca Dayıların Mehmet Yola ve Bekiralilerin Buydeycigadir eşi Feride Dadak'ın ninesidir... 

    Küçük kardeş Hatice ise Himmetoğlu/Tekirgızıların Halil'e vardı. Orada iki kızı oldu; Aliye, Macuroğlu Ahmet ile evlendi Abdi ile Beykat'ın anasıdır. Küçük kızına Gambırşerif derlerdi, Tekelilerin Delinori ile evlendi. Kısaca Dumanoğluların kızı Hatice de Palaibram, İbrahim Taşkın'ın ninesidir...

    Dumanoğlu Halil'e gelince... 1871 Yılında doğdu. Danaların İsmail kızı Ayşe ile evlendi. Ayşe Hanım; Keliban (İbrahim Dalgıç), Dalmış (Kazım Dalmışlı), Asger (İbrahim Dalmışlı)nın dedelerinin kardeşidir... 

    Ayşe Hanımın küçüğü, Şerife adında bir kız kardeşi daha vardı. 'Danagızı' denilen Şerife de Sarıların Mehmet'e vardı. Dolayısıyla Dumanoğlu Halil ile Sarıoğlu Mehmet bacanak oldular. Nesli bugüne ulaşmayan Sarıların Mehmet, Turabilerin Capbağın dayısıdır. Mehmet ölmeden önce Halime adında bir kızı olmuştu; Danagızı, onu Hatipoğlu/Çakırların Mehmet Ali'ye verdi. Halimeninmehmetin anası Halime, bu Halime'dir; kocası Çanakkale'de kaldı, sonradan Çatalların İbiş Tür'e vardı...

    Kocası Sarıoğlu Mehmet öldükten sonra Danagızı, Veyislerin Hasan'a vardı. Ösüzömer (Ömer Acar)ın dedesi olan bu Hasan ile evliliğinden çocuk yok. Bir kapıya sığınma anlamına gelen bu evlilik sonucu, 1947 yılında Şerife Dadak soyismiyle vefat etti...

    Halil'e dönelim... Ayşe Hanım ile evlenmişti; 1902 yılında bir kızları oldu, adını Emine koydular. 1911 Yılında ise Dumanoğlu Halil'in vefat ettiği anlaşılıyor. Öldüğünde kırk yaşındaymış...

    Kızı Emine'yi bir kaç yıl sonra Konyalı Mehmet'e verdiler. Sonradan kolu kesilen Mehmet'e Ayşe Hanımın sülalesi sebebiyle 'Dananın Çolak' dediler. Kayınpederi Halil sağ olsaydı, herhalde 'Dumanın Çolak' derlerdi... Onların bir oğlu olunca Dumanoğlunun baba adı olan Musa ismini verdilerse de çocuk çok yaşamadı. Başka da çocukları olmadı. Arapların yetim çocuğu Ömer'i evlat edindiler; böylece onun çocukları da Çolaklar sülalesini oluşturdu... 

    Dumanoğlu Halil'in tek çocuğu Emine Kurt nine 1980 yılında, 78 yaşındayken vefat etti. Bir kaç asırlık Dumanoğluların macerası noktalanmış oldu.

Yeşilömerler

 

    1830 Yılı Eğret Köyünde iki Emiralioğlu hanesi bulunuyordu. İkinci sıradaki Emiralioğlu Osman'ın çocukları, yirminci yüzyılda Faddikler/Çolakfatılar ile Garaguzular sülaleleri olarak karşımıza çıktı.

    İlk Emiralioğlu Ömer hanesinin reisi, ikincisine göre daha yaşlı ve erkek nüfusu olarak daha kalabalıktı. Evin reisi Ömer, 1771 yılında doğumluydu. Kayıtlar tutulduğu sırada elli yaşındaydı ve 'orta boylu kırçıl sakallı' biri olarak tarif edilmişti; yani sakalına ak düşse de tamamen ağarmış değildi. Ali, Hüseyin, Ahmet, Süleyman ve Hasan olmak üzere beş oğlu vardı.

    Büyük oğlu Ali 1810, ikinci Hüseyin 1813, ortanca Ahmet 1815 doğumluydu. Küçükler Süleyman ile  Hasan 1824 yılında ikiz olarak doğmuşlardı; Hasan, altı parmaklıydı... İki numara Hüseyin 1839 yılında vefat etti. Ortanca Ahmet ile küçük ikizler hakkında bir malumat yok. Konumuz olan Yeşilömerlerin, beş kardeşin büyüğü Ali torunları olduğu değerlendiriliyor.

    Emiralioğlu Mehmet, 1840'lı yılların başında doğduğu tahmin ediliyor. Yirminci yüzyıl kayıtları tutulurken hayatta bulunmadığı için doğum tarihini net olarak çıkaramıyoruz. Aynı sebepten, ilk eşi merhume Şerife Hanımın bilgileri de sınırlı... 1872 Yılında bir oğulları olunca, babasının adı olan Ali ismini veriyorlar. Bundan sonra eşi Şerife Hanım vefat ediyor...

    İkinci eşinin adı yine Şerife... Ali kızı, 1850 doğumlu Şerife Hanım Cingenalilerden... Üç kızkardeşin büyüğüydü; bir kardeşi Fatma Danalara, küçük kardeşi Ümmü (Emeti) de Omarcıklara vardı. Omarcıkların bir kolu Onun adıyla Emetiler oldu... Böylece Emiralioğlu Mehmet, Dananın Hüseyin ve Omarcıkların Ömer ile bacanak oldular...

    Yeni Şerife Hanımla ilk çocukları 1884 yılında doğdu. Bu tarihe göre, ilk hanımının ölüm ve ikincisiyle evlilik tarihleri aşağı yukarı çıkarılabilir... Oğlan olan bu çocuğa da kendi dedesinin adı olan Ömer ismini verdiler. Sonra 1894'te Ümmühan ve 1898'de Ayşe adlarında iki kızları oldu. Emiralioğlu Mehmet'in, 1898-1904 arasında vefat ettiği anlaşılıyor. Eşi Şerife Hanım, kendisinden sonra on yıl kadar daha yaşamış...

    İki kız kardeş ikinci hanımdandır. Büyük olan Ümmühan 1894 yılında doğdu. Veyislerin Ali Osman ile evlendi. Bu Ali Osman; Delibanın, Kötühüseyinin anasının, Ösüzömerin anasının ve Yeşilömerin Mehmet eşinin emmileri olur... Henüz çocukları yokken, Ali Osman Cihan Harbinde şehit oldu... Dul kalan Ümmühan Manavın Körlana vardı. Körmısdıfanın da eşi yeni ölmüştü... İki kızı oldu, küçük kızını doğurduktan hemen sonra 1925 yılında vefat etti... Yıllar sonra büyük kızı Emine, Körüslerin Garaömer eşi; küçük kızı Şerife de Macurali eşi oldular...

    Emiralioğlu Mehmet'in küçük kızının kütükte kaydı yok. Hikayesini, tamamen tanıklıklara istinaden öğreniyoruz. Bazen resmi kayıtlarda bu tür eksiklik/yanlışlıklar olabiliyor... Anlatılanlara göre; Körlan ile evlenmeyi kabul etmesinin sebebi, Ümmühan ablasının vefatından sonra öksüz yeğenlerine bakabilmekmiş. Bu hayata çok kısa süre dayanabiliyor. 1927 Yılına ait iki mahkeme kaydında boşanma müracatları var. İlkinde 'çocuğu olmuyor' bahanesi reddedilmiş, boşanmak için böyle gerekçe olmaz demiş mahkeme... İkincisinde başvurucular duruşmaya gitmedikleri için karar verilememişse de o arada ayrıldıkları düşünülüyor. Bundan sonra Ayşe'nin Afyon'a kocaya vardığına dair rivayetler var. Hatta yeğenlerinin çocukları oraya ziyaretine filan giderlermiş. Kendisinin yahut kızının sülalesi Hamıraşılar diye bilindiğine yönelik söylentiler var...

    Emiralioğlu Ali

    Mehmet'in büyük oğlu, hatırlanacağı üzere ilk Şerife Hanımdandı ve 1872 yılında doğmuştu. Osman kızı Hatice ile evlendi. Eşinin kimlerden olduğu bilinmiyor... 1894 Yılında Osman ve 1902 yılında Şerife olmak üzere bir oğluyla bir kızları doğdu. Şerife malum, anasının adı; Osman ise eşinin babasının adı...

    Şerife'nin akıbeti hakkında herhangi bir bilgi yok... Osman, öyle değil; Aşşağılıların Ahmet kızı Sultan ile evlendi. Sultan Hanım, Efemehmetin ablasıdır... Henüz çocukları yoktu, Cihan Harbi patladığında Osman askerdi. Hangi cephede vuruştuğu bilinmiyor; ama bir daha köyüne dönememiş. Eşi Sultan Hanımın sonu bilinmiyor...

    Ali ile Hatice, karı koca oğulları Osman'dan önce 1910 gibi vefat etmişlerdi. Ali'nin vefatıyla, 'Emir Ali'lerin bu kolunda Ali  defteri tamamen kapanmış oldu... Yalnız vefat ettiğinde ardında dul bıraktığı iki eşi daha vardı. Bunların ilki Bayatlı Dudu Hanımdı. Kekliklerin Kelaliye vardı, 'Anadudu' lakabıyla bilindi. Hacıiresil ve Kelırmızanın analarıdır... Diğer eşi Ahmet kızı Arife Hanım'dır. Bükürlerin Hasan'ın üvey anası olan Arife Hanımın akıbeti bilinmiyor. Ancak Büküroğlu Hasan, Emiralilerin diğer kolu, Çolakfatılardan Fatma ile evlendi...    

    Emiralioğlu Yeşil Ömer

    Emiralioğlu Mehmet'in ikinci Şerife Hanımdan olan oğlu Ömer, 1884 yılında doğdu. Dikkat çekici göz rengi nedeniyle küçüklüğünden itibaren 'Yeşil Ömer' diye lakaplandı. Emiraliler unutulup, çocuklarının oluşturacağı büyük ailenin de 'Yeşilömerler' diye bilinmesine sebep budur. Hala Yeşilömerler fertleri, renkli gözleriyle dikkat çekmektedir...

    Yeşilömer, İsmail kızı Ayşe ile evlendi. Anasının adı da Neslihan olan Ayşe Hanımın kimlerden olduğu bilinmiyor. Zehra, Mehmet, Halil, Fadime ve Şerife adlarında üç kızı ve iki oğlu oldu.

    Yeşilömer iyi cura çalarmış. 1920 Yılında Sığıreğleğindeki meşhur Seydi Çavuş - Ayıcı Arif kapışmasında orada bulunuyormuş. Çavuşun isteği üzerine O çalmış, öteki zeybek oynamış... O sırada 35 yaşlarında olan Yeşilömer onbeş yıl sonra, 1935'te vefat etmiş... Eşi Ayşe Hanım ise 1959 yılına kadar yaşamış...

    Büyük kızı Zehra, 1907 yılında doğdu. Arapların Ahmet Tok eşi oldu. Araplar ve Yeşilömerler bağlantılı bütün Zehra'lara adını verdi. Arapların Ömer Tok'un anası, Taka Nuri Argunşah'ın kaynanası olan Zehra Hanım 1957 yılında vefat etti...

    Ortanca kızı Fadime 1913 yılında doğdu. İdirizlerin Sarıömere vardı. Abdil, Sultan, Eşe ve Nuran adlarında dört çocuğu oldu; 1946'da vefat etti. Kızları Sultan, Sıntırların Garakazım ondan sonra Curak eşi; Eşe, Daldalların Eşeninömer eşi; Nuran, Gambırarifin İzzet eşi oldu. Abdil ise Gıdilerin Mustafa kızıyla evlendi, eşinin de Emiralilerle bağlantısı var...

    Yeşilömerin en küçük kızı Şerife, Eminlerin Çakalhüseyin eşi oldu. Sucusüleyman, Bekçiibrahim ve Ömer Eren'in analarıdır. 1988 Yılında vefat etti... Görüleceği üzere kızlarının çocukları Ömer Tok ve Ömer Eren, Yeşilömer dedelerinin adını taşımaktadırlar...

    Yeşilömerin 1910 yılında doğan Halil adındaki oğlundan haber yok. Sülalede kimsenin bilmediği Halil, büyük ihtimal çocuk yaştayken vefat etti...

    Yeşilömerin Mehmet

    Yeşilömer, 1908 yılında doğan büyük oğluna, babası Emiralioğlu Mehmet'in adını koydu. Yeşilömerin Mehmet, Veyislerden İbrahim kızı Hatice ile evlendi. Hatice Hanım, Delibanın emmisi kızıdır. Hatırlanacağı üzere Mehmet'in Ümmühan halası da Hatice'nin Ali Osman emmisine varmıştı... Bu evlilikle Mehmet, Sıntırların İbrahim İnanır ile bacanak oldular. Ayrıyeten eşlerinin karınkardeş olmaları hasebiyle Hacıların Kelarzıman ile de bacanaklardır...

    Mehmet ile Hatice Hanımın yedi çocukları oldu, bunların biri kız. Yaşlarının sırasına göre isimleri; Halil İbrahim, Ömer, Ramazan, İsmail, Halime, Ali Osman ve Veysel'dir... Bunların dışında 1933'te doğup iki yaşında ölen Mahmut ve 1942'de doğup yedi yaşındayken vefat eden büyük Ali Osman da var...

    Yeşilömer ve çocuklarının genelinde olduğu gibi Mehmet'in de gözleri renkliymiş... Bu sebepten olsa gerek, bakışlarındaki nazar gücünün fazla olduğu söyleniyor. Kendisi de bunun farkındaymış, nazarla öküzü devirebileceğini söylermiş. Elinde olmadan bu nazarla insanlara zarar verdiğini farkedince, kendine göre bazı tedbirler alma yoluna gitmiş. Mesela her sabah, daha el içine çıkmadan Hacıların Oda (Şimdiki Kur'an Kursu) önüne doğru yönelir, oraya varıncaya kadar sadece yere bakarmış... Orada bir kaç dakika Resulbaba'ya bakar, bakışlarının kötü tesirini adeta oraya boca ettikten sonra günlük hayata karışırmış...

    Veyisler kızı Hatice Hanım 1983 yılında vefat etti. Üç yıl sonra 1986'da Yeşilömerin Mehmet eşini takiben öte dünyaya göçtü... Çocuklarını tek tek ele alacağız...

    1944 Yılında doğan tek kızlarına Halime adını vermelerinin sebebi, Hatice Hanımın ana adı olmasıdır. Halime, Şeytanhasanın Şevket Can eşi oldu... Yeşilömerin Mehmet'in hayatta kalan altı oğlu üzerinden sülaleye bakalım...

    Halil İbrahim Fidan

    İlk çocukları 1931 yılında doğdu, Halil İbrahim adını verdiler. Resmiyetteki adı İbrahim'dir... Mehmet'in küçükken ölen Halil adında bir kardeşi vardı, Hatice Hanımın babasının adıyla bunu birleştirince ortaya Halil İbrahim ismi çıkıyordu... Naymelerin İbram kızı Havva ile evlenen Halil İbrahim, Veyislerden Kösenin Mehmet ile de bacanak oldu... 

    Cemil, Fadime ve Hatice adlarında iki kızıyla bir oğulları oldu. Fadime'yi, Davılcıarifin Süleyman'ın İdris Azbay'a; Hatice'yi, Tekelilerin Köressanın Gasaphalile verdiler...

    Halil İbrahim'in tek oğlu Cemil, 1953 yılında doğdu. Ömeronbaşının kızı Hayriye ile evlendi, Gağşakların Veysel kalkan ile bacanaklardır... Erken dönemde İzmir'e yerleştiler. Dört oğlu var, en küçükleri Ramazan bekar. Ramazan'ın abilerinin üçü de Anıtkaya dışından evlendiler; İbrahim'in Ecrin adında bir kızı, İrfan'ın Eylül adında bir kızı, Erhan'ın ise iki oğlu var. Hepsi de İzmir'e yerleşikler...

    Halil İbrahim, Yeşilömerlerin Anıtkaya'da kalan tek temsilcisiydi. Çocukları everip gelin ettikten sonra Havva Hanımla tek başlarına kalıyorlardı. Verese çokluğu sebebiyle nizalı olan evden çıkıp, kendilerine düşen Yeşilömerlerin Odayı meskene çevirdiler. Halil İbrahim Fidan 2006 yılında orada vefat etti. Havva Hanım, Anıtkaya'da bulunduğu günlerde orada yaşıyor...

    Ömer Fidan

    1936 Yılında doğan ikinci oğullarına Yeşilömer dedenin adını verdiler. Ömer Fidan, aslında Emiralioğlu Ömer'in altıncı kuşak torunudur... Gıdilerin Mısdık kızı Fadime ile evlendi. Aynı zamanda hala oğlusu olan Sarıömerin Abdil ile bacanak oldular... Yalnız Fadime Hanım ile Ömer'in çok önceden kurulan akrabalık bağını ıskalamamalıyız. Adını aldığı Fadime ninesi, Emiralilerin Garaguzular kolundandı. Yani Fadime Hanım bir ucuyla Emiralilere bağlanır...

    Ömer ile Fadime Hanım da erken dönemde İzmir'e yerleştiler. Ayşe, Meryem ve Zehra adlarında üç kızları oldu.  Ayşe, Cücelerinaziz oğlu merhum Mevlüt Öncül'e; Meryem, Mardaklarınhasan oğlu Alaaddin Saki'ye vardı... Zehra ise evli değil... Çocuklar halen İzmir'de yerleşikler. Babaları Ömer Fidan 1996'da, anaları Fadime Hanım ise 2012 yılında İzmir'de vefat ettiler...

    Ramazan Fidan

    1939 Yılında doğan üçüncü oğlu Ramazan, Musluların Gavurali kızı Sare ile evlendi. Sare Hanım ile evlenmesi, Onu Sağırların Hamza sancak ile bacanak yapıyor...

    Ramazan da Anıtkaya'dan erken ayrılıp İzmir'e yerleşti. Orada Fatma adını verdikleri bir kızları oldu. Anıtkaya dışından bir beyle evlenen Fatma da halen İzmir'de yaşıyor... Ramazan Fidan, 2010 yılında vefat etti...

    İsmail Fidan

    Yeşilömerin Mehmet'in dördüncü oğlunun adı İsmail... İsmine bir mana aramak gerekirse; bu çocuk doğduğunda Yeşilömerin karısı Ayşe Nine hayattaydı, ihtimal kendi babasının adının bir torununda yaşatılmasını istedi, Onu kırmadılar ve çocuğun adını İsmail koydular...

    İsmail, Dandırlı Emine ile evlendikten sonra istikameti İzmir oldu. Muammere, Mehmet ve Canan adlarında iki kızıyla bir oğlu oldu. Muammere, Dandırlı teyzeoğluna vardı. Canan ise Gıdakömerin Halil oğlu Ahmet İdis eşidir. 

    İsmail'in oğlu Mehmet, Arzıların İbrahim kızı Hüsniye ile evlendi. Hüsniye, Terzimusanın kardeşidir. Hüsniye'nin diğer kardeşleri dolayısıyla Mehmet; Yörüğoğluların Lütfi Tüblek, Kekecin Muhsin İdis, Arapselimin Arif Zenger, Köremininizzet oğlu Adem Kopan ile bacanak oldu... İsmail ve Sinem adlarında bir kızıyla bir oğlu var. Sinem Anıtkaya dışından bir beyle evlendi. İsmail de Anıtkaya dışından bir hanım aldı. Halen İzmir'de yaşıyorlar...

    Yeşilömerlerin İsmail 2009 yılında vefat etti. Karısı Emine Hanım ise kocasından iki yıl sonra, 2011'de öldü...

    Ali Osman Fidan

    Ali Osman 1948'de doğdu. Arapların Ömer kızı Zehra ile evlendi. Bu, tam bir akraba evliliğidir... Arapların Ömer, Yeşilömerin adını almış; çünkü anası Zehra, Yeşilömerin kızı. Ayrıca Ömer, kızına kendi anasının adı Zehra ismini vermiş. O Zehra'yı Ali Osman alınca; Yeşilömerin torunu, Yeşilömerin torununun kızını almış oldu... Böylece Arapların Bakkal Veysel Tok ile de bacanak oldular... 

    Afyon'da gardiyan olarak çalışıyordu. Emekli olduktan sonra Anıtkaya'da durmaya başlasa da çok yaşamadı, 2005'te vefat etti... Mehmet ve Sedat adında iki oğlu var. Sedat Afyonlu Özlem ile evli ve Afyon'da yaşıyorlar...

    Veysel Fidan

    Yeşilömerin Mehmet'in en küçük oğlu Veysel 1953 yılında doğdu. Bıyıkları pala değil, kaytandır; buna rağmen 'Pala' diye lakaplandı, daha yaygın lakabı ise 'Deli Veysel'...

    İdirizlerin Gambırtevfik kızı Elveda ile evlendi ve böylece; Ömeronbaşı, Şampayaların Ahmet, Gocagulağın Halil ile bacanak oldular...

    Erken dönemde İzmir'e yerleşen Veysel'in iki oğluyla bir kızı oldu. İsimleri Mehmet, Yeşim ve Gökhan'dır... Kızı Anıtkaya dışından bir beye vardı, oğulları ise Anıtkaya dışından hanımlarla evlendiler. Hepsi de İzmir'de yerleşikler...

    Veysel Fidan, Yeşilömerin Mehmet'in en küçük ve hayatta olan tek oğludur...